معنای زندگی از آیه استرجاع

معنای زندگی از آیه استرجاع(انا لله و انا الیه راجعون)
یادداشتی از حجت‌الاسلام و المسلمین محمدحسن قدردان قراملکی  عضو هیأت علمی گروه کلام پژوهشگاه

انسان و جامعه را می توان به یک دستگاه بلکه ابر دستگاهی تشبیه کرد که از دو ساحت نرم و سخت افزاری تشکیل شده است. هر ساحتی مولفه‌ها و مراقبت های خاص خود را دارد. بیماری های جسمانی مثل کرونا ساحت سخت افزار وی تهدید می کند. از سوی دیگر عدم توجه به حقیقت زندگی و معنای آن به ناامیدی و یأس از زندگی دنیوی و اخُروی پوچ گرایی«نیهیلیسم» منجر می شود که آن حقیقت انسان و ساحت نرم افزاری وی را تهدید می‌کند. امروزه یکی از نگرانی‌­های بشر این است که در این عمر هفتاد و هشتاد ساله باید به چه امیدی زندگی کند! آیا بعد از این زندگی، نابود خواهد شد؟ یا سرای دیگر و زندگی جدیدی در پیشرو است؟ به تعبیری جهان شناسی ما چگونه باید ترسیم شود تا در پرتو آن زندگی ما زندگی معنادار و امیداوارانه ای باشد و از کمند پوچ گرایی«نیهیلیسم» رها شده باشیم.

پتانسیل پاسخ این مسائل در الهیات، قرآن، روایات و عقل وجود دارد؛ باید تفسیری واقعی از انسان داشته باشیم؛ یعنی او را اشرف مخلوقات معرفی کنیم، حق­‌تعالی جهان را برای بنی‌­آدم آفریده، انسان از جانب خداست و مطابق آیه «انا لله و انا الیه راجعون» به­‌سوی او بازخواهد گشت؛ اگر جامعه بشری همین آیه را مطالعه و به آن معتقد گردد روح امیدی در او دمیده و پر از نشاط می­‌شود. متاسفانه ما این آیه مهم را به جلسات عزا محدود کرده­‌ایم! درحالی­که این آیه جهان­‌شناسی اسلام را معرفی می‌­کند. «انا لله» یعنی وجود ما متعلق به خداست؛ نفرمود «مِنَ الله» تا ترجمه­‌اش «ما ازسوی خداییم»، باشد؛ «إنا لله» تعبیری بالاتر است؛ یعنی اساسِ وجود انسان، متعلق به اوست. این‌­گونه نیست که انسان وجود مستقل و مباین از خدا داشته باشد. «و انا الیه راجعون» هم یعنی ما در مسیری که فلاسفه به آن قوس نزول می­‌گویند از خدا جدا شدیم و به‌­سوی او باز می‌­گردیم؛ اگر در این آیه شریفه تامل شود با ایجاد معنویت، برای انسان، شادی را به ارمغان می­‌آوریم.