مدیریت سردار دل ها؛ شهید حاج قاسم سلیمانی
نوشتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین علی‌آقا پیروز مدیر گروه مدیریت اسلامی پژوهشگاه
به مناسبت سالروز شهادت سردار دل‌ها، قهرمان ملی و شخصیت جهانی سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی در این نوشتار، اشاره ای کوتاه به برخی شاخص های مدیریتی آن شهید بزرگوار خواهیم داشت:
- مدیریت از جنس عمل : حاج قاسم یک مدیر واقعی بود مدیریت و فرماندهی او از جنس عمل بود آنگونه که حضرت امیر(ع) مدیریت را توصیف می کند و می فرماید: «ان عَمَلَک لیس لک بطُعمه». ماهیت مدیریت ، عمل و کارگزاری است نه صرفاً حرف و وعده گذاری. حاج قاسم مرد عمل و مدیریت از جنس عمل داشت حتی در سخت ترین شرایط محاصره که احتمال شهادت می رفت در خط مقدم مبارزه با دشمن حضور داشت علاوه بر این، پیشگام در میدان های نبرد نیز بود و به تعبیر عامیانه فرماندهی بود که نمی گفت برو بلکه می گفت بیا. امیرمومنان (ع) که در شجاعت و دلاوری نظیر نداشت می فرماید: کنا اذا احمر الباس اتقینا برسول الله و لم یکن احد منا اقرب الی العدو منه . هنگامی که آتش جنگ شعله ور می شد ما به رسولخدا (ص) پناه می بردیم هیچکس از ما به دشمن نزدیکتر از رسولخدا نبود. در هیچیک از ارتش های دنیا مرسوم نیست که بالاترین رده فرماندهی در جلوترین نقطه نبرد در شرایط سخت باشد.اما حاج قاسم در سخت ترین شرایط درکنار نیروهای خود حضور داشت و از همان جا نیروها را هدایت و فرماندهی می کرد
- اخلاص: در تمام امورات خویش به ویژه در انجام وظایف مدیریت و فرماندهی اخلاص داشت نمی خواست دیده شود اجازه تقدیر از خود را نمی داد برای دریافت نشان ذوالفقار التماس می کرد که علنی نشود خود را سرباز کوچک معرفی کرد و وصیت نمود که بر سنگ قبر او تنها بنویسند سرباز قاسم سلیمانی. به هیچ وجه اهل خودنمایی نبود می گفت اخلاص برکت می آورد خداوند به اخلاص او برکت داد و کارهای بزرگی توسط این بنده مخلص انجام شد.
- نفوذ بالا: یکی از اصول مدیریت، رهبری است رهبری یعنی توانایی نفوذ در دیگران برای نیل به هدف . حاج قاسم نفوذ بسیار بالایی داشت و انجام این وظیفه برای او در سطحی بسیار عالی صورت می گرفت این نفوذ باعث شده بود که مورد علاقه بسیار شدید نیروهای خود باشد این نفوذ بعد از شهادت نیز ادامه داشت تا آنجا که به سردار دل ها معروف شد و مصداق آیه شریفه : «ان الذین آمنوا و عملو الصالحات سیجعل لهم الرحمن ودا» گردید. تشییع میلیونی و باشکوه این بزرگ مرد گواه صادقی بر این مطلب است به همین دلیل الگو شد و نام مکتب به خود گرفت.
- نرمش و رفق: اهل نرمش و رفق با نیروها بود با همه نیروها کار می کرد مصداق «رحماء بینهم» بود با همه سلیقه ها و فرهنگ ها و ملیت ها کار می کرد روحیه جذب حداکثری داشت مصداق کامل حدیث پیغمبر (ص) بود که فرمود: الرفق راس الحکمه اللهم من ولی شیئا من امور امتی فرفق بهم فارفق به و من شقق علیهم فاشقق علیه. رفق و مدارا سرآمد حکمت است خدایا هر کس متولی اموری از امت من شود آنگاه رفق و مدارا کند تو نیز با او مدارا کن و هر کس سخت گیری کرد تو نیز بر او سخت گیر باش.
۵. الگوی مدیریت جهادی: رهبر انقلاب در جمع مسئولین کشور فرمودند : با حرکت عادی نمی شود پیش رفت با حرکت عادی و خواب آلودگی و بی حساسیتی نمی شود کارهای بزرگ انجام داد یک همت جهادی لازم است (۲۰/۱۲/۹۲) اگر بخواهیم از الگوی مدیریت جهادی یعنی کار و تلاش بی وقفه توام با ولایتمداری نام ببریم باید سراغ نمونه بی نظیر حاج قاسم سلیمانی برویم. کسی که شب و روز نمی شناخت و شهادتش هنگامی رخ داد که پاسی از شب گذشته بود.
۶. ولایتمداری: حاج قاسم ولایتمدار و گوش به فرمان ولایت بود و همواره به ولایت توصیه می کرد خود را فرزند رهبری معرفی می کرد و عشق به ولایت ، توجه دائم به حضرت ولی عصر(عج) داشت.در وصیت نامه خود چنین می نگارد: خداوندا ! تو را شکرگزارم که پس از عبد صالحت خمینی عزیز، مرا در مسیر عبد صالح دیگری که مظلومیتش اعظم است بر صالحیتش، مردی که حکیم امروز اسلام و تشیّع و ایران و جهان سیاسی اسلام است، خامنه‌ای عزیز ــ که جانم فدای جان او باد ــ قرار دادی. آنگاه خطاب به علماء چنین سفارش می کند: من با عقل ناقص خود می‌دیدم برخی خنّاسان سعی داشتند و دارند که مراجع و علمای مؤثر در جامعه را با سخنان خود و حالت حق‌به‌جانبی به سکوت و ملاحظه بکشانند. حق واضح است؛ جمهوری اسلامی و ارزش‌ها و ولایت فقیه میراث امام خمینی (رحمة الله علیه) هستند و می‌بایست مورد حمایت جدی قرار گیرند. من حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای را خیلی مظلوم و تنها می‌بینم. او نیازمند همراهی و کمک شماست و شما حضرات با بیانتان و دیدارهای‌تان و حمایت‌های‌تان با ایشان می‌بایست جامعه را جهت دهید. اگر این انقلاب آسیب دید، حتی زمان شاه ملعون هم نخواهد بود، بلکه سعی استکبار بر الحادگری محض و انحراف عمیق غیر قابل برگشت خواهد بود.
۷. تدبیر: با تدبیر و عقلانیت عمل می کرد بدون نقشه و برنامه کار نمی کرد در عین اینکه شجاعت و شهامت بسیار بالایی داشت بی گدار به آب نمی زد فکر همه چیز را می کرد و با تدبیر و برنامه کارها را پیش می برد. حاج قاسم با تدبیر ممتاز خود و مجاهدت در محور مقاومت، عملا از ورود کشور به جنگ مستقیم با داعش پیشگیری کرد و با تدبیر مانع از تبدیل شدن کشور به میدان جنگ شد و دشمن را در خانه اش نابود کرد و با پیروزی هایی که در جبهه مقاومت به دست آورد، پشتوانه قدرت را برای دیپلماسی و مذاکره فراهم آورد تدبیر حاج قاسم این بود که روسیه را هم به میدان آورد و سرباز جبهه مقاومت کرد.
