به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آیت‌الله علی‌اکبر رشاد رئیس و موسس پژوهشگاه در آیین نکوداشت علمی پروفسور محمدلنگهاوزن که پیش از ظهر امروز در مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد گفت: لازم می‌دانم از پروفسور لنگهاوزن قدردانی کنم که موجب بسط و توسعه فلسفه دین در ایران شدند. ایشان شخصتی پرسشگر و جستجوگر مانند سلمان(ع) وارد مسلمان شد، چون از پایگاه فلسفه به دین حق رسید.
رئیس و موسس پژوهشگاه افزود: ایشان وجود با برکتی هستند و آثارشان در فلسفه دین بسیار راه‌گشا است و منشاء و مبداء مباحث ارزشمند درحوزه و مراکز علمی شد و شاگردان برجسته‌ای را تربیت کرد.
رئیس شورای مدیریت حوزه‌های علمیه استان تهران افرود: به ایشان سال‌ها ارادت دارم،دارای صفای باطن، خوی حکمی و حکیمانه می‌باشد و تصور این است حتی در حج که میدان معنویت است باید در بستر معنویت محقق شود و این حرف خطا نیست اما در بعثه که ایشان حضور داشت، معتقد بود به جای همایش و مباحث معنوی به حجاج بگویم به کعبه تماشا کنند چون خودشان ساعت‌ها در مسجد‌الحرام می نشست و به مکه معظمه نگاه می‌کرد.
وی بیان داشت: این نشان از ارادت خدای متعال به ایشان است که با همه سختی‌ها شیعه می‌شود چون او با فکر و اندیشه و پرسش و عمیق اندیشیدن به دین رسید.
آیت‌الله رشاد در ادامه گفت: معتقدم فلسفه دین هنوز در جامعه علمی ایران خوب شناخته شده نیست و کاربرد آن معرفی نشده و در حوزه هم کمتر به آن پرداخته شده در حالی که حوزه دانش فلسفه دین است، اما با این حال کمتر توجه شده است.
رئیس و موسس پژوهشگاه افزود: معتقدیم اهل فن درحوزه بایدبه موضوع فلسفه دین بپردازند و توجه ویژه به این موضوع داشته باشد و تحول در دانش‌های حوزوی توجه به فلسفه مضاف است.
آیت‌الله رشاد افزود: معتقدم فلسفه دین درنگاه رایج نگاه محدودی دارد و انسجام خوبی ندارد چون زادگاه فلسفه دین، عالم مسیحیت است و دین ناقصی است.
وی بیان داشت: مسیحیت موجود دین حداقلی است، برگرفته از شریعت نیست و فلسفه دین معطوف به این مسئله منتج می‌شود و به چارچوب دین و مسائل توجه نمی‌شود.
آیت‌الله علی‌اکبر رشاد گفت: کسانی که ملحد بودند، از بیرون همین سنت، دینی را دیدند و این قلمرو را از همان آغاز محدود فرض کردند. اما معتقدیم از لحاظ دینی و اسلامی فلسفه دین، وسیع است. به معنای اعم شاهد عقائد و فلسفه اخلاق و دین است و دارای گستره دین به مانند اسلام است و باید پاسخ‌گوی همه اضلاع دین باشد.نتیجتاً فلسفه دین موجود اصولا گره‌گشای برای ما نیست، باید کار دیگری را شروع کنیم و آن راه اندازی فلسفه دین اسلامی است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: معتقدیم که فلسفه دین واحد نداریم. در همین رابطه در خصوص کارکردهای فلسفه دین باید گفت حوزه به امر فلسفه دین توجه کند چون تحول در مسائل دیگر توجه به فلسفه دین است بدون تحول و توجه به این موضوع نمی شود فقه و اجتهاد و سایر نظامات را متحول کرد و به جد نیازمند به توجه به فلسفه دین است.
امروز چالش اصلی فلسفه دین است نه کلام
رئیس شورای مدیریت حوزه علمیه استان تهران افرود: درگذشته فقه مبتنی بر علم کلام و علم کلام مبتنی بر فلسفه دین بود. به همین دلیل همه علما معتقدند علم فقه با سایر ادیان متفاوت است؛ اما با این احوالات ولی امروز چالش اصلی فلسفه دین است نه کلام.
وی بیان داشت: امروز باید فقه مبتنی بر فلسفه دین باشد و نگاه فلسفه دینی باشد. اگر قرار است فقه ما فقه مدیریت جامعه را بر عهده گیرد، بدون توجه به فلسفه دین و فقه ممکن نیست.
آیت‌الله رشاد گفت: اگر درحوزه به غایت دین توجه نکنیم غایت فقه هم ممکن نیست. اگر چه ارتکاذاتی در موضوعات مختلف دین است، ولی چون توجه به فلسفه فقه و دین نیست، ارزشی نخواهد داشت.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: اگر غایت دین و فقه را اینچنین فرض کنیم، فقه ما حکومتی می‌شود و از فقه می توان انتظار فقه حکومتی داشت.
آیت‌الله علی‌اکبر رشاد افرود: اگر در فلسفه نظام فقه نظریه پردازی توجه کنیم می توان از فقه انتظار نظام سازی داشت. در گذشته اگر در کلام عالم نبود نمی توانست فقیه باشد. اگر کلام این گونه اثرگذاری داشت چون توجه داشتند که ابتدا باید مبانی کلامی رامی گفتند تا بتوانند نظر بدهند.
وی در پایان سخنان خود بیان داشت: اگر کسی در کلام مجتهد نبود، نظراتی که می‌داد در حقیقت اجتهاد او تقلیدی بود. اگر داعیه فقه پیشرفت و تمدنی و نظامی و مدیریت تمدنی دارد، لازم است در حوزه مبانی کار اساسی کنیم که ازجمله در حوزه فلسفه دین باید کار دقیق و عالمانه و نظریه‌پردازی شود و اما چرا در حوزه به فلسفه دین توجه نمی‌شود و جایگاهی ندارد و رشته‌ای ندارد باعث تعجب است.
