مکتب ادبی، روح حاکم در آثار هنری است

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، یکصد و شصت و یکمین جلسه شورای علمی گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه برگزار شد. حجت‌الاسلام مهدی جهان محقق و پژوهشگر حوزه ادبیات با حضور در این شورای علمی به ایراد سخنانی پرداخت.

مهدی جهان در این جلسه گفت: مکتب‌های ادبی به عنوان هندسه فکری هنرمند در پیدایش آثار هنری و فرهنگی تأثیر اساسی دارد، به بیان فلسفی مکتب ادبی علت معده برای اثر هنری است. بنابراین می‌شود در فرض اول گفت که مکتب ادبی روح حاکم در آثار هنری است و هنرمند در انتخاب فرم و محتوای اثر هنری از مکتب ادبی تأثیر می‌پذیرد، اما فرض دیگر این است که مکتب ادبی خود ناشی از مبانی بنیادین یک مکتب فکری و عقیدتی است و ساختار یک اثر هنری معلول مکتب ادبی است که از آن مبنای فکری اثر گرفته است پس هنر محصول غیر مستقیم مکتب فکری و فلسفی انسان است. در هر صورت برای تقسیم بندی آثار هنری ناچار هستیم که آثار ادبی و هنری را بر مبنای مکاتب ادبی تنظیم کنیم و به همین دلیل ضرورت دارد مکاتب تعریف و بومی سازی شود.

وی ادامه داد: چیستی و چگونگی پیدایش یک مکتب و همچنین نسبت این پدیده با آثار هنری اصلی ترین مساله در بررسی مکتب‌های ادبی است که پاسخگویی به این سه پرسش می‌تواند سه مساله‌ی اصلی در تحقیق از مکاتب ادبی باشد. در میان تحلیلگران مکاتب ادبی مهمترین شبهه و معضل نسبت سنجی بین این مفاهیم بنیادین با اصول نظری و جهان‌بینی انسان است، به این معنا که آیا مکاتب ادبی با نوع اندیشه، فکر و اعتقادات یک انسان نسبتی دارد، پاسخ به این پرسش یعنی دانش‌های بنیادین و فراعلم‌های انسان علت رفتارها و اعمال انسان است و اگر تولیدات هنری عمل انسانی باشد پس باید گفت فراعلم و مکاتب بنیادین علت تامه برای مکتب ادبی هستند و مکاتب هنری علت تامه برای فرم و محتوای اثر ادبی است.