جایگاه فرهنگ در سیاست جنایی اسلام در مسأله حجاب

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به همت گروه فرهنگ پژوهی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه در راستای همایش «بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور» پانزدهمین نشست علمی با عنوان «جایگاه فرهنگ در سیاست جنایی اسلام در مسأله حجاب» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین علی محمدی جورکویه عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه و حضور اعضا شورای علمی گروه‌ فرهنگ پژوهی و گروه فقه و حقوق، روز ‌چهار‌شنبه ۱ تیر ماه سال جاری به صورت حضوری و مجازی برگزار گردید.

دبیر علمی نشست دکتر فخرزارع پس از بیان اهداف برگزاری همایش، خاطر نشان کرد: مقرر است مجموعه نشست‌ها و کرسی‌های علمی پیش از همایش در  چهار محور اصلی هویت ساختار انقلابی فرهنگ؛ نقَادی ساختار فرهنگی کنونی؛ وضعیت مطلوب ساختار فرهنگی کشور؛ چگونگی بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور برگزار گردد.

وی اظهار امیدواری کرد که نتایج حاصل از این همایش و تلاش‌های دیگر بتواند در جهت تاکیدات مقام معظم رهبری مدظله پیرامون تحول ساختار فرهنگی کشور که در بیانات مختلف خود بر آن تأکید داشته‌اند به این امر مهم و بنیادی کمک کند.

در ادامه حجت‌الاسلام علی محمدی جورکویه به طرح بحث پرداخته و بیان کرد: مسئله حجاب یک مسئله اجتماعی است که با مسائل زیادی از جمله حق دخالت حاکمیت و نوع دخالت آن در این مسئله پیوند خورده است. من معتقدم طرح بحث به این ‌گونه که الان در سطح جامعه است شیوه درستی نیست و تنزل مسئله حجاب به فقه یا حقوق کیفری چندان راه مناسب و موفقی نیست و باید سطح بحث به حوزه‌های دیگر از جمله سیاست جنایی اسلام و جمهوری اسلامی ارتقا یابد؛ در این صورت بحث صرفا شامل جرم و بزه به معنای حقوق کیفری‌ تنها نیست بلکه باید آن را در معنای وسیع‌تر و در سطح انحراف اجتماعی بررسی کرد. زیرا چه بسا در حقوق مسئله‌ای جرم‌انگاری نشده ولی در واقع جرم اجتماعی واقع شده باشد؛ ضمن این‌که این دست از مباحث ممکن است بحث محدود به دخالت دولت و حاکمیت و یا فقه کیفری نباشد و نهادهای مدنی و کلیت جامعه در آن نوعی دخالت داشته باشند و لذا باید از این سطوح فراتر رفته و در سطح سیاست جنایی اسلام، یعنی راهبردهای منسجم، هدفمند و سازمان‌یافته در مبارزه با بزه‌کاری گسترش یابد. در واقع پیشگیری کیفری در اینجا به عنوان آخرین راه‌ است نه اولین راه.

وی افزود: در پیشگیری اجتماعی ما در صدد هستیم که راهبردهای ارائه شده در آحاد جامعه نوعی آمادگی ایجاد کند که در مقابل وسوسه نقض ارزش‌های اجتماعی از طریق آموزش، رفع موانع، ایجاد بسترهای لازم و غیره حساسیت و ایستادگی ایجاد نماید. در این‌جاست که این مسئله با مسئله فرهنگ پیوند وثیقی ایجاد نموده و پای فرهنگ پیش می‌آید.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: اسلام عمده ادبیات خود را در سطح پیشگیری اجتماعی مطرح کرده و تلاشش این‌است که مردم را نسبت به حجاب و پیامدهای بی‌حجابی یا بدحجابی آگاه کند به طوری که مردم خود به ارزشمندی حجاب واقف شده و به آن ترغیب شوند.

سپس محمدی جورکویه با استفاده از آیاتی از قرآن مانند آیه جلباب و خمار به تبیین و توضیح مسئله پرداخت و اظهار داشت: هر پوششی پیامی دارد و برداشتی که افراد جامعه از پوشش ما می‌کنند تابع قصد ما نیست یعنی نمی‌توان لباسی را پوشید و گفت من این لباس را به فلان قصد می‌پوشم یا نمی‌پوشم و به برداشت آحاد جامعه کار ندارم! زیرا افراد جامعه تابع قصد ما فکر نمی‌کنند بنابر این تمام پوشش‌ها نوعی پیام را به جامعه القا می‌کند و آن پیام در اختیار فرد نمی‌باشد. قرآن مسئله حجاب را صرفا در یک امر و نهی محدود نکرده بلکه علاوه بر آن بر سالم سازی اجتماعی همگام با سالم‌سازی قلب و روان جمعی‌ انسان‌ها تأکید دارد؛ بنابر این امر اجتماعی و فرهنگی است که کلیت جامعه یعنی هم حاکمیت، هم افراد و هم نهادهای مدنی با آن روبرو هستند.

ادامه جلسه به طرح پرسش‌های شرکت‌کنندگان در نشست‌ علمی اختصاص داشت که آقای محمدی جورکویه به این سوالات پاسخ دادند و تفصیل مباحث و پاسخ‌های ایشان به سوالات انشالله در مجموعه‌ جستارها ارائه خواهد شد.

در پایان آقای دکتر فخرزارع دبیر علمی همایش یادآور شد: مجموعه ایده‌هایی که در نشست‌های مختلف ارائه شده به همراه یادداشت ارائه‌کنندگان و نیز پرسش‌های مهم طرح شده و پاسخ‌آن‌ها، در مجموعه‌ جستارهایی پیرامون موضوع همایش منتشر خواهد شد. همایش بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور در مرداد ماه با حضور و ارائه سخنرانی توسط صاحب‌نظران حوزه فرهنگ برگزار می‌گردد.