به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر محسن ردادی استادیار گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم در کمتر از ۲۰ روز مانده به دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری به گفتگویی پرداخته است.
ردادی در بخش ابتدایی سخنانش بیان کرد: به نظر می‌رسد درخصوص رأیاولیها در همه دستگاه‌های کشور و رسانه‌ها مقداری کم‌توجهی وجود دارد؛ رأیاولیها اهمیت بسیاری دارند و در دنیا هم به این افراد توجه بیشتری می‌شود. این قشر از رأی‌دهندگان را حداقل از دو جنبه می‌توان ممتاز دانست که متفاوت‌اند و باید مورد توجه بیشتری قرار بگیرند.
وی گفت: ابتدا اینکه رأیاولیها در افزایش مشارکت تأثیر بسیاری داشته و انگیزه بیشتری برای حضور در انتخابات دارند؛ به‌خصوص در ایران که بقیه اقشار جامعه به دلیل مشکلات که بعضاً نارضایتی‌هایی به وجود آورده و نسبت به رأیاولیها بیشتر تحت تأثیر تبلیغات سوء رسانه‌های خارجی قرار دارند. رأیاولیها نارضایتی‌ای که شاید در اقشار دیگری از جامعه باشد را ندارند و ذهنشان پاک‌تر است و تحت تأثیر هجمه‌ها نبوده‌اند.
جامعه‌شناس علوم سیاسی اظهار داشت: بنابراین این امکان که رأیاولیها برای مشارکت رغبت بیشتری داشته باشند بیشتر است. دلیل اول تمایز این قشر که باید مورد توجه بیشتری هم قرار گیرند، این است که بیشتر برای مشارکت در انتخابات مستعد هستند.
انتخابات فقط رأیدادن نیست
ردادی عنوان کرد: دلیل بعدی اینکه انتخابات را فقط به عنوان یک اقدام سیاسی نبینیم که مردم می‌آیند و رأی می‌دهند و کار تمام می‌شود؛ بلکه به عنوان یک فرهنگ و یک روند ببینیم نه یک تک‌واقع؛ انتخابات انسان‌ها را برای درک مردم‌سالاری آماده می‌کند و سازوکار انتقال قدرت را می‌فهماند. در انتخابات است که افراد به جای اینکه دست به اقدامات رادیکال، اقدامات غیرمسالمت‌آمیز و غیرمردم‌سالارانه بزنند، تربیت سیاسی می‌شوند که راه انتقال قدرت و راه تأثیرگذاری بر روندهای کشور از صندوق‌های رأی می‌گذرد.
وی خاطرنشان کرد: این مسئله در تمام دنیا نیاز به آموزش، راهنمایی و یک دوره تربیتی دارد که مهم‌ترینِ آن نیز همین دوره‌ای است که افراد شروع به رأیدادن می‌کنند. در واقع انتخابات آغاز بلوغ سیاسی افراد است که صاحب قدرت تحلیل می‌شوند.
جامعه‌شناس علوم سیاسی گفت: اگر ما رأیاولیها را از دست بدهیم یعنی به آن‌ها توجه نکرده و نتوانیم آن‌ها را قانع کنیم که پای صندوق‌های رأی بیایند، یک روندِ تربیتی را خراب کرده‌ایم و ممکن است در این دوره رأی‌ها پایین و یا بالا باشد و مشارکت کم و زیاد شود ولی این دوره تمام می‌شود و چیزی که باقی می‌ماند، نسلی است که آموزش سیاسی ندیده که اگر می‌خواهد اقدام سیاسی کند، باید سراغ صندوق رأی برود؛ ضرر این، از عدم مشارکت در یک تک‌انتخابات بیشتر است.
ردادی ادامه داد: وقتی این آموزش رخ ندهد، اثرات آن دهه‌ها باقی خواهند ماند و افراد نسبت به روندهای مردم‌سالارانه مقداری بدبین می‌شوند، از آن فاصله گرفته و به‌جای صندوق رأی به خیابان، مبارزات غیرقانونی و خشونت‌آمیز رو می‌آورند.
وی افزود: اگر ما در آموزش و آوردن رأیاولیها به پای صندوق‌های رأی کوتاهی کنیم، آموزش و جامعه‌پذیری به این افراد ناقص شکل خواهد گرفت که اثرات ماندگار و مخربی دارد. بنابراین نیاز است که رأیاولیها به‌صورت ویژه و ممتاز مورد توجه قرار بگیرند.
باید رأیاولیها آموزش ببینند
جامعه‌شناس علوم سیاسی عنوان کرد: اگر متوجه ضرورت و اهمیت حضور رأیاولیها در پای صندوق‌های رأی هستیم، باید ببینیم چه‌کارهایی باید انجام بدهیم؛ اول اینکه باید بدانند این فعالیت سیاسی و رأیدادن مثل هر مهارت اجتماعی و سیاسی نیاز به آموزش دارد. باید اطلاعات کافی به آن‌ها داده شود که صندوق رأی اهمیت فراوانی دارد و برای اینکه در روندهای کشور اثرگذار باشند، باید در انتخابات شرکت کنند. نیاز است این آموزش توسط رسانه‌ها، مدرسه، دانشگاه‌ها و بخش‌های مختلف حتماً دنبال شود.
وی اضافه کرد: اگر آموزش صورت انجام نشود، رأیاولیها احتمالاً تمایل زیادی به حضور در روندهای مردم‌سالاری از جمله انتخابات را نخواهند داشت. یک تحقیق انجام شده و جالب است که در ایران و در سایر کشورهای جهان برخی از جوان‌ها و رأیاولیها از سر تفنن رأی می‌دهند. یک نویسنده آمریکایی کتابی درخصوص چگونگی تبدیل سیاست به تفنن نوشته که می‌گوید بعضی‌ها برای سرگرمی رأی می‌دهند. هم‌چنین تحقیقی در ایران انجام شده که نشان می‌دهد کسانی که برای بار اول و دوم رأی می‌دهند، انتخابات را نوعی سرگرمی و ماجراجویی می‌پندارند؛ همان‌طور که مثلاً سراغ بازی فوتبال استقلال و پرسپولیس می‌روند و امیدوارند تیم‌شان برند شود و در خیابان‌ها شادی کنند، چنین حسی نسبت به کاندیداها در انتخابات دارند. این موضوع در ایران و خارج از کشور هم وجود دارد.
جامعه‌شناس علوم سیاسی تصریح کرد: این موضوع یک رغبتِ اولیه‌ای برای حضور در انتخابات را فراهم می‌کند که خودبه‌خود علاقه‌مند شرکت در انتخابات هستند ولی اگر ما بتوانیم در این‌مدت آنان را قانع کرده و آموزش‌های لازم را به ایشان بدهیم که انتخابات فقط سرگرمی نبوده و برای این است که سرنوشت‌شان را رقم بزنند، در این‌صورت هرچه جلوتر می‌روند پخته‌تر و عاقلانه‌تر رأی می‌دهند و یک شهروند سیاسی، آگاه و فعال تربیت می‌شوند.
ردادی گفت: اگر آموزش‌های لازم داده نشود این سرگرمی که انگیزه‌ی برخی از این افراد برای شرکت در انتخابات بوده، بعد از یک‌مدت تکراری و خسته‌کننده می‌شود. مثلاً فرد یکی-دو دوره شرکت می‌کند و در ادوار بعدی شرکت نخواهد کرد چراکه جذابیت رأی‌اولی بودن را ندارد.
وی اظهار داشت: تفنن‌گرایی نمی‌تواند این افراد را پای صندوق نگه دارد و کم‌کم از صندوق‌های رأی دور می‌شوند. در ایران هم تبلیغاتِ ضدانتخابات فراوان است و این سخنان مکرر توسط معاندین گفته می‌شود هم مزید بر علت است و می‌تواند این جوانان را از صندوق دور کند؛ پس باید این موضوع را خیلی جدی‌تر بگیریم.
لزوم تکریم رأیاولیها
جامعه‌شناس علوم سیاسی خاطر نشان کرد: راهکار بعدی تکریم رأی‌اولی‌هاست؛ وقتی فردی به سن بلوغ می‌رسد برایش جشن عبادت می‌گیریم و او را اهمیت می‌دهیم. این هم یک‌نوع بلوغ سیاسی بوده و در حالیست که متأسفانه به‌صورت گذرا به آن می‌پردازیم و کسی به آن توجه چندانی نمی‌کند.
ردادی با ذکر مثالی اضافه کرد: در برخی از کشورهای غربی، رئیس مجلس خود را موظف می‌داند که برای افراد رأی‌اولی نامه‌ای ارسال می‌کند؛ در این نامه به آن‌ها تبریک گفته می‌شود و برای حضور در انتخابات درخواست و دعوت صورت می‌گیرد؛ هم‌چنین وظایف مجلس توضیح داده و مسئولیت این افراد را برای شرکت در انتخابات یادآوری می‌کنند.
وی گفت: این راهکار خوبی است برای اینکه هم رأیاولیها تکریم شده و به حضور و مشارکت در انتخابات ترغیب شوند. متأسفانه این موضوع در ایران خیلی جدی گرفته نمی‌شود و نیاز است روش‌ها و راهکارهای مشابه مذکور در پیش گرفته شود تا افرادی که به سن رأی‌دهی می‌رسند، احساس مسئولیت و بلوغ سیاسی پیدا داشته باشند تا در انتخابات شرکت کنند. و الّا رغبتی برای شرکت در انتخابات نخواهند داشت!
کاندیداها با رأیاولیها همدلی ایجاد کنند
جامعه‌شناس علوم سیاسی خاطر نشان کرد: آموزش و تکریم دو راه‌حل برای افزایش حضور رأیاولیها در انتخابات است؛ سومین راهکار برای اینکه حضور رأیاولیها پرشورتر باشد این است که همدلی بین کاندیداها و رأیاولیها به‌وجود بیاید.
ردادی اظهار داشت: معمولا همه اقشارِ جامعه نمایندگان خودشان را در مجلس دارند؛ زنان، بازرگانان، پزشکان، مهندسان، حزب‌اللهی‌ها، بسیجی‌ها و وکلا نماینده‌ای دارند که حقوق‌شان را در مجلس پیگیری کند.
وی ادامه داد: از یک طرف دیگر شعارهایی که کاندیداها می‌دهند، قشری از جامعه را جلب می‌کند؛ مثلاً برخی کاندیداها به نفع معلمان شعار می‌دهند یعنی حرف‌شان باعث ایجاد همدلی با معلم‌ها می‌شود، و برخی کاندیداها اهداف برنامه‌ها و شعارهایی اعلام می‌کنند که همدلی کارگران را بر می‌انگیزد اما کسی قشر رأیاولیها را که اواخر دوران دبیرستان و یا اوایل مقطع دانشگاهی و در سنین ۱۸ تا ۲۴ هستند را در مجلس نمایندگی نمی‌کند. البته جنس مطالبات این جوانان با سایر اقشار جامعه متفاوت است.
جامعه‌شناس علوم سیاسی اظهار داشت: از سوی دیگر شعارهایی که داده می‌شود هیچ تناسبی با خواسته‌های این افراد نداشته و موجب می‌شود همدلی شکل نگیرد. بعضاً شعارها درخصوص کار، اشتغال و موضوعات این‌چنینی مطرح است و مسائل ازدواج، شغل و اقتصاد هنوز برای دانشجویی که سال‌های اول تحصیل و یا اواخر دوران دبیرستان را طی می‌کند دغدغه نشده است. البته این مباحث در سال‌های آینده تبدیل به دغدغه‌ی این افراد هم می‌شود و باید مورد توجه باشد. الان شخصی است که به‌عنوان رأی‌اولی تازه می‌خواهد رأی بدهد و برخی خواسته‌ها و مطالبه‌ها هم دارد.
ردادی بیان کرد: نیازها و خواسته‌های این قشر باید حداقل از زبان برخی کاندیداها بیان بشود که همدلی و کشش به‌وجود بیاید تا این افراد به سمت صندوق بروند. یعنی چه از نظر ظاهر و چه از نظر شخصیت، باید کاندیداها قرابت و نزدیکی با رأیاولیها داشته باشند و وعده‌ها و برنامه‌هایشان تناسبی با خواسته‌ها و علایق این جوان‌های نوانتخاباتی داشته باشد و الّا رغبتی برای حضور در انتخابات نخواهند داشت.
