به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گروه اخلاق پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه از دیگر گروه های نسبتاً جوان پژوهشگاه است که در سال گذشته با برگزاری موفق همایش ملی فلسفه اخلاق بیش از پیش برای محققان و علاقمندان این رشته پر مخاطب علوم انسانی اسلامی شناخته شد و سر زبان ها افتاد.
فرصتی دست داد تا گفتگویی تفصیلی با حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد جداری عالی مدیر گروه اخلاق پژوهشگاه داشته باشیم تا از روند فعالیت های حال حاضر و آتی این گروه اطلاع کسب کنیم.
با سلام، لطفا در مورد پیشینه گروه اخلاق توضیح دهید.
گروه اخلاق از سال ۱۳۸۷ ذیل پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه از گروه “اخلاق و عرفان” جدا شده و به صورت مستقل به عنوان گروه “اخلاق و تربیت” شروع به کار کرد. اخیراً نیز به گروه اخلاق تغییر نام داد. مدیران گروه اخلاق از ابتدا به ترتیب حجج اسلام و المسلمین آقایان محمد رضا جباران، علی محمد حسین زاده و در آخر نیز بنده در این جایگاه خطیر خدمتگزار بودیم. این گروه با هدف کشف و تبیین نظام تربیتی و نظام اخلاقی اسلام، جمع‌آوری، تحلیل و نقد تجارب تربیتی و اخلاقی در ایران، جهان اسلام و سایر جوامع بشری، طراحی الگوهای فردی، اجتماعی و نهادی، سازمانی اخلاقی و تربیتی و همچنین بازشناسی، نقد و احیاء، باز‌پژوهی و اخلاقی و تربیتی اسلام، آغاز به کار کرد.
– اهم فعالیت های گروه در گذشته به چه صورت بوده است؟
گروه اخلاق بحمدلله تا کنون بیش از صد و ده جلسه شورای علمی تشکیل داده است، برگزاری یک نمایشگاه علمی موفق با همکاری انجمن علوم تربیتی حوزه علمیه قم در موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) نیز در کارنامه گروه وجود دارد. تاکنون حدود ۱۸ جلد کتاب از آثار و تحقیقات گروه به چاپ رسیده است و شش اثر نیز در حال ارسال برای انتشارات یا در نوبت چاپ می باشد. ۱۱ جلد از کتب چاپ شده از مجموعه اخلاق الاهی – تحریر و تدوین دروس اخلاقی حضرت آیت الله آقامجتبی تهرانی – است، همچنین هفت جلد نیز با همکاری کانون اندیشه جوان به چاپ رسیده است. تاکنون دو نشست علمی با عناوین “نظام سازی اخلاق” و “بررسی نظریه خودگرایی و مبنای اخلاقی اسلام” برگزار شده و همایش ملی فلسفه اخلاق نیز سال گذشته با همکاری برخی دستگاه های علمی و با هدف تکریم مقام شامخ آیت الله العظمی آقا مجتبی تهرانی(ره) برگزار شد.
– برنامه های آتی گروه چیست؟ چه نشست ها و همایش هایی در دست اقدام دارید؟
در سال جاری علاوه بر تحقیقات موظفی اعضای هیأت علمی، پنج تحقیق اساسی به صورت پروژه ای- قراردادی در برنامه آتی گروه می باشد؛ که در صورت تأمین اعتبار به اجرا در خواهد آمد و به همین تعداد مجلدات اخلاق الاهی تکمیل و به اتمام خواهند رسید، همچنین دو کرسی ترویجی و نیز یک نشست نقد کتاب نیز در برنامه قرار گرفته است که انشاءالله برگزار خواهد شد.
– لطفا پیرامون حوزه تمحض اعضای هیأت علمی فعال در گروه، به اختصار توضیح دهید.
برای گروه اخلاق از طریق شورای محترم پژوهشگاه سه حوزه تمحض به تصویب رسید با عناوین: فلسفه اخلاق؛ (شامل: فرا اخلاق؛ اخلاق هنجاری؛ اخلاق کاربردی) – علم اخلاق اسلامی؛(شامل: فلسفه علم اخلاق؛ مسائل علم اخلاق«فضائل و رذائل»؛ تربیت اخلاقی؛ اخلاق حرفه‌ای) – نظام اخلاقی اسلام؛ که از این میان در حوزه تمحض فلسفه اخلاق شاخه اخلاق کاربردی حجج اسلام آقایان محمد جداری عالی با اولیت اخلاق اقتصادی و آقای محمد رضا جباران با اولویت اخلاق علم همچنین در حوزه تمحض نظام اخلاقی اسلام حجت الاسلام والمسلمین آقای امیر غنوی مشغول به کار هستند.
– نحوه انتخاب و تعریف حوزه تمحض اعضای گروه به چه صورت است؟
اعضای گروه با ذائقه، علاقه و تخصص خود و بر اساس اولویت های پژوهشی پژوهشگاه، یک عنوان از حوزه های تمحض مصوب را انتخاب نموده و در نمون برگ «الف» که توضیح اجمالی حوزه تمحض مربوطه است، تکمیل و جهت بررسی و تصویب به شورای علمی ارسال می نماید. پس از بررسی اعضای شورای علمی گروه و تصویب آن، به صورت تفصیلی در نمون برگ «ب» حوزه تمحض را توضیح داده و عناوین مرتبط و اهداف مربوط به آن را تبیین می نمایند و پس از بررسی و تصویب در شورای علمی گروه جهت تصویب در شورای پژوهشگاه ارسال می گردد که پس از تصویب در شورای پژوهشگاه، محقق فعالیت علمی خود را آغاز می کند.
– برجسته ترین پژوهش های صورت گرفته در گروه را معرفی فرمائید.
کارهای بسیار خوبی در گروه چه به صورت موظفی و چه قراردادی انجام گرفته است که از برجسته ترین کارها می توان به کتاب “آرای اخلاقی علامه طباطبایی(ره)” تألیف حجت الاسلام و المسلمین رمضانی ، “مسئولیت حکومت دینی در توسعه اخلاق” از آقای دکتر روح الله شاطری، “مجموعه مقالات اصلاح الگوی مصرف” با تدوین آقای دکتر پور رستمی، کتب “درآمدی بر فقه اخلاق”، “سلوک اخلاقی طرح های روایی” و “مدل اسلامی اخلاق مصرف” از آقای محمد جداری عالی را می توان نام برد. همچینن در پروژه کلان “اخلاق الاهی” نیز می توان از برخی مجلدات اخلاق الاهی مانند کتب “صبر و شکر”، “آفات زبان و پیوندها” و “محبت الاهی” که عموماً از تحریر، تدوین آقای محمد رضا جباران با نظارت حضرت آیت الله رشاد می باشد، نام برد که از پر فروش ترین و پر تیراژترین آثار گروه و پژوهشگاه می باشند.
– تاکنون چه جوایز و نشان هایی از سوی گروه یا اعضای هیأت علمی و محقیقن دریافت گردیده است؟
برای گروه اخلاق، آقای امیر غنوی حائز رتبه کتاب فصل وزارت ارشاد برای تدوین کتاب “سلوک اخلاقی طرح های روایی”و آقای محمد جداری عالی برای تدوین مقاله “خود دوستی و مقایسه آن با خودگروی”در جشنواره بین المللی مطبوعات حائز رتبه و جایزه شده اند.
– دورنمای آینده گروه را چگونه ارزیابی می کنید؟ تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد و به کجا خواهد رسید؟
با توجه به نیاز اساسی جامعه به مقوله اخلاق در همه حوزه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، آموزشی و پویایی این گروه در پژوهشگاه، کارهای انجام نشده فراوانی وجود دارد و انشالله در جهت ارتقاء قسمتی از اخلاق جامعه گام برخواهیم داشت.
– نحوه همکاری و ارتباط علمی خارج از پژوهشگاه با گروه مربوطه چگونه است؟
از طریق فراخوان یا نامه نگاری هایی که به صورت مستقیم با گروه یا معاونت محترم پژوهشی انجام می گیرد؛ البته در صورت ارتباط با گروه باز هم به معاونت محترم پژوهشی ارجاع می شود تا در صورت تصویب به گروه ابلاغ گردد.
– از آنجایی که بدنه علمی گروه های پژوهشگاه بیشتر حوزوی هستند پژوهش های موجود را تا چه حد با فضای دانشگاهی مرتبط و موثر می دانید؟
با توجه به اینکه بیشتر محققین و اعضای هیأت علمی پژوهشگاه دانش آموخته حوزه و دانشگاه می باشند لذا نا آشنا با فضای دانشگاه نیستند. خصوصاً که بیشتر آنها علاوه بر کرسی استادی حوزه علمیه در دانشگاه نیز کرسی تدریس دارند، لذا نوعاً تحقیقات با توجه به سطح آکادمیک و حوزوی تدوین می گردد.
با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.
