به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام ناصر جهانیان، عضو هیأت علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه در گفتگو با مهر به بیان دیدگاه‌های خود پیرامون بیانیه گام دوم انقلاب پرداخت که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید؛
*ضرورت انتشار بیانیه گام دوم انقلاب در شرایط کنونی از دید شما چیست؟
ضرورت این بیانیه در ۲، ۳ صفحه اول آن بیان شده است. با توجه به تبلیغات دشمن که ناشی از تحریم‌های به‌اصطلاح فلج‌کننده اقتصادی در سال ۱۳۹۰ آثارش به‌تدریج شروع شد، تبلیغاتی که کردند تبلیغات نسبتاً مؤثری بود و این تبلیغات آمد نظام جمهوری اسلامی را حتی با شرایط قبل از انقلاب مقایسه کرده است. حتی با دولت رضاخان مقایسه کرده است که مثلاً وضعیت آن‌ها بهتر بوده است و …. این مسأله باعث شده تبلیغات دشمن یک مقدار اثر کند و روحیه برخی از مردم، جوانان و همچنین نخبگان دانشگاهی و حوزوی را تضعیف کند و آن‌ها را تحت تأثیر تبلیغات دشمن قرار دهد.
از این‌جهت ضرورت این بیانیه این است که ایشان آمدند در همین بحث‌های ۲، ۳ صفحه اول، انقلاب را بازخوانی کردند. به‌ویژه در راستای اینکه اسلام چه نقشی در این انقلاب داشته، مطالبی را مطرح کردند و به شبهاتی که از طرف دشمنان خارجی و یک عده از غرب‌گرایان و نظریه‌پردازان غرب‌گرایی که در داخل هستند شکل گرفته پرداختند. مثلاً اینکه نظریه نظام انقلابی و جمهوری اسلامی در مقابل پدیده‌های جدید متحجر نیست و درعین‌حال که به‌شدت به اصول خود پایبند است ولی همچنین آرمان‌گرا است، اما واقعیات را هم در نظر می‌گیرد و می‌تواند فاصله میان بایدها و واقعیت‌ها را با عقلانیت و تدبیر پر کند و می‌تواند گام‌های استواری را بردارد تا نظام جمهوری اسلامی پیشرفت مداومی که از اول انقلاب داشته را برای آینده هم تداوم ببخشد.
بیانیه گام می‌خواهد این را بیان کند که ما بایستی شناخت صحیحی از انقلاب اسلامی و پیشرفت‌هایی که در این نظام اتفاق افتاده داشته باشیم
این بیانیه می‌خواهد این را بیان کند که ما بایستی شناخت صحیحی از انقلاب اسلامی و پیشرفت‌هایی که در این نظام اتفاق افتاده داشته باشیم، هم ظرفیت‌ها و هم اینکه چه کارهایی برای کشور کرده است را بشناسیم تا دشمن دروغ را به‌جای حقیقت ننشاند. از این‌جهت ایشان این بیانیه را صادر کردند به دلیل اینکه دشمن با مشکلاتی که برای کشور ما خودش پیش آورده است و ما هم آن‌چنان‌که باید و شاید مدیریت مجاهدانه و انقلابی را در برخی از دولت‌هایی که داریم به نحوی که مورد تأیید مردم و مقام معظم رهبری باشد نتوانستیم پیاده کنیم، لذا دشمن در این سال‌ها انگیزه قوی برای تحریف و دروغ‌پردازی درباره گذشته و حتی زمان حال را پیدا کرده و از پول و همه ابزارها برای این دروغپردازیها بهره می‌گیرد. این مسائل باعث می‌شود این‌ها بتوانند در بخشی از مردم، نخبگان دانشگاهی و حوزوی، ناامیدی و یأس را ایجاد کنند. بیانیه گام دوم انقلاب را ایشان با این شبهه زدایی و آسیب‌شناسی آغاز و این بیانیه را صادر کردند تا امید را در میان برخی از مردمی که ناامید هستند و نخبگان مردد ایجاد کنند.
*یکی از نکاتی در این بیانیه فرمودند این است که نظام جمهوری اسلامی به مشروعیتی فراتر از نظام‌های دیگر نیازمند است، چرا این‌طور است؟
جمهوری اسلامی مردم‌سالاری دینی است. در نظام‌های مردم‌سالار، رئیس‌جمهور، وزرا، وکلا و بسیاری از کسانی که مدیران ارشد و مدیران میانی هستند می‌توانند زندگی تجملی داشته باشند حتی از حقوق بالاتر از مردم برخوردار باشند، از حقوق نجومی برخوردار باشند و زندگی لوکس و تجملی داشته باشند هرچند که مردم زندگی خیلی راحت نداشته باشند. ولی جمهوری اسلامی مردم‌سالاری دینی است. یعنی هم باید مردم‌سالار و دموکراتیک باشد و دموکراسی در آن وجود داشته باشد و هم دینی باشد. این دینی بودن لازمه‌اش این است که مسئولین و مخصوصاً مقامات ارشد نظام از زهد، تقوا و پرهیز از زندگی تجملی و حقوق نجومی برخوردار باشند و خودشان را با مردم متوسط، اگر با مردم فقیر خودشان را هماهنگ نمی‌کنند لااقل با مردم متوسط هماهنگ کنند تا بتوانند یک نوع هم نوایی با مردم داشته باشند و دلسوز مردم باشند و مجاهدانه به خاطر خدا و دین خدا و ارتقا و اعتلای دین خدا در کشور کار انجام دهند. چون چنین وضعیتی در ساختار نظام جمهوری اسلامی وجود دارد و مردم‌سالاری دینی هست علاوه بر آن مشروعیتی که در مردم‌سالاری‌ها وجود دارد باید یک نوع مشروعیت مضاعف که ناشی از همین مباحثی است که عرض کردم داشته باشد.
*ایشان طهارت اقتصادی را شرط پذیرفتن مسئولیت عنوان کردند. الزامات این مسأله چطور است و چگونه در عمل می‌شود به این هدف رسید؟
ذات نایافته از هستی‌بخش، کی تواند که شود هستی‌بخش. اگر شما خودتان عادل یا طرفدار عدالت، پاک‌دست و طاهر نباشید اولاً نمی‌توانید به مردم آن‌چنان‌که باید خدمت کنید ضمن اینکه با توجه به اینکه کسانی که پول، قدرت و ثروت دارند مسئولین را تطمیع می‌کنند تا از رانت‌های ثروت و قدرت برای منافع خودشان استفاده کنند، بنابراین مردم در حالتی که مسئولین طهارت نداشته باشند نابود می‌شوند. همچنین قوانین هم قوانینی می‌شود که تحت تأثیر نفوذ اشرار اقتصادی و صاحبان زر و زور خواهد شد. لذا قوانین هم قوانین مشکل‌داری خواهد شد. بنابراین طهارت باید در مسئولین باشد تا عدالت اجرا شود. هم قوانین عدالت ایجاد و وضع شود و این قوانین به نحو صحیح اجرا شود.
لذا بایستی طهارت اقتصادی خصوصاً بین مسئولین باشد. نه‌تنها این‌ها باید عادل باشند بلکه جواد و سخی باشند. یعنی خیرخواه باشند و فقط عادل هم نه؛ حتی باید خودشان خیرخواه باشند تا از جنبه خیرخواهی مردم را وادار به عدالت و قیام به قسط کنند و مردم تشویق شوند. این است که در اسلام مسئولین بایستی، نه‌تنها باید عادل باشند (عدالت که حتماً باید باشند) بلکه باید ایثارگر باشند یعنی از خود بگذرند تا مردم عادی و طبقات مردم متوسط و ضعیف اقدام به عدالت و قیام به قسط کنند و قیام به قسط عمومی شود. بنابراین این خیلی بحث مهمی است. درواقع طهارت نفس و عدالت که باید داشته باشد باید ایثارگر و جواد و سخاوتمند از جیب خودشان باشند و از جیب بیت‌المال مصرف‌گرا نباشند که مردم باور کنند و همان عدالت که در تعاریف عدالت است را مردم عمل کنند پس مسئولین باید یک طهارت برتری داشته باشند.
*تعبیری به کار بردید مبنی بر اینکه رهبر انقلاب با این بیانیه امید را در مردم ایجاد کردند. درباره این نکته توضیح می‌فرمایید؟
با توجه به بحثی که عرض کردم نخبگان دانشگاهی و حوزوی با توجه به سطح تخصصی جزیی‌نگرانه‌شان تک‌بعدی هستند و آن حالت جامعیت را نداشتند و ندارند. ممکن است برخی‌ها داشته باشند ولی درمجموع عموم نخبگان دانشگاهی و حوزوی، چون از سواد تخصصی جزیی‌نگرانه برخوردار هستند در این شداید اقتصادی و فتنه‌های خصوصاً بعد از تحریم‌های اخیر آمریکا دچار شبهه‌ها و آسیب‌های فکری شدند. مقام معظم رهبری به‌عنوان یک نظریه‌پرداز جامع‌نگر آمدند بیانیه گام دوم انقلاب را به‌صورت زیبا و شفاف مطرح کردند تا توهم مقایسه بین معاویه و امام علی (ع) را از نظام پهلوی و جمهوری اسلامی بزدایند و توجه دهند که این قیاس مع‌الفارق است.
بیانیه گام دوم بیانیه امید برای این است که ما با همان نظریه اول انقلاب، همان نظریه را با ظرفیت فراوان‌تر و جهش بیشتری در ۴۰ سال آینده ترسیم کنیم. این بیانیه هم بیانیه امید و هم بیانیه ناامید کردن دشمنانی است که انتظار داشتند در ۲۲ بهمن پارسال، فاتحه انقلاب خوانده شده باشد
پیشرفت‌هایی که ما در طول این ۴۰ سال به دست آوردیم بسیار فراتر از انتظارات است. البته دشمن هیچ وقت این پیشرفت‌ها را دوست ندارد بیان کند و فقط و فقط نکات منفی که در ذهنش است را مطرح می‌کند. به‌طور مثال بحث ده‌ها طرح بزرگ از قبیل چرخه سوخت هسته‌ای، سلول‌های بنیادی، فناوری نانو، زیست‌فناوری و … با رتبه‌های نخستین در کل جهان داریم. یا مثلاً ۶۰ برابر صادرات غیرنفتی بعد از انقلاب؛ درصورتی‌که قبل از انقلاب ما طی ۵ سال از سال ۴۷ تا ۵۲، ۹۵ درصد صادرات نفتی داشته‌ایم و فقط ۵ درصد صادرات مان غیرنفتی بوده است. یعنی یک اقتصاد تک‌محصولی کامل را ۵ سال مداوم داشتیم. درصورتی‌که انقلاب و جمهوری اسلامی صادرات غیرنفتی را ۶۰ برابر کرد. نزدیک به ۱۰ برابر شدن واحدهای صنعتی، ده‌ها برابر شدن صنایع ازنظر کیفی، تبدیل صنعت‌های مونتاژ به فناوری بومی، همچنین برجستگی محسوس در رشته‌های گوناگون مهندسی، ازجمله در صنایع دفاعی و…. شما در نظر بگیرید ایران در حال حاضر جز ۶ کشور برتر در صنایع موشکی است. یا شما ببینید ایران دارای مرجعیت پزشکی است. انواع سرطان‌ها در ایران به‌راحتی درمان می‌شود. این‌ها همه نشان دهنده پیشرفتی است که کشور به دست آورده است و این انقلاب اسلامی است که این‌ها را انجام داده است.
بیانیه گام دوم بیانیه امید برای این است که ما با همان نظریه اول انقلاب، همان نظریه را با ظرفیت فراوان‌تر و جهش بیشتری در ۴۰ سال آینده ترسیم کنیم. این بیانیه هم بیانیه امید و هم بیانیه ناامید کردن دشمنانی است که انتظار داشتند در ۲۲ بهمن پارسال، فاتحه انقلاب خوانده شده باشد.
