مسئله مندی، راهبرد اساسی در تحقیقات پژوهشگاه

بیست و هفتم اردیبهشت ماه یادآور شکل گیری نهادی است که مبداء پی ریزی و آغاز شکل گیری آن جریان سازی حول محور گفتمان علمی انقلاب اسلامی و پاسخ به دغدغه های فکری فرهنگی نظام اسلامی بود. نهادی که با دغدغه های انقلابی تاسیس شد، انقلابی بود و انقلابی ماند... فرصتی دست داد تا به بهانه سالگشت 27 سالگی و در آستانه بیست و هشتمین بهار تاسیس، در گفتگو با دکتر مهدی عباس زاده معاون پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خلاصه ای از عملکرد این نهاد انقلابی را در بوته نقد و بررسی قرار دهیم ...

• ضمن تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، به عنوان اولین سوال لطفاً به طور اختصار درخصوص ساختار سازمانی و زیرمجموعه‌های معاونت پژوهشی توضیحاتی بفرمایید؟
خواهش می کنم.
معاونت امور پژوهشی و آموزشی از دو مدیریت و دو اداره تشکیل شده است: مدیریت برنامه ریزی و ارزشیابی پژوهشی و آموزشی، مدیریت خدمات و پشتیبانی پژوهش که کتابخانه را نیز شامل می شود، اداره تعاملات علمی و بین المللی و اداره دبیرخانه شوراهای تخصصی. کلیه امور مرتبط با فعالیت های پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه در این معاونت سامان می یابد. به طور خلاصه، این معاونت دو وظیفه کلان را بر عهده دارد: نظارت بر فعالیت های پژوهشی و آموزشی و ارائه خدمات پژوهشی و آموزشی.
همچنین دبیرخانه هیات ممیزه مشترک دستگاه های غیردولتی استان تهران و کمیسیون های تخصصی آن، دبیرخانه کمیته دستگاهی کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره، هیات اندیشه ورز و … در ذیل ساختار سازمانی این معاونت جای دارد.

• لطفاً بفرمایید چه اقداماتی از زمان تصدی جنابعالی تاکنون در این معاونت انجام شده است؟
اقدامات بسیاری از سه سال گذشته تا کنون در معاونت امور پژوهشی و آموزشی به انجام رسیده که رئوس آنها عبارتند از: طراحی مجدد سازمان‌نما و شرح وظایف معاونت و چینش نیروهای شایسته در آن؛ تأسیس بخش‌های جدید در معاونت، از قبیل مشاورت علمی، هیأت اندیشه ‌ورز، اداره تعاملات علمی و بین ‌المللی، و …؛ طراحی و اجرای برخی امور و فعالیت ‌های تسهیل گر در درون معاونت؛ طراحی فرآیندها و رویه‌ های جدید پژوهشی و آموزشی در جهت استانداردسازی فعالیت‌ ها؛ بازبینی فرآیندها و رویه‌ های موجود پژوهشی و آموزشی در جهت به‌‌روزرسانی و تسهیل آنها؛ پیگیری نرم‌افزاری‌شدن فرآیندهای پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه؛ گسترش تعاملات علمی با نهادهای مرجع و دستگاه‌های مهم کشور؛ و …

• در حیطه وظایف معاونت پژوهشی چه تغییراتی ایجاد شده و شما در حال حاضر چه رویکردی را نسبت به گذشته در پیش گرفتید؟
عرض کردم، از سه سال پیش، شرح وظایف معاونت امور پژوهشی و آموزشی و بخش های زیرمجموعه آن به نحو قابل توجهی تغییر کرده است تا بتواند رویکرد اصلی معاونت که عبارت است از هدایت فعالیت ‌های علمی پژوهشگاه به سمت پاسخ‌گویی به خواست مخاطب، جهت‌دهندگی به نیاز مخاطب، تکمیل‌کنندگی حوزه دانش، و تولید معرفت جهت‌مند وکارگشا، راهبردی و کاربردی؛ همچنین توانمندسازی اعضای هیأت علمی در جهت شاخص های خاص پژوهشگاه؛ و نیز تسهیل فرآیندها و سامانه‌های علمی و پژوهشی را تأمین کند.

• وضعیت پژوهشی پژوهشگاه در حال حاضر چگونه می باشد؟
به نظر بنده پژوهشگاه در داخل کشور تا کنون به توفیقات خوبی دست یافته است. از مهمترین توفیقات پژوهشگاه می توان به تحقیق و پژوهش در زمینه مسائل علمی و فکری کشور اشاره کرد. بسیاری از تحقیقات پژوهشگاه درصدد ارائه پاسخ و راه حلی برای این قبیل مسائل هستند. اکنون پژوهشگاه محل رجوع برخی از دستگاه های معتبر کشور برای همکاری و تعامل علمی مشترک در زمینه این مسائل است. لذا مسئله مندی، یک راهبرد اساسی در تحقیقات پژوهشگاه است. البته در این زمینه همچنان جای کار بیشتری در پژوهشگاه وجود دارد. همچنین تحقیقات پژوهشگاه با رویکرد اسلامی به انجام می رسد، یعنی پژوهشگاه درصدد استنباط دیدگاه اسلامی در عرصه ها، موضوعات و مسائل مختلف علمی و فکری است. گذشته از اینها مدتی است که پژوهشگاه در زمینه تحقیقات بینارشته ای ورود کرده است و می دانیم که در جهان امروز، مرز دانش در علوم انسانی را همین تحقیقات بینارشته ای تعیین می کنند.

• معاونت پژوهشی برای ارتقاء سطح پژوهشی پژوهشگاه چه برنامه هایی دارد؟
برنامه های مهم و متنوعی را برای دوره جدید معاونت امور پژوهشی و آموزشی در نظر گرفته ایم که مهمترین آنها عبارتند از: تحلیل و بررسی وضعیت گروه‌های علمی پژوهشگاه به منظور ارتقای فعالیت های پژوهشی؛ بازبینی نظام ارزیابی و سنجش علمی تحقیقات و آثار پژوهشگاه؛ تنظیم و اجرای آیین‌ نامه تحقیقات بینارشته‌ای در راستای ورود هرچه بیشتر اعضای هیأت علمی در مرزهای دانش و مسئله‌مندسازی تحقیقات و اعضا؛ حمایت ویژه از تک‌نگاری زودبازده در قالب ‌های مؤثر و جدید (کتاب کم ‌حجم، مقاله و مجموعه مقالات، گزارش راهبردی، و …) در مسائل اولویت دار پژوهشگاه؛ حمایت و بسترسازی در جهت فعال ‌شدن گروه‌ های علمی پژوهشگاه در زمینه رصد رخدادهای علمی و فکری روز جامعه؛ توسعه تعاملات علمی با دیگر دستگاه ‌ها و اجرای تحقیقات مشترک کاربردی و گرهگشا؛ و …

• پژوهش های انجام شده و یا در دست اقدام در پژوهشگاه تا چه اندازه مبتنی بر نیاز کشور می باشد؟ آیا مخاطب عام نیز مورد توجه پژوهشگاه بوده است؟
عرض کردم که از مهمترین توفیقات پژوهشگاه، تحقیق و پژوهش در زمینه مسائل علمی و فکری کشور است و بسیاری از تحقیقات پژوهشگاه در این زمینه سامان می یابد. اما مخاطبان پژوهشگاه سه دسته تعریف شده اند: نخبگان علمی و فکری، کارگزارن نظام، و جوانان (طلبه و دانشجو). پژوهشگاه برای این سه دسته از مخاطبان خود، به تناسب هر کدام، تحقیقات و فعالیت های علمی مختلف و متنوعی از قبیل تألیف کتاب و مقاله، تهیه گزارش های راهبردی، برگزاری همایش ها و هم اندیشی ها و نشست ها و کرسی های علمی و ترویجی، برگزاری کارگاه علمی، انجام سخنرانی ها و مصاحبه های علمی و یادداشت در فضای مجازی و …. را در دستور کار خود قرار داده است.

• لطفاً خلاصه ای از عملکرد پژوهشگاه در سال ۹۹ بیان فرمایید.
در این مجال اندک، شاید ارائه گزارشی از عملکرد و فعالیت های پژوهشی پژوهشگاه در سال گذشته حتی به صورت خلاصه نیز ممکن نباشد، اما می توانم گزارشی به صورت آماری تقدیم کنم:
– اجرای ۲۰۲ عنوان کتاب منتشرشده، در دست چاپ و تجدید چاپ
– انجام ۵۸۲ عنوان تحقیق اتمام یافته و در دست اجرا
– تألیف ۱۳۶ مقاله علمی منتشرشده
– برگزاری ۸۴ عنوان نشست، سمینار و کارگاه علمی
– برگزاری ۷۴ عنوان کرسی ترویجی و آزاداندیشی
– برگزاری ۴ مورد همایش علمی
– انعقاد ۳۱ مورد تفاهم نامه و قراداد با دیگر مراکز علمی
– تولید و انتشار ۳۴۰۲ مورد محتوای رسانشی در فضای مجازی
– کسب ۱۳ جایزه و نشان علمی برای اعضا، تحقیقات و مقالات پژوهشگاه
و …

• با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.