به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به نقل از خبرگزاری رسا، آیت الله عباس کعبی در همایش ملی حکمرانی اسلامی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: ماهیت حکمرانی به معنای پیشبرد امر حکومت است که بر اساس مبانی، سازوکار ها، فرایندها، ساختار، روش ها، فنون، سبک های مدیریت و قواعد و معیارهای حکم شکل می گیرد.
وی افزود: حکومت دارای اقتدار، ساختار و وظایف است و حکمرانی اعمال هوشمندانه و حکیمانه این سه مؤلفه است؛ باید در این اعمال همه ذی نفعان حکم نقشی ایفا کنند یعنی مردم و مسؤولین به همراه بخش خصوصی و دولتی باید در پیشبرد امر حکومت مشارکت داشته باشند.
نماینده مجلس خبرگان رهبری با اشاره به اصول حکمرانی اسلامی گفت: مشروعیت الهی اولین اصل حکمرانی اسلامی است و نقطه عزیمت آن توحید است که در اصل دوم قانون اساسی هم آمده است؛ آزادی توأم با مسؤولیت انسان در برابر خدا زیرساخت اعتقادی حکمرانی اسلام است.
وی تأکید کرد: مردم باوری در متن حکم و فرمانروایی در اسلام است اما در نظام های لیبرال دموکراسی نظام سیاسی به دو بخش حکمرانان و ملت تقسیم می شود که باید حقوق و تکالیف متقابل پیگیری شود؛ در سیره اسلام دو بخش وجود ندارد و همه موظف به اجرای اهداف و برنامه های اسلام هستند و امام و امت دو هویت جدای از هم نیستند؛ علامه طباطبایی در المیزان بر آن تأکید دارد و اسم این از نظر من «مردم‌باوری» است که هفت مؤلفه دارد.
آیت الله کعبی اظهار داشت: اولین مؤلفه مردم مداری رأی مردم است که می توان از عناوین بیعت و مشورت استفاده کرد؛ حضور مردم نیز فراتر از رأی دادن است دومین مؤلفه است که در نظام های لیبرال دموکراسی پس از رای دادن مردم کار به حکمرانان سپرده می شوند؛ نقش مردم در حکمرانی اسلامی پس از رأی دادن شروع می شود و باید حکم و نظام را بسازند زیرا مبنای قدرت الهی بوده و ساخت آن مردمی است.
وی با اشاره به مشارکت مردم در همه امور گفت: خیرخواهی برای نظام اسلامی و لزوم توجه به افکار عمومی در حکمرانی اسلام از مؤلفه های مردم مداری است؛ حاکم وظیفه دارد رضایت مردم را کسب کند و حرف های آن ها را بشنود زیرا مردم در انسجام و پیوستگی جامعه نقش دارند. مؤلفه آخر نیز کادرسازی از میان مردم است.
عضو هیأت رئیسه مجلس خبرگان رهبری با اشاره به رشد یافتن مردم به عنوان یکی از مؤلفه های مردم مداری تصریح کرد: در حکمرانی باید مردم رشد داده بشوند که ساحت های آن رشد عقلانی، دینی، بصیرت افزایی، انسجام اجتماعی، اخلاق و معنویت و تعالی است؛ مردم باوری عرصه هایی دارد که باید در حکمرانی اسلامی مورد توجه واقع شده و عملیاتی شود.
وی با تصریح بر اینکه حکمرانی اسلامی مردم محور و ولایت پایه است اظهار داشت: ممکن است گفته شود فساد ستیزی و کارآمدی در نظام های لیبرال نیز وجود دارد پس چرا به عنوان مزیت حکمرانی اسلامی ارائه شده است؛ اهداف دو نظام سیاسی متفاوت است و بایسته های حکمرانی بر اساس نامه مالک اشتر و عبارت «استصلاح اهلها» متناسب با وظایف حکومت و تلاش برای تحقق حیات طیبه است که این حیات باید بر پایه مهندسی حکومت دینی و تنظیم رابطه مردم با خدا و از بین بردن شکاف طبقاتی و فقر، حاکمیت ارزش ها و از بین بردن ضد ارزش ها محقق شود تا کارآمدی حاصل شود.
نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری با تأکید بر اهمیت عدالت در حکمرانی اسلامی اظهار داشت: نباید به نام عدالت جلوی پیشرفت گرفته شود و همچنین عدالت هم نباید فدای پیشرفت شود و به اسم پیشرفت تحقق عدالت را عقب انداخت؛ قدرت امانتی از جانب خداوند برای تحقق حیات طیبه است؛ باید در مسیر رشد به کرامت انسان توجه شود.
وی ادامه داد: احیای ظرفیت های مردمی در همه عرصه ها مهم است و این حضور صرفا نباید به سیاسی اقتصادی منحصر شود باید گفت در اینجا سیره ائمه ملاک است و همچنین سیره حکمرانی امامین انقلاب که نشان می دهد حضور مردم در همه عرصه ها لازم و راهگشا است. روشن بودن اهداف و وظایف و تأکید بر آن اهداف از ویژگی های حکمرانی نبی اکرم است.
آیت الله کعبی در ادامه با اشاره به سیره حکمرانی رسول خدا اظهار داشت: جذابیت مطلق بر پایه رحمت الهی از دیگر ویژگی ها حکمرانی نبی اکرم است و پس از آن تحقق اخلاق و معنویت در حکمرانی؛ قاطعیت در مبارزه با جرم، جنایت، فساد و محاربه در سیره رسول خدا بود زیرا ایشان در اسلام وجود ناامنی را نمی پذیرفتند؛ حکمت و تدبیر در حکمرانی سرمایه اجتماعی و منابع است زیرا حکمرانی پیشبرد امر حکومت بوده نه صرفا بخشنامه و قانون بلکه هماهنگی، هم افزایی، راهبرد نویسی، گرفتن بازخوردها و تصحیح خطاها است که باید بر پایه حکمت و تدبیر اتفاق بیافتد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ابراز داشت: حکمرانی در مقام اجرا و عمل در حال حاضر پیش نیازهایی را لازم دارد که بدون آن ها حکمرانی جلو نمی رود؛ سازماندهی و شبکه سازی برای تحقق اهداف و وظایف حکومت دینی و سپس پیشگامی نیروهای انقلابی در همه عرصه ها ضروری و لازم است؛ تمرکز بر گره های کور زندگی مردم به ویژه گره های معیشتی امری ضروری است که برای همراه کردن مردم بسیار لازم است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: اجتهاد تمدن ساز متناسب با دهه پنجم اسلامی که باید بر پایه علم و فناوری پیگیری شود در حکمرانی اسلامی ضروری است؛ مقاومت با نظام سلطه و طراحی عبور از غرب بر اساس شعار نه شرقی نه غربی نیز بسیار مهم بوده و نباید مورد غفلت واقع شود.
