شب دنیا؛ متعادل کننده واقع گرایی و آرمان خواهی!

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،‌ آیین رونمایی از کتاب «شبِ‌ دنیا» با حضور نویسنده کتاب (کامران پارسی‌نژاد) و نقد آقایان دکتر محمد حنیف و قاسمعلی فراست توسط موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با همکاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی روز سه‌شنبه مورخ ۲۴ مهرماه جاری در سالن قصر شیرین موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.

در ابتدای این جلسه دکتر محمد حنیف (منتقد ادبی) گفت: رمان شب دنیا یک رمان با موضوع سیاسی- فلسفی است. البته در بسیاری از فرازهای این رمان، وجهه فلسفی آن سنگین می‌شود. بدون هیچ تعارفی عرض می‌کنم وقتی این کتاب را شروع کردم فارغ از هرگونه کسالتی آن را ادامه می‌دادم و خسته از خواندنش نشدم. فرازهای زیادی از این داستان ملهم از سخنان امام علی(ع) نسبت به جایگاه دنیا و سرنوشت انسان است. از سوی دیگر روح شهادت طلبی و مختار بودن انسان در جای جای اثر دیده می‌شود. در صفحات متعددی از این رمان از جمله صفحات ۸ – ۱۳ – ۱۴ – ۸۰ – ۸۴ – ۱۰۷ – ۱۱۴ – ۱۱۶ – ۱۳۶ – ۱۳۸ – ۱۳۹ – ۱۴۲ و… به کرات از مفاهیم تقدیر، جبر و اختیار و سرنوشت صحبت به میان آمده است. ای کاش نظر یک کارشناس نظامی در مورد مطالب مربوط به جنگ قبل از چاپ کتاب گرفته می‌شد؛ مثلا در داستان اشاره می‌شود که هلی کوپتری نظامی در شب پرواز می‌کند؛ در حالی که در واقعیت امکان چنین چیزی وجود ندارد.

حنیف در ادامه افزود: شاید بد نباشد نهادی مثل بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس نظارت نظامی بر آثار هنری داشته باشد تا پس از تایید کارشناسان آنها رمان و سایر محصولات ادبی منتشر شود.

سخنران بعدی این جلسه استاد قاسمعلی فراست (منتقد ادبی) بود؛ وی اشاره داشت: دامنه مخاطبان آثار کامران پارسی نژاد گسترده است و این از محاسن و امتیازات یک نویسنده است. داستان، اصولاً بازتاب فضاها، رخدادها و برخوردهایی است که نویسنده با آنها مرتبط است؛ خرده روایت در رمان شب دنیا بیش از حد وجود دارد؛ یکی دیگر از ایرادات این رمان آن است که تعلیق داستان کمرنگ است، شخصیت‌های سیاه رمان، کم رمق‌اند و برای مخاطب باور پذیر نمی‌شوند. برای نوشتن یک رمان موفق در عرصه دفاع مقدس باید با بچه‌های جنگ زندگی کرد، با آن‌ها خندید وگریه کرد؛ نقل می‌کنند لطیفه‌هایی که بچه‌های جنگ می‌گفتند، لطیفه‌هایی بود که حتی در تهران هم نمی‌توانستی جدیدتر از آن‌ها را بشنوی. در حالی که امروز از جنگ روایتی غیر از این در آثار برخی نویسندگان می‌بینیم.

نویسنده رمان‌های «نخل­های بی سر» ادامه داد: در رمان دفاع مقدس باید به دل حادثه رفت و از نزدیک اتفاقات را لمس کرد و این موضوع در رمان شب دنیا اتفاق افتاده است. اساسا در رمان شب دنیا به طور کلی شخصیت پردازی‌ها جای کار بیشتری داشته است. ما شاهد داستان ­هایی از نویسندگان کشورمان هستیم که انصافاً ماندنی و خواندنی اند. اما ظرفیت جنگ خیلی بالاتر از این­هاست.

در انتهای این جلسه محمد حسن شاهنگی (مدیر گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان) گفت: رمان شب دنیا از سنخ رمان‌های اندیشه و نه تفننی صرف است؛ از همان رمان‌هایی که خواننده را به فکر فرو می‌برد.ی کی از مهم‌ترین محورهایی که در این رمان مورد توجه نویسنده قرار می‌گیرد، این است که رزمندگان ۸ سال جنگ تحمیلی را پیش از این که سرباز معرفی کند، مدافع نشان می‌دهد؛ آنها در وهله اول از عقاید و افکار خود دفاع و در وهله بعد از خاک خود دفاع کرده‌اند. این نکته وجه تسمیه مفهوم دفاع مقدس را به خوبی تبیین می‌کند.

شاهنگی در بخش دیگری از صحبت‌های خود ضمن اشاره به برخی ایرادهای جدی رمان‌های حوزه دفاع مقدس گفت: متاسفانه بخش قابل توجهی از آثار تولید شده در حوزه دفاع مقدس شعاری و سطحی اند؛ اما شب دنیا به دلیل برقراری تعادل میان واقع گرایی و آرمان خواهی از این عارضه مصون مانده است و مخاطب جوان با آن به خوبی ارتباط برقرار می‌کند. زیبایی‌های دفاع مقدس وقتی بهتر دیده می‌شوند که زشتی‌های جنگ هم از قلم نیفتند. رشادت‌های رزمندگان و برکات عرصه دفاع مقدس از جمله فرهنگ ایثار و مقاومت وقتی بهتر جلوه می‌یابند که خسارات مادی و معنوی وقوع جنگ در کنار این زیبایی‌ها به صورت توامان برای مخاطب توصیف شوند.

رمان شب دنیا نوشته کامران پارسی‌نژاد با حضور آقایان دکتر محمد حنیف، قاسمعلی فراست و محمد حسن شاهنگی و علاقمندان رمان دفاع مقدس در محل ساختمان مرکزی همایش‌های بین‌المللی موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس،‌ سالن قصر شیرین باغ موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد.

رمان «شبِ‌ دنیا» به نوعی بازنگری جنگ در زمان کنونی است و اثرات جنگ تحمیلی در جامعه امروز به قلم آقای کامران پارسی‌نژاد بررسی شده و در گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی سامان یافته است.

علاقمندان جهت کسب اطلاعات تکمیلی و تهیه کتاب می‌توانند به‌ وبگاه سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مراجعه نمایند.