به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کرسی علمی- ترویجی با موضوع “وجود پیشین قرآن و چگونگی آن از منظر عقل و نقل“ شنبه ۱۸ بهمن ماه ۱۳۹۹ توسط گروه منطق فهم دین پژوهشگاه به صورت مجازی تحت نرم افزار اسکایپ برگزار شد.
این کرسی علمی با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین محمد عرب‌صالحی به عنوان ارائه‌دهنده، حجج اسلام و المسلمین آقایان عبدالکریم بهجت پور و محمد فاکر میبدی به عنوان ناقد برگزار شد.
چکیده‌ای از متن ارائه‌شده توسط حجت‌الاسلام و المسلمین محمد عرب‌صالحی در ادامه از منظرتان می‌گذرد:
یکی از مسائل بنیادی در علوم قرآن‌که به‌ویژه در مباحث اخیر این حوزه بسیار تأثیرگذار و موردبحث واقع شده مسئله وجود پیشین قرآن قبل از نزول تدریجی در ظرف خاص خود است؛ حال چه به‌عنوان یکی از واقعیات عالم در لوح محفوظ موجود بوده و از آنجا به صورت تدریجی بر پیامبر نازل شده و یا اینکه از همان اوایل اوان بعثت به‌صورت دفعی در شب قدر از لوح محفوظ تا بیت‌المعمور یا از آنجا بر پیامبر نازل شده باشد؛ در این میان اما کسانی که قرآن را زائیده دیالوگ با واقعیت‌های عینی زمان نزول می‌دانند گاه بالصراحه منکر وجود پیشین قرآن شده و چنانچه صراحتی هم نباشد لازمه قطعی دیدگاه آنان انکار وجود پیشین و هم نزول دفعی قرآن است. این نظر می‌تواند منشأ مباحث و حتی اشکالات فراوانی نسبت به جاودانگی و جهان‌شمولی قرآن باشد و چه‌بسا مؤید یا حتی بنا بر برخی قرائت‌ها منتج نظریه تاریخ‌مندی قرآن گردد؛
از مهم ترین مواردی که در این باره می‌توان اشاره کرد عبارتند از:
۱٫ گرچه تحقیق مستقلی در زمینه وجود پیشین قرآن و کیفیت آن دیده نشد اما اصل بحث از صدر اسلام در روایات مطرح و پس از آن در برخی کتب روایی، کلامی و تفسیری از ابتدا تاکنون مطرح بوده است
۲٫ بحث از وجود پیشین ارتباط تنگاتنگ با مباحثی چون حدوث و قدم قرآن، نزول دفعی و تدریجی قرآن و بحث حیثیت دیالوگی قرآن با حوادث زمانه دارد.
۳٫ روش‌شناسی وجود پیشین قرآن و همچنین روش‌شناسی کیفیت آن وجود منحصراً نقلی است و عقل تنها در امکان و امتناع آن توان اظهارنظر دارد.
۴٫ ادله قرآنی و روایی در دو بخش دلالت تام بر وجود پیشین قرآن دارد؛ یکی آیات و روایات دال بر نزول دفعی قرآن و دیگری آیات و روایات دال بر وجود پیشین قرآن«در لوح محفوظ.
۵٫ در بحث نحوه وجود پیشین قرآن هم ظاهر ادله قرآنی و روایی در وجود لفظی قرآن است و برخی از روایات صراحت در این موضوع دارد.
۶٫ تفصیل بین وجود پیشین و قول به اینکه آن وجود حقیقت اجمالی قرآن است و وجود پسین حقیقت لفظی قرآن است شاهدی از روایات ندارد بلکه مخالف ظاهر برخی از روایات است.
۷٫ به‌طور مستدل ثابت شد که وجود پیشین قرآن منافاتی با اینکه بسیاری از حوادث زمانی و شأن نزول‌ها بعدازاین آیات واقع می‌شود ندارد و کذب خبری هم لازم نمی‌آید.
