به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در هفته اخیر، سیاست‌های برنامه هفتم توسعه توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد. ویژگی‌ها و راههای تحقق و چگونگی اجرای این سیاست‌ها، موضوع گفتگوی «فکرت، رسانه اندیشه و آگاهی» با حجت‌الاسلام دکتر محمد ملک‌زاده عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه قرار گرفت. آنچه در ادامه می‌آید مشروح این گفتگوست:
بسم الله الرحمن الرحیم. در خصوص سیاست‌های کلی برنامه‌ی پنج ساله‌ی برنامه هفتم توسعه که با اولویت پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت همراه است، می‌خواهم به دوتا سؤال بپردازم.
- سؤال اول بحث ویژگی این برنامه است.
- سؤال دوم راههای تحقق این برنامه است.
همان‌طور که می‌دانید این برنامه نقشه‌ی راه جمهوری اسلامی ایران برای پنج سال آینده است. مقام معظم رهبری در اجرای بند اصل ۱۰۱ قانون اساسی، سیاست‌های کلی برنامه‌ی هفتم را بعد از این‌که با مجمع تشخیص مصلحت نظام مشورت‌های لازم انجام شد و اولویت آن پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت تعیین شد، جهت اجرا به سران سه قوه، رئیس مجمع و رئیس ستاد کل نیروهای مصلح ابلاغ کردند. ما وقتی این برنامه را ملاحظه می‌کنیم، می‌بینیم که در هفت سرفصل کلیت موارد مورد نیاز جامعه را پوشش داده است. این برنامه شامل بحث اقتصاد، بحث امور زیربنایی، بحث فرهنگی – اجتماعی، بحث علمی – آموزشی و مباحث مربوط به سیاست و سیاست خارجی، مباحث مربوط به دفاع و پشتیبانی و امنیتی، مباحث اداری، حقوقی و قضایی را در برمی‌گیرد که ناظر به کلیت مباحث مورد نیاز جامعه است که ما می‌بینیم که در بیست و شش بند به این سرفصل‌ها پرداخته شده است و اهمّ موارد مورد نیاز جامعه را پوشش داده است. وقتی ما این سرفصل‌ها و بیست و شش بند را مرور می‌کنیم، می‌بینیم که بحث کاهش تورم و فشار به اقشار آسیب‌پذیر جامعه مورد تأکید است؛ بحث واقعی کردن منابع مصارف دولتی و جلوگیری از اسراف؛ بحث نظام جامع تأمین اجتماعی که می‌تواند تمام دغدغه‌های مردم را در زمینه‌ی بهداشت مورد توجه قرار دهد؛ بحث جهت‌دهی نقدینگی به سمت تولید که می‌تواند اقتصاد کشور را سروسامان دهد، مورد تأکید است. همین‌طور بحث تولید کالاهای نود درصدی اساسی در داخل با توجه به تحریم‌های ظالمانه‌ی دشمنان نظام، به درستی مورد تأکید قرار گرفته است. بحث تحکیم نهاد خانواده و رفع موانع رشد بانوان عزیز جامعه‌ی اسلامی که بسیار در جنگ نرم نظام استکباری علیه نظام جمهوری اسلامی از این منظر استفاده می‌کند، در برنامه‌ی هفتم مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر این موارد بحث تقویت رویکرد اقتصادمحور در سیاست خارجی هم از مباحثی است که می‌توانیم به‌عنوان موضوعات مهم این برنامه بر روی آن تأکید کنیم.
مهمترین ویژگی این برنامه، بحث پیشرفت اقتصادی توأم با عدالت است. ما از ابتدای پیروزی انقلاب به‌ویژه بعد از پایان جنگ هشت ساله‌ی تحمیلی شاهد یک تفاوت دیدگاهی در میان رهبری و دولت کارگزاران هستیم. وقتی دولت کارگزاران بر روی کار آمد، آنها اعتقاد داشتند که اگر رشد و پیشرفت اقتصادی بعد از آن خرابی‌های جنگ بخواهد اتفاق بیفتد، ما نباید بر روی مسأله‌ی عدالت تأکید کنیم. همان زمان میان مقام معظم رهبری با دولت اختلاف نظر وجود داشت مبنی بر این‌که عدالت هرگز نباید فدای توسعه شود؛ اما دولت معتقد بود که اگر بخواهیم به رشد و پیشرفت برسیم قطعاً نیاز داریم که گاهی عدالت را زیر پا بگذاریم و اگر در این مسیر برخی از افراد ضعیف هم فدا شدند، اشکالی ندارد؛ زیرا نتیجه‌ی آن در نهایت پیشرفت کشور خواهد بود که سرانجام باز ثمرات آن به همه‌ی افراد جامعه خواهد رسید. این دیدگاهی است که برگرفته از نظام لیبرال – دموکراسی غربی است. لیبرالیسم غربی معتقد است که ما برای پیشرفت باید عدالت را فدای پیشرفت کنیم؛ زیرا پیشرفت در اولویت است؛ اما مقام معظم رهبری که اندیشه‌ی ایشان به درستی برگرفته از اندیشه‌ی اسلامی است هرگز با این اصل موافقت نکردند و معتقد بودند که ما نباید عدالت را فدای پیشرفت کنیم؛ بلکه پیشرفت گرچه مهم است و مورد تأکید است؛ اما پیشرفت در کنار عدالت باید تحقق پیدا کند. بنابراین مهمترین ویژگی برنامه‌ی هفتم توسعه همین تأکید بر پیشرفت اقتصادی همراه با عدالت است.
سؤال دوم که مربوط به راهکارهای تحقق این برنامه است که به‌طور مختصر به چند نکته در این زمینه اشاره می‌کنم.
- برای تحقق این مسأله ما نیاز داریم که ارکان دولت (اعم از سه قوه و سایر ارکان نظام) را به خدمت بگیریم؛ یعنی همان‌طور که مقام معظم رهبری هم بارها و بارها اشاره کردند، در حل مسائل مهم کشور و پیشرفت برنامه‌های کشوری باید همه‌ی ارکان دولت در میدان باشند و فعالیت کنند.
- راه‌حل بعدی بحث حضور گسترده‌ی مردم در اجرای این برنامه است. یکی از مهمترین ویژگی برنامه‌ی هفتم توسعه، مردمی‌بودن آن است. وقتی بند بند این برنامه را مرور می‌کنید، می‌بینید همه ناظر بر حمایت از مردم است. طبیعتاً بدون پشتوانه و حمایت مردم این برنامه قابلیت اجرا نخواهد داشت. در واقع ما باید از مردم کمک بگیریم؛ زیرا نظام ما نظامی مردمی است. بدون حمایت و پشتوانه‌ی مردم کما این‌که در طول چهل و سه سال گذشته هم ثابت شده است، ما پیشرفتی نخواهیم داشت. مردم باید حمایت کنند تا این برنامه به سرانجام برسد. ما می‌توانیم با حمایت مردم از تحریم‌ها برای موفقیت این برنامه به‌عنوان یک فرصت استفاده کنیم؛ کما این‌که مردم همواره پای کار بودند و تحمل کردند. در واقع با حمایت مردم بوده است که ما تا این‌جا توانستیم بر تحریم‌ها غلبه کنیم. ما می‌توانیم باز با حمایت مردم این تحریم‌ها و تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم و از آنها برای رسیدن به خودکفایی استفاده کنیم.
- نکته‌ی آخر بحث استفاده‌ی بهینه از منابع داخلی و اتکاء به توانمندی‌های داخلی است که قطعاً می‌تواند به‌عنوان یک راهکار اصولی برای تحقق این برنامه مورد توجه قرار بگیرد. همان‌طور که مقام معظم رهبری بارها تأکید کردند قطعاً ما نمی‌توانیم با نگاه به خارج امیدی به موفقیت داشته باشیم. اگر بخواهیم موفقیتی داشته باشیم قطعاً باید با نگاه به داخل و اتکاء به توانمندی‌های داخلی باشد که قطعاً می‌تواند در موفقیت ما در اجرای این برنامه مثمرثمر باشد.
