دیالوگ مانع از سایش فرهنگی می‌شود

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به نقل از خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی فصل تازه‌ای در زندگی جمهوری اسلامی ایران ورق می‌زند و در واقع یک سند مهم و دقیق، مبتنی بر اهداف اسلامی و نقشه راهی برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی است.

سرفصل‌های این بیانیه توسعه علم و پژوهش، بسط معنویت و اخلاق جهاد اقتصادی، عدالت‌طلبی و مبارزه با فساد، حراست از استقلال ملی، صیانت از عزت ملی و سبک زندگی، است که در این راستا حجت‌الاسلام علی ذوعلم، رئیس اندیشگاه بیانیه گام دوم مؤسسه تنظیم و نشر آثار رهبر معظم انقلاب و عضو هیئت علمی گروه فرهنگ‌پژوهی پژوهشگاه با مجموعه ۳ جلدی خلاصه و مفیدی به بررسی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی پرداخته است، به بهانه تالیف جدید در ایبنا با او گفت‌و‌گویی داشتیم که گفت: من معتقدم که بیانیه گام دوم یک متن اندیشه‌ای است نه یک متن فرمانی یا سیاست‌گذارانه. در واقع رهبر معظم انقلاب آن چکیده اندیشه که در انقلاب اسلامی مبنا قرار گرفت و توانست تا امروز پیش برود را بازخوانی و ارائه کرد. به همین جهت اگر جوانان مخاطب بیانیه هستند پیشتاز هر چیز باید خودشان را اندیشه‌ورز و  فکر ورز کنند.

او ادامه داد: کتابی تحت عنوان «سایش‌های فرهنگی، عوامل، زمینه‌ها و راهبردهای مقابله با آن» را به تازگی تمام کرده‌ام که یک کار پژوهشی متفاوت است و یک تا دوسال درگیر نگارش آن بودم. محور اصلی کتاب درباره پدیده‌ای است که به اعتقاد من خیلی روی این پدیده فکر نشده است و آن پدیده، «سایش فرهنگی» است.

او درباره سایش فرهنگی بیان کرد: سایش فرهنگی به این معناست که در تعاملات فرهنگی که در لایه‌های مختلف اندیشه فرهنگی علوم فرهنگی یا مدل‌های فرهنگی رخ می‌دهد، گاهی این دو فرهنگ که با هم تعامل دارند، آن فرهنگ صحیح به‌جای اینکه بتواند آن فرهنگ را تحت تاثیر خودش قرار بدهد، خودش دچار سایش قرار می‌گیرد. این ساییده شدن به این معناست که به صورت نامحسوس از اصالت و کارامدی این فرهنگ کاسته می‌شود.

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: من معتقدم وقتی می‌گوییم آسیب‌های فرهنگی یا آفت‌های فرهنگی این امر در جایی اتفاق نیافتد که دوتا فرهنگ با هم یک مقابله میدانی دارند حال این دو فرهنگ یا دو روش فرهنگی یا دو حامل و ناقل فرهنگی که باهم تعامل می‌کنند در این تعامل به جای اینکه در هم رسوب پیدا کند در طرف مقابل عکس این قضیه اتفاق می‌افتد.

او افزود: به بیان دیگر وقتی ما صحبت از نفوذ فرهنگی می‌کنیم نفوذ و تهاجم فرهنگی درواقع در میدان عمل ناشی از سایش فرهنگی هستند. یعنی سایش فرهنگی مبدأ و عامل هر نوع تاثیرپذیری از فرهنگ مهاجم است. من به این موضوع انقدری پرداختم که مفهوم‌پردازی متفاوتی صورت گرفته و سعی کردم که به نوعی تنوع و توجهی به مدیران و کارشناسان فرهنگی بدهم که باید این سایش فرهنگی را خوب درک کرد و برای مقابله با آن، تدبیر کرد و البته گاهی هم سایش فرهنگی در فرهنگ مهاجم اتفاق می‌افتد.

او در انتها اظهار کرد: من در این کتاب خود این پدیده را بحث می‌کنم که ما در تقابل یا تعامل فرهنگی داریم دچار سایش فرهنگی می‌شویم. نقطه مقابل سایش فرهنگی هم صیقل فرهنگی است. یعنی آن تعامل و تقابل گاهی به صیقل فرهنگی می‌انجامد. به گونه‌ای که فرهنگ ما تا وقتی به دیگران عرضه نشود و مورد تأمل دیگران قرار نگیرد به زلالی نمی‌رسد. اساساً زلال شدن فرهنگ آن زمانی است که در یک گفت‌وگو و دیالوگ فرهنگی قرار بگیرد.