به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کتاب علم‌النفس فلسفی علامه طباطبایی اثر حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالحسن غفاری در گروه فلسفه پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور طبع آراسته شد.
علم‌النفس فلسفی درباره نفس و عوارض آن گفتگو می‌کند. علامه طباطبایی به عنوان بزرگترین فیلسوف معاصر، وارث سنت فلسفی اسلامی است. او درباره نفس نباتی، حیوانی و انسانی سخن گفته و در نفس انسان نقطه عزیمت خود را تأمل در «من» و «خویشتن خویش» قرار داده است. پژوهش حاضر، بر اساس ساختار مرسوم در مباحث نفس در حکمت اسلامی سعی می‌کند با مراجعه به آثار علامه و با استنباط و استخراج آرای او علاوه بر معرفی یک دوره نفس‌شناسی علامه کاربست یافته‌های آن را در حل مسائل علوم انسانی و نیز تدوین علوم انسانی اسلامی به بحث بگذارد.
در بخشی از مقدمه این اثر ارزشمند آمده است:
علامه طباطبایی علاوه بر تسلط بر فقه و اصول در حکمت و فلسفه از حکمای ممتاز است و صاحب دیدگاه‌های نو است. او علاوه بر تدریس حکمت متعالیه به تدوین آثار مختلف فلسفی نیز اقدام کرده‌است، چهار اثر «اصول فلسفه و روش رئالیسم»، «بدایه الحکمه»، «نهایه الحکمه» و «تعلیقات بر اسفار» تأثیرگذارترین آثار در قلمرو حکمت اسلامی است که آرا و انظار ابتکاری آن حکیم متأله را نیز دربر می‌گیرد. در این میان می‌توان «نهایه الحکمه» را به یک معنی خلاصه «اسفار» دانست که شامل چکیده‌ای از مباحث فلسفی و نیز ابداعات او است. علامه در این کتاب و نیز کتاب «بدایه الحکمه» فصل یا بخشی را به علم‌النفس فلسفی اختصاص نداده‌است و نوشته مستقلی نیز در این باره ندارد، درعین‌حال به‌طور پراکنده در آثار گوناگون خود به مباحث نفس متعرض شده‌است. نگارنده سال‌ها به فکر تدوین علم‌النفس علامه طباطبایی بود و این کار را از دو جهت ضروری می‌دانست، جهت اول این که تدوین علم‌النفس علامه به خودی خودی کاری ارزشمند است که در راستای تکمیل منظومه فلسفی و فکری ایشان قرار دارد.
جهت دوم این است که امروزه یافته‌های علامه طباطبایی به عنوان نامدارترین حکیم در دوره معاصر می‌تواند در اهتمام بر تبیین، تعمیق و توسعه گفتمان فلسفی در دوره معاصر و بیان ثمرات و کارکردها و تأثیر آن در حوزه‌های دیگر کارساز و نقش‌آفرین باشد، زیرا آنچه در علم‌النفس فلسفی اثبات یا نفی می‌شود در نظریه‌پردازی و تحول و تأثیرگذاری در دیگر دانش‌ها مانند انسان‌شناسی، روانشناسی، فلسفه ذهن، اخلاق و تربیت، معرفت‌شناسی و… جای تردید ندارد. علامه در مباحث نفس نشان می‌دهد که باید به دستاوردهای علوم جدید در بسط و توسعه و تبیین مسائل علم‌النفس توجه کرد. او برخی مباحث ازجمله مسئله مزاج را که در نفس شناسی قدما مهم بوده و تا حدود زیادی مبنای پژوهش‌های پزشکی بود به‌نقد کشیده و یافته‌های این حوزه را به نفع تحقیقات تجربی کنار گذاشته است، همچنین در مبحث اثبات تجرد نفس و غیرمادی بودن آن به پژوهش‌های دیگر حوزه‌های علوم انسانی و تجربی توجه داشته و از این منظر برخی از ادله تجرد نفس را نقد کرده‌است. مبحث مراتب نفس و چگونگی رشد و یا انحطاط و تأثیر آن در سعادت و شقاوت انسان و جاودانگی نفس از مباحث مهم در علم‌النفس علامه طباطبایی است.
بنابراین آنچه این تحقیق به دنبال آن است صرفاً جمع‌آوری سخنان علامه در مبحث نفس و بازخوانی آن نیست، بلکه تحلیل پژوهش‌های علامه برای درک صحیح آراء و انظار اوست تا بتوان ضمن تدوین و تألیف علم‌النفس علامه طباطبایی، آن را برای مبناسازی در جهت تولید علوم اسلامی انسانی و کاربست آن در حوزه‌های گوناگون به‌ویژه در ساحت روانشناسی، اخلاق و علوم تربیتی و مباحثی مانند نبوت و امامت و معجزه و … مورد استفاده قرارداد.
کتاب علم‌النفس فلسفی علامه طباطبایی اثر حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالحسن غفاری با قیمت ۹۰۰۰۰ تومان راهی بازار نشر شد.
علاقمندان جهت تهیه کتاب و یا اطلاعات تکمیلی می‌توانند به وبگاه رسمی سازمان انتشارات پژوهشگاه به نشانی: www.poiict.ir مراجعه کنند.
