به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به همت گروه منطق فهم دین و کلام پژوهشکده حکمت و و دین پژوهی پژوهشگاه نشست علمی ماهیت پارادایم، ۲۵ دی‌ماه در سالن فرهنگ پژوهشگاه برگزار شد.
حجت الاسلام و المسلمین قاسم ترخان عضو هیأت علمی گروه کلام پژوهشگاه در این نشست گفت: توجه من به این بحث از این بابت بود که تاثیر مبانی کلامی را برای تولید علوم انسانی اسلامی پیگیری می‌کردم. اولین مشکلی که داشتیم این بود اساسا باید این مبانی کلامی تاثیر بگذارند یا نه. ادعای جدایی دانش و ارزش یک سوال اصلی بود و برخی چنین ادعا می‌کنند که اگر علم بخواهد علم شود نباید مبانی کلامی بر آن تاثیر بگذارد. این منتج شد مطالعاتی در این زمینه داشته باشم. پرسش اصلی این است که علم برای اینکه علم باشد نیاز به چه عناصری دارد. اینکه علم را به معنای پوزیتیویسم در نظر بگیریم یا فراتر از آن ببینیم سر جای خودش محفوظ ولی علم برای اینکه شکل بگیرد عناصری می‌خواهد. هر علمی نیاز به یک موضوع دارد، هر علمی نیاز به هدف دارد، نیاز به روش دارد، نیاز به مسئله دارد و عناصر دیگری هم مطرح است. تا اینها روشن نشود علم شکل نمی‌گیرد. پس اگر علم شکل می‌گیرد به لحاظ این عناصر است.
وی افزود: تعریفی که ما از علم داریم مبتنی بر چنین نگاهی است و ما مبانی را هم داخل این عناصر می‌کنیم. نگاه ما به پارادایم این نیست که مساوی با مبانی است، البته تعاریف مختلفی برای پارادایم وجود دارد و بنده سه معنای عام، خاص و اخص را در این زمینه بیان کردم. از نظر من پارادایم مماس با علم است ولی مبانی نیست. پارادایم‌ها به چیزی گفته می‌شد که مماس با علم است و روش و موضوع و هدف و مسائل علم به صورت مستقیم از پارادایم تاثیر می‌پذیرد ولی خودش ممکن است از مبانی کلامی تاثیر بپذیرد. چیزی که ما از پارادایم قصد می‌کنیم چیزی است که حد فاصل مبانی کلامی و فلسفی و خود علم است، یعنی عناصری که علم را تشکیل می‌دهد. ما از این حد فاصل تعبیر به پاردایم می‌کنیم. پارادایم چارچوب کلی است که تعیین می‌کند موضوع و هدف و روش شما باید چه باشد. این چیزی است که من از پارادایم قصد می‌کنم و مد نظر من است.
