به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام دکتر محمد ملک‌زاده، عضو هیأت‌علمی گروه سیاست پژوهشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه در مشهد، با اشاره به پیام راهبردی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به مناسبت یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم، به تحلیل ابعاد مهم و پیامدهای این بیانات پرداخت و تأکید کرد: این پیام نقشه‌راهی جامع برای ایفای نقش تمدنی حوزه در گام دوم انقلاب اسلامی است.
وی در تبیین محورهای پیام رهبر معظم انقلاب اظهار کرد: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در این پیام، بر ضرورت تحول بنیادین در حوزه‌های علمیه، بر اساس شاخص‌هایی همچون نوآوری، بالندگی، روزآمدی، تهذیب نفس، روحیه مجاهدت، هویت انقلابی و توانمندی در طراحی نظامات اجتماعی تأکید کرده‌اند. ایشان حوزه علمیه را نهادی تمدن‌ساز دانستند که باید پاسخگوی اقتضائات جدید در ساحت اجتماعی، فرهنگی و فکری جهان اسلام باشد. این وظیفه ایجاب می‌کند که حوزه نتواند به سنت‌های کهن گذشته محصور بماند، بلکه باید نقش نهادِ هدایت‌گر و تحول‌آفرین را در جامعه ایفا نماید.
وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در این پیام، رسالت اصلی حوزه‌ها را در قالب «بلاغ مبین» تعریف کرده‌اند، اما این وظیفه را صرفاً به مباحث احکام فردی و جزئی محدود نکرده، بلکه آن را در سطح ترسیم و تبیین افق‌های کلان تمدنی برای جامعه اسلامی گسترش داده‌اند. در نگاه ایشان، حوزه باید با رویکردی فعال و الهام‌گرفته از وحی و سنت اهل‌بیت علیهم‌السلام، خطوط اصلی تمدن نوین اسلامی را معرفی کرده و نهادینه سازد.
حجت‌الاسلام ملک‌زاده ضمن اشاره به دغدغه‌های رهبر انقلاب نسبت به وضعیت حوزه‌های علمیه، گفت: آیت‌الله خامنه‌ای همواره در دهه‌های گذشته، چه در دیدارهای خصوصی با علما و روحانیون، و چه در بیانات عمومی، بر لزوم ایجاد تحولی عمیق در محتوا، ساختار و روش‌های حوزه تأکید کرده‌اند. در این پیام اخیر نیز، با صراحت و جامعیت بیشتری به این موضوع پرداخته‌اند و هشدار دادند که در عصر کنونی، که هجمه‌های رسانه‌ای و فکری دشمنان اسلام شدت گرفته است، هرگونه انفعال یا ضعف در حوزه‌ها می‌تواند به تحکیم شکاف‌ها و حتی به خطر انداختن هویت حوزه منجر شود. ایشان این چالش را نه به‌عنوان یک گسست، بلکه به‌مثابه یک تفاوت نسلی میان پدر و فرزند مطرح کرده‌اند که با تدبیر و حکمت می‌توان آن را به فرصتی برای تعالی حوزه‌ها و جامعه تبدیل کرد.
وی در بخش دیگری از اظهارات خود، با اشاره به نقش حوزه در تاریخ معاصر، تأکید کرد: رهبر معظم انقلاب در پیام خود به نقش تاریخی و بی‌بدیل حوزه‌های علمیه اشاره کردند و با بیان نمونه‌هایی مانند فتوای میرزای شیرازی، مشروطه، مقابله با استبداد رضاخان، و انقلاب اسلامی، حوزه را نهادی معرفی کردند که همواره ضامن حفظ دین و مقابله با استعمار و استبداد بوده است. به‌ویژه تأکید ایشان بر احیای حوزه علمیه قم به دست آیت‌الله حائری و استمرار این نقش تحول‌آفرین تا عصر امام خمینی، نشان می‌دهد که حوزه همواره کانونی برای تحول دینی و اجتماعی بوده است و امروز نیز باید همان نقشی که در تحقق انقلاب اسلامی داشته است، در گام دوم انقلاب برای تمدن‌سازی ایفا کند.
حجت‌الاسلام ملک‌زاده در پایان خاطرنشان کرد: اکنون حوزه علمیه در پرتو این بیانات تاریخی رهبر معظم انقلاب، در برابر مسئولیتی بزرگ ایستاده است. این مسئولیت تنها زمانی محقق می‌شود که حوزه‌ها، با شناخت عمیق زمانه، به بازنگری در روش‌ها، احیای روحیه نوآوری، و ایجاد تحول در محتوا و ساختار خود روی بیاورند. بی‌شک، پیام اخیر رهبر معظم انقلاب چراغ راهی برای حوزه‌ها است تا به نهادی پویا، پیشرو و تمدن‌ساز در آینده تبدیل شود.
