به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به همت گروه منطق فهم دین و کلام پژوهشکده حکمت و و دین پژوهی پژوهشگاه نشست علمی ماهیت پارادایم، ۲۵ دی‌ماه در سالن فرهنگ پژوهشگاه برگزار شد.
دکتر رمضان علی‌تبار عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه در این نشست بیان داشت: بنده معتقدم لازمه فهم این مطلب این است تاریخ علم را خوب بدانیم و بدانیم که مسئله چه بوده که به مقوله پارادایم رسیده است. بنابراین آگاهی از پیشینه طولانی از فلسفه علم و تاریخ علم و معرفت‌شناسی و مقولات شناختی لازم است. باید توجه داشت که پارادایم یک مقوله علم‌شناسی معرفت‌شناسی است یعنی از جنس علم‌شناسی و معرفت‌شناسی است و لازمه شناخت این مفهوم این است فهمی از تاریخ علم داشته باشیم.
وی افزود: لغت پارادایم به معنای الگو و مثال است و ریشه یونانی دارد. این واژه چه کارکردی دارد که لغات دیگر ندارند؟ پارادایم یک معنای عام دارد که خیلی به کار می‌رود و در گروه‌ها زیاد به کار می‌برند و آن چتر معرفتی حاکم بر علم و معرفت است. به تعبیر امروزی هوا و محیطی که در آن تنفس می‌کنیم یا جهانی که داریم فکر می‌کنیم کلش پارادایم است. در کاربردهای خاص، پارادایم به معنای الگوی شبکه‌ای، عینک معرفتی خاص، راهنما و هدایتگر علم به کار می‌رود که معنای خاص و جزئی پارادایم است.
وی افزود: آنچه ما نیاز داریم بدانیم عناصر پاردایم است. عناصر پارادایم چه به معنای اخص و چه به معنای اعم چیست؟ از نظر من مبادی و مبانی نظری، اصول، پیش‌فرض‌ها، مفاهیم، عینک دید، چارچوب‌های نظری، روش‌ها، فرایندها، روش‌شناسی همه بخشی از عناصر تشکیل‌دهنده پارادایم است. اگر بخواهیم معادل پارادایم را به معنای امروزی بسنجیم معادل مکتب فکری، مدرسه، گفتمان، منظومه فکری، الگوی فکری و طرح کلان است. اینها می‌توانند معادل پارادایم باشد گرچه معنای کلی پارادایم را پوشش نمی‌دهند.
