امروزه شاهد سلطه تعاملات نامرئی هستیم

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به همت مرکز مطالعات فضای مجازی پژوهشگاه، نشست بررسی تصاویر کشورهای پیشتاز در فضای سایبر دلالت‌ها، درس‌ها، آموزه‌ها برای الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت روز چهارشنبه مورخ ۲ مردادماه جاری با ارائه دکتر محمدرضا کریمی قهرودی عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر برگزار شد.

در ابتدا دکتر عزیز نجف‌پور رییس مرکز مطالعات فضای مجازی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به محتوای جلسه قبل این سلسله نشست‌ها که در مورد کشور ژاپن بود، گفت: برگزاری این نشست‌ها به منظور رسیدن به راهکارهایی است که جهت سیاستگذاری و حکمرانی در فضای مجازی ایران کمک کننده خواهد بود.

وی افزود: وقت آن رسیده است که درباره فضای مجازی اقدام به ارزیابی کنیم و عبرت‌هایی جهت ادامه حکمرانی در فضای مجازی احصا شود. در این مسیر گام اول بررسی تجربه سایر کشورهای پیشتاز خواهد بود.

در ادامه دکتر محمدرضا کریمی با اشاره به محتوای نشست گفت: چشم‏انداز و تصویرسازی آینده جدی‌ترین، مهم‌ترین و اساسی‌ترین رویکرد آینده‌پژوهی است که از اهمیت و ضرورت بسیار بالایی برخوردار است. تصویرهای مطلوب از آینده می‌تواند روندها و اقداماتی را تولید کند که به ساخت آینده مطلوب یک جامعه منتهی شود، اقدامات و کنش‏های ما که آینده را شکل می‏دهند، خود از تصاویر ما نسبت به آینده شکل گرفته‏اند. مقام معظم رهبری بارها بر ضرورت بحث از آینده بلندمدت نظام اسلامی تأکید و اهمیت توجه به ۵۰ سال آینده را در کانون توجه قرار می‏دهند، همچنین در زمینه اهمیت چشم‏انداز و تصویرسازی می‏فرمایند” تا چشم‏انداز را برای خود تعریف نکنیم، هیچ کار درستی صورت نخواهد گرفت، همه‏اش روزمرگی است. بعد از آن که تعریف کردیم، اگر برنامه‏ریزی نکنیم، کارِ بی‏برنامه به سامان نخواهد رسید. وی افزود: بعد از آن که برنامه‏ریزی کردیم، اگر همت نکنیم، حرکت نکنیم، ذهن و عضلات و جسم خود را به تعب نیندازیم و راه نیفتیم، به مقصد نخواهیم رسید، این‌ها لازم است.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر ادامه داد: فردریک پولاک پایه نظریه تغییر اجتماعی خود را بر اساس تصویرهای آینده قرار می‏دهد، او ۳۰۰۰ سال تاریخ تمدن بشر را بررسی و دریافت که تصویرهای مثبت منجر به شکوفایی فرهنگ می‏شود، در حالیکه تصویرهای منفی زوال فرهنگ را به بار می‏آورد؛ او نتیجه‏گیری کرد که قدرت فرهنگ‏­ها همبستگی معناداری با قدرت تصویرسازی‏شان از آینده دارد. به پندار «سورل» یکی از کاراترین ابزارها برای نفوذ بر یک اجتماع، آن است که تصویرهای ساده و خلاصه‏ شده ‏ای از یک آینده فرضی به آن اجتماع عرضه شود تا احساسات جامعه جهت گرفته و به سوی آن هدایت شوند. همچنین در این زمینه بولدینگ تاکید می‏کند: «اشخاص یا ملتی که درک روشنی از آینده­ی پیش رو ندارند، به احتمال زیاد در رفتارشان مردد و نامطمئن بوده و شانس کمی برای بقا خواهند داشت». بدون تصویرسازی آینده، ما قادر به اموری چون، برنامه‏ریزی، تعیین مقصد و هدف، نیت کردن و خلق مفهوم جدید نخواهیم بود. تصویرپردازی برای اقدام در عرصه‏ نظام‏های اجتماعی، زمینه‏ اقدام هماهنگ آحاد جامعه را فراهم ساخته و بر اساس نظریه تصویر، این تمایل را تقویت می‏کند که عناصر اجتماعی شبیه آنچه در تصویر آمده، رفتار کنند.

دکتر کریمی تصریح کرد: تصویرسازی و الگوسازی جامعه آینده از دغدغه‏های مهم کشورهای پیشتاز جهانی است، لذا، این کشورها اقدام به تصویرسازی جامعه آرمانی آینده خود مبتنی بر مبانی، ارزش‏ها، آرمان‏ها، ظرفیت‏ها و قابلیت‏های خود نموده و برای تحقق آن، علاوه بر معماری و گفتمان‏سازی گسترده، اقدام به تهیه برنامه‏های کلان ملی، نقشه‏های راه و سرمایه‏گذاری‏های هدفمند نموده، به‏گونه‏ای که همه ارکان مختلف جامعه اعم از بخش‏های صنعتی، خدماتی، دانشگاه‏ها، و… در قالب یک نظام منسجم، منابع خود را برای این تغییر پارادایم و ایفای نقش در تمدن نوین آینده بسیج نموده‏اند.

وی با تاکید بر عنوان نشست افزود: این نشست تخصصی، به بررسی تصاویر جامعه و تمدن صنعتی آینده کشورهای پیشتاز، دلالت‏ها، درس‏ها و آموزه‏ها برای کشور و بخش دفاعی می‏پردازد. در این نشست تصاویر تمدنی و چشم‏اندازهای آینده شش کشور پیشتاز جهان شامل ژاپن (جامعه پنجم یا جامعه اَبَر هوشمند)، مالزی (مالزی پیشرفته ۲۰۵۰ و جوامع هوشمند) و اتحادیه اروپا بویژه کشور آلمان (جامعه شبکه‏محور مشارکتی و انقلاب چهارم صنعتی)، چین (جامعه سایبری- فیزیکی- اجتماعی، ساخت چین ۲۰۲۵ و ابرقدرت برتر تولید در ۲۰۴۹)، آمریکا (اینترنت اشیا صنعتی، تولید پیشرفته و هوشمند) و نیز سنگاپور (ملت هوشمند) ارایه و معرفی می‏گردد، در این نشست ضمن معرفی اجمالی تصاویر آینده این کشورها، مهمترین تشابهات، افتراقات، یافته‏های کلیدی، دلالت‏ها، آموزه‏ها و درس‏های آن برای کشور عزیزمان تبیین خواهد گردید.

در پایان این نشست علمی حاضرین موارد خود را مطرح کرده و دکتر کریمی نیز به این موضوعات پاسخ داد.