جنگ رسانه‌های مجازی؛ مبحثی نوین در حوزه سایبر

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،‌ ششمین نشست از سلسله نشست‌های کتاب‌خوان تخصصی مطالعات فضای مجازی با عنوان «امنیت سایبر»، با همکاری مشترک مرکز مطالعات فضای مجازیِ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با حضور دکتر سیروس احمدی، عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس و دکتر محمدرضا کریمی قهرودی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر، برگزار شد.

در این نشست سیروس احمدی به معرفی کتاب «جغرافیای سیاسی فضای مجازی» پرداخت و گفت: این کتاب نوشته محمدرضا حافظ‌نیا از متخصصان حوزه ژئوپلیتیک کشور هستند که بنده در سال‌های دور افتخار شاگردی ایشان و هم اکنون افتخار همکاری با ایشان را دارم. این کتاب که از سوی انتشارات سمت منتشر شده دارای ۱۳ فصل در ۳۴۰ صفحه است که اصولا برای دانشجویان رشته جغرافیای سیاسی در مقطع کارشناسی ارشد ارائه شده است.

وی با اشاره به انتشار این کتاب در سال ۱۳۹۱ گفت: این اثر در زمان انتشار، تنها کتابی بود که موضوع جغرافیای سیاسی را در فضای سایبری بررسی کرده بود. با اینکه مطالب و اطلاعات ارائه شده در این کتاب مربوط به حدود ۱۵ سال گذشته است و مطالب فنی ارائه شده در این کتاب قدیمی شده، اما به واسطه مباحث علمی جدیدی که در آن وجود دارد، همچنان می‌توان آن را به عنوان یکی از بهترین آثار منتشر شده در این حوزه معرفی کرد.

احمدی افزود: نکته مهمی که در مورد فضای سایبری باید مطرح شود این است که، ما نباید در بررسی این حوزه به آسیب‌شناسی آن بپردازیم. چرا که باید بیشتر وقت‌مان را به شناسایی و نحوه استفاده از امکانات گسترده فضای سایبری، به عنوان بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی امروز معطوف کنیم. امروز فضای سایبر در دنیا به صورت لحظه‌ای در حال گسترش و پیشرفت است و چنان زندگی ما را دچار تحول کرده که به عنوان ابزاری برای قدرت‌نمایی کشورها مطرح شده است.

عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، درباره جدیدترین نظریات ارائه شده این «جغرافیای سیاسی فضای مجازی» کتاب گفت: در این کتاب مطرح شده که از میان فضای واقعی و فضای مجازی، این فضای واقعی است که دارای اصالت است. این کتاب عنوان کرده که برخلاف برخی نگرانی‌ها از فشردگی زمان و مکان در فضای سایبری، این نگرانی جایی ندارد و تنها سرعت گردش اطلاعات در این فضا بیشتر شده است. همچنین در این کتاب نگرانی‌های بسیاری نیز درباره از بین رفتن مرزبندی، هویت شخصی، امنیت و غیره در فضای مجازی، رد شده که با ذکر نمونه‌هایی این موارد را اثبات می‌کند.

در ادامه این نشست دکتر محمدرضا کریمی قهرودی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر به معرفی کتاب «جنگ رسانه‌های مجازی» پرداخت و گفت: این کتاب اثر مایکل اربشلو با ترجمه بنده است که به زودی منتشر خواهد شد و در دسترس علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت. این کتاب که با ۱۵ فصل برای آموزش دانشجویان دکترا و کارشناسی ارشد طراحی شده، در سال ۲۰۱۷ در میان کتاب‌های درسی دانشگاه‌های دنیا قرار گرفت.

وی درباره فصل‌های مختلف این کتاب گفت: چارچوبی برای تحلیل راهبردهای جنگ رسانه‌های اجتماعی، استفاده غیر نظامی دولت‌ها از رسانه‌های اجتماعی، کاربرد نظامی جنگ رسانه‌های اجتماعی، جنگ رسانه‌های اجتماعی با شرکت‌ها و سازمان‌ها، گروه‌هایی با علایق ویژه، جنگ رسانه‌های اجتماهی در فرایند انتخابات سیاسی، جنگ رسانه‌های اجتماعی در پشتیبانی از انگیزه‌های اجتماعی عناوین برخی از فصول این کتاب هستند.

محمدرضا کریمی قهرودی با اشاره به گسترش روزافزون فضای سایبری در ارکان مختلف زندگی و جامعه گفت: فضای سایبر به قدری در زندگی ما تنیده شده که یک فضای سایبری فیزیکی اجتماعی در حال شکل‌گیری است. اروپایی‌ها در افق ۲۰۳۰ خود، جامعه شبکه‌محور مشارکتی آینده را پیش‌بینی کرده‌اند و ژاپنی‌ها نیز دوره پنجم جامعه خود را به عنوان یک جامعه سایبری فیزیکی پیش‌بینی کرده‌اند. همچنین اندیشمندان حوزه رسانه جامعه سایبری آینده را یک جامعه الحاقی تصور می‌کنند.

این عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر ادامه داد: در همین راستا مفهوم جنگ نیز به واسطه گسترش فضای سایبری وارد عرصه‌های نوینی شده که به جایگاه و اهمیت موضوع جنگ رسانه‌های اجتماعی می‌پردازد. این موضوع با توجه به تأکیدات و توصیه رهبری در کسب علوم دفاعی، ارزش بیشتری به خود گرفت که امروزه مباحث جدیدی در این عرصه در دانشگاه‌های کشور ارائه می‌شود.