به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آیت‌الله علی‌اکبر رَشاد در نخستین هم‌اندیشی بین المللی دیپلماسی علم، فناوری و نوآوری ایران و چین با تاکید بر لزوم توجه به اقتصاد فرهنگی اظهار داشت: یکی از سوالات متداول این است که آیا فرهنگ اصالت دارد و اقتصاد باید مبتنی بر فرهنگ باشد و یا اقتصاد مقدم است و فرهنگ باید تابع آن باشد؛در این خصوص که آیا اقتصاد، مقدم است یا برعکس و یا باید اقتصاد را فرهنگی کنیم یا فرهنگ را اقتصادی نماییم، براساس یک مبنای مهم می‌گوییم باید اقتصاد را فرهنگی کرد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: بین همه موجودات و حیوانات و زیست‌بومان و حتی فرشتگان، تنها موجود دارای فرهنگ و فرهیخته و فرهنگ‌ساز و فرهنگ زیست، انسان است؛ در واقع انسان موجود فرهنگ‌زیستی است و فرهنگ مقوله انسانی به شمار می‌رود.
وی بیان کرد: در بین موجودات، هیچ موجود دیگری غیر از انسان، دارای فرهنگ نیست و تنها انسان دارای فرهنگ است؛ پس به جای تعاریف گوناگونی که فلاسفه و انسان‌شناسان و جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان راجع به انسان مطرح می‌کنند اگر بگویند انسان موجودی فرهنگی است تعریف دقیقی از انسان ارائه شده است.
آیت‌الله رشاد عنوان کرد: حتی اینکه گفته شده انسان، حیوان ناطق و زیست آن اندیشنده است نیز تعریف زیبایی محسوب می‌شود، اما تصور می‌کنم آن چه در مقام تحقق و عینیت می‌تواند انسان را در آئینه آن مشاهده کرد، فرهنگ است؛ اصولا فرهنگ، تحقق عینی انسان و فرهنگ، بروز و برونداد تحرکات و حرکات و سکنات انسان در عینیت جامعه است.
وی تصریح کرد: اگر انسان را موجودی فرهنگی بدانیم پس فرهنگ باید بر همه چیز حتی اقتصاد مقدم باشد؛ در این باره فرهنگ به معنی وسیع تلقی می‌شود، یعنی اخلاق و فلسفه جزئی از آن حساب می‌شود و علوم انسانی نیز علوم فرهنگی است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد ظرفیت مجموعه‌های کشورهایی که در شرایط کنونی در یک جبهه قرار دارند نیز خاطرنشان کرد: به دلیل قدمت تاریخی و فرهنگی ایران و چین که نقاط قوت این کشورها به شمار می‌رود نهایتا آن چه در شرف وقوع است اینکه در جهان چرخشی که دارد رخ می‌دهد انتقال قدرت و ثروت و صنعت وشاید در آینده فرهنگ از غرب به شرق است.
وی اظهار داشت: اینکه در تاریخ بشر امروز چرخشی دارد رخ می‌دهد به تعبیر رهبر حکیم جمهوری اسلامی و رهبر امت اسلامی، ما در نقطه‌ای از پیچ تاریخی قرار گرفته‌ایم و همه چیز دارد تغییر می‌کند، در این تقطه و مفصل تاریخی، ملت‌هایی احیانا ارتقا و جایگاه برتری پیدا می‌کنند و کشورهایی نیز از این جایگاه سقوط می‌کنند.
آیت‌الله رشاد گفت: امروز کانون قدرت و کانون‌های اساسی و حیاتی انسان و خاصه عناصر نرم حیات که فرهنگ و علم و فناوری و اخلاق از آن جمله‌ای است که دارد جا‌به جا می‌شود، یعنی علم و فناوری و اخلاق و ارزش‌ها خوش‌نشین است و اگر در منطقه‌ای، فضای تنفس نداشتند به منطقه دیگری منتقل می‌شود و دارد و می‌بینیم همه این مولفه‌های قدرت از غرب به شرق متقل می‌شود و در این دوران شرق مجدد به گذشته تاریخی خودش دارد باز می‌گردد.
وی ادامه داد: زمانی طی قرون متمادی و ممتد شرق کانون تمدن و صنعت و فلسفه و اخلاق بوده و امروز مجددا دارد این وضعیت باز می‌گردد، یعنی در شرق، قدرت‌هایی دارند ظاهر می‌شوند و پیمان‌هایی دارد شکل می‌گیرد و تمدن غرب که قتل و غارت است رو به زوال است و در شرق عالم، قدرت‌های جدیدی دارند ظهور می‌کنند که بازیگران اصلی قدرتمندان شرقی، چین و ایران و روسیه و هند است.
مؤسس و رئیس حوزه علمیه امام رضا در تهران عنوان کرد: رفتار نابخردانه و غیر اخلاقی و زورگویانه و باج خواهانه ترامپ باعث می‌شود بین قدرت‌های شرقی که قبلا کمابیش شکرآب بوده، از این پس به یکدیگر نزدیک می‌شوند و هند دارد به این سمت می‌آید؛ در واقع کشور هند که احیانا از رژیم صهیونیستی حمایت می‌کرد و در دیدار بعد از پیروزی ترامپ دیدیم که نخست وزیر هند در ملاقات با عواطف هندی با او برخورد کرد و در آغوش گرفت و شوخی کرد، اما این عواطف هندی در قلب سنگی غربی‌ها و امثال ترامپ هیچ تاثیری نداشت و اکنون تصمیم گرفته تعرفه‌های سنگینی بر کالاهای هندی ابلاغ کند.
وی تصریح کرد: همین رفتار نابخردانه ترامپ باعث شده هند به چین نزدیک شود و این دو کانون جمعیت در جهان در کنار هم ایستاده‌اند، امروزه جمعیت از نخستین مولفه‌های قدرت در جهان قلمداد می‌شود و هند و چین با جمعیت میلیاردی خود به هم نزدیک می‌شوند و قدرت زیادی به دست می‌آورند و در این منطقه ما نیز ۴۰ درصد از جمعیت را در بریکس و درصد قابل توجهی از ظرفیت‌های اقتصادی را در این منطقه داریم و آسیا قدرت جمعیت در قبضه خود دارد و هیچ قاره‌ای با آسیا از تظر جمعیت قابل مقایسه نیست.
آیت‌الله رشاد بیان کرد: هر چند معضل پیری جمعیت و افت نسلی و کاهش زاد و ولد یک معضل جهانی است و ما نیز درگیر آن هستیم و چین و روسیه و ایران و هند نیز در سالهای اخیر درگیر آن هستند و همه این خطر را احساس کردند و ما از سال ۹۲ شمسی تاکنون دچار افت زاد ولد شده‌ایم و باید به مساله جمعیت به عنوان مولفه قدرت توجه داشته باشیم.
وی خاطرنشان کرد: جمعیت سرمایه اصلی هر کشوری در عرصه‌های علمی و فناوری و اقتصاد و ورزش است و برای نمونه همیشه شاهد موفقیت کشورهای پرجمعیت در رشته‌های ورزشی بوده‌ایم؛ از جمله چین با جمعیت زیاد نوعا بیشترین مدالها را شکار می‌کنند و این‌ها معنی‌دار است.
رئیس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران افزود: به طور کلی این چرخشی که دارد صورت می‌گیرد به نفع همه کشورهایی است که دارند هم پیمان می‌شوند و پیمانهای اقتصادی و سیاسی و روابط دیپلماتیک قوی در حال برقراری است و شاید دور از نظر نیست و احتمال آن قوی است که رفته رفته پیمانهای نظامی نیز بین کشورهای جدید‌الظهور شکل گرفته و قدرت‌های جدید به وجود بیاید که این جبهه در قبال زورگویی‌ها و باج‌خواهی‌های غرب بتواند علاوه بر حوزه اقتصاد و دیپلماسی، در حوزه نظامی نیز شکل بگیرد و در حوزه نظامی نیز بتوانیم در مقابل غربی‌ها بایستیم.
وی بیان کرد: ما و کشورهای شرقی از بسیاری از جهات توانمندی خود را نشان داده‌ایم و در برخی جهات حتی ما از غربی‌ها تواناتریم یا مستعدیم و به زودی تواناتر از غربی‌ها خواهیم شد؛ یکی دیگر از نکات مهم اینکه در مولفه‌های قدرت، فرهنگ و تمدن و سبک زندگی و اخلاق و عزم و اراده انسانی نیز نسبت به غرب پیشی گرفته‌ایم.
آیت‌الله رشاد اظهار داشت: انسان با اراده، قدرتمند است و انسان بی اراده حتی نمی‌تواند موشکی را به حرکت درآورد و کارایی خود را از دست می‌دهد؛ پس اراده انسانی خیلی مهم است و امروز بین شرق و غرب جنگ اراده‌ها جاری است و اگر جنگی اتفاق می‌افتد ترکیبی است؛ یعنی جنگ شناختی و قدرت فرهنگی و اراده رهبران و نیروهای جنگنده حرف اول را می‌زنند، پس اراده‌ها نقش مهمی دارند و اگر نباشد، پیشرفته‌ترین سلاح‌ها هم کارایی خود را از دست می‌دهند، بدون اراده نمی‌توان جبهه را اداره کرد.
وی گفت: ما با کشورهایی مواجه هستیم که در راس هرم غربی‌ها، کشوری است که بی‌تاریخ بوده و امریکا ۲۵۰ سال بیشتر تاریخ ندارد در این مدت حدود ۲۵۰ جنگ را در دنیا اداره کرده اصلا با اشغال و غارت و قتل بومیان نیز آمریکا به وجود آمد و آمریکا را انگلستان به وجود آورد و یک کشور بی‌تاریخ، اکنون اگر احیانا تمدنی دارد تمدن‌اش تمدن مبتنی بر قتل و غارت است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: گزارش‌هایی که ترامپ می‌دهد اینکه چقدر از دنیا دارند باج می‌گیرند و می بینیم میلیاردها دلار از این جا و آن جا می‌گیرند و این تمدن اخلاقی و انسانی نیست و تمدن جنگلی است؛ این تمدن، نمی‌تواند طولانی‌مدت روی پای خودش بایستد و فرو خواهد پاشید و در شرف فروپاشی است.
وی تاکید کرد: برخلاف آن، نقاط قوت ما، فرهنگ ماست که مولفه اصلی قدرت است و جمعیت این منظقه به شمار می‌رود که از مولفه‌های اصلی قدرت است و عزم و اراده رهبران این کشورهاست, رهبران با مردم در پیوند هستند و فاصله‌ای بین رهبرانی که در این جبهه قرار گرفته‌اند بسیار کم است یا فاصله ای وجود ندارد و همه ما دارای تاریخ چند هزارساله هستیم، چه چین هند و روسیه و ایران ما دارای تاریخ چند هزار ساله‌ایم.
آیت‌الله رشاد عنوان کرد: هر چند مقداری تمدن ما مخدوش شده، اما جوهر آن حفظ شده؛ تمدن سبک زندگی است، صنعت و پول و اقتصاد تمدن نیست و این سبک زندگی خوب و پیشرفته و مترقی است که موجب تولید ثروت و صنعت می‌شود که خود به خود قهرا و نهایتا موجب تولید قدرت می‌شود.
وی تصریح کرد: لهاذا ما دارای تمدن و سبک زندگی خودمان هستیم ولو اینکه در جهاتی امروزه برخی از کشورها از جهاتی از سبک زندگی غربی متاثر شده‌اند، اما هندی‌ها هنوز هم لباس هندی خود را حفظ کرده‌اند، در واقع مساله پوشش و لباس که یکی از مولفه‌های فرهنگ است را حفظ کرده‌اند اما احیانا ژاپنی‌ها این طور نیستند و دارند فرهنگ خود را از دست می‌دهند و در برخی از کشورها دچار چنین وضعیتی شده‌ایم، چه بسا اگر این انتقال تاریخی شتاب‌ناکی که در جریان است اتفاق بیفتد، باورم براین است که بعد از اینکه پیمانهای نظامی شکل خواهد گرفت فرهنگ هم تغییر خواهد کرد.
وی ادامه داد: فلسفه کنفوسیوس، چیزی نیست که بتواند خاتمه داشته باشد، حتما کارکرد خودش را بهتر از گذشته پیدا می‌کند، فلسفه ابن سینای ایرانی و شیخ اشراق ایرانی و فلسفه ملاصدرای ایرانی و فلسفه ملا حکیم زنوزی و فلسفه حاجی سبزواری و فلسفه علامه طباطبایی معاصر حکیم بزرگ کنونی ایران این‌ها کارکرد خود را خواهند داشت و فرهنگ را احیا می‌کنند و سبک زندگی را تغییر خواهند داد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار داشت: توصیه من به بزرگان اقتصاد و اهل فرهنگ و سیاست و تدبیر و مدیریت و حکمرانی اسن است که باید توامان به فرهنگ و اقتصاد توجه داشته باشیم، اساس را بر فرهنگ می‌گذاریم و سپس اقتصاد مورد توجه است، با این همه توصیه بنده این است که ما به موازات به فرهنگ و اقتصاد توامان بپردازیم.
وی خاطرنشان کرد: اقتصاد فارغ از فرهنگ، اقتصاد غربی و فرهنگ محض بدون اقتصاد می‌شود و ما توامان باید فرهنگ و اقتصاد را با هم پیش ببریم در این گفتگوها و مذاکرات و رفتار دیپلماتیک و مناسباتی که بین ما و در این گفتگوها و مذاکرات بر این رفتار دیپلماتیک و مناسباتی که بین ما و چین و سایر کشورها با یکدیگر که در یک جبهه قرار گرفته‌ایم باید دوشادوش هم فرهنگ غنی خودمان و اقتصاد نیرومند خود را مدیریت کنیم.
آیت‌الله رشاد تصریح کرد: امروزه هنوز در دنیای غرب مادی با فرهنگ در حال فروپاشی و نابود شده و پسامدرن زمینه پذیرش فرهنگ شرقی به وجود می‌آید و این موج های معنوی گرایی که گاهی گفته می شود چند هزار جریان معنویت گرا در دنیا به وجودآمده معنایش این است که غرب در درون دارد رویش دیگری پیدا می کند که روح معنوی دارد و روح معنویت متعلق به شرق است، البته هدف ما دفاع از جریان معنویت‌گرا نیست اما در مجموع چون معنویت متعلق به شرق است اگر معنویت تقویت شود معنویت‌های انحرافی کنار می‌رود و معنویت اصیل توسعه پیدا می‌کند.
