نقش انقلاب اسلامی در احیای حقوق زن در خانواده

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در راستای برگزاری همایش ملی «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و توسعه علوم انسانی»، مجموعه نشست‌های کارگروه فقه و حقوق همایش با همکاری انجمن فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه شنبه ۲۵ بهمن ماه جاری به صورت مجازی تحت نرم افزار اسکایپ برگزار شد.

در این مجموعه نشست‌ها، حجت‌الاسلام والمسلمین فرج‌الله هدایت‌نیا عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه به موضوع”نقش انقلاب اسلامی در احیای حقوق زن در خانواده” پرداخت که متن آن در ادامه از منظرتان می‌گذرد:

 

مسأله زن و وضعیت آنان در جامعه، از اهیمت زیادی برخوردار است. مجامع و سازمان‌های بین المللی، وضعیت اجتماعی و خانوادگی زنان را یکی از شاخص‌های رشد و توسعه در هر کشور به شمار می‌آورند. در حقوق داخلی ج.ا. ایران نیز حقوق زنان در ابعاد مختلف از مسایل مهم و بنیادین است. مؤیّد این ادعا آن است که اصولی از قانون اساسی به امور زنان در خانواده و جامعه اختصاص یافته است؛ در حالی که معمولاً امور اساسی و بنیادی نظام سیاسی در قانون اساسی مطرح می‌گردد. غیر از اصل دهم قانون اساسی که بطور کلی بر ضرورت تسهیل ازدواج، حفظ قداست خانواده و استواری روابط خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی تأکید دارد، اصل ۲۱ بطور خاص به حقوق زنان اختصاص یافته و در آن با صراحت تمام آمده است: «دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید…».

از آغاز دوره قانونگذاری در ایران تا کنون تحولات فراوانی در حوزه حقوق زنان رخ داده است. مطالعه روش‌شناختی تحولات حقوق زنان در دو مقطع قبل و پس از انقلاب اسلامی ایران، تفاوت معنی‌داری را نشان می‌دهد. تا پیش از انقلاب اسلامی، تحولات حقوق زنان از طریق گرایش به حقوق غرب به ویژه تأثیرپذیری از اصل برابری حقوقی صورت گرفته است. پس از انقلاب اسلامی، سیر تحول حقوق زنان متوقف نگردید بلکه با شتاب بیشتر ادامه یافت؛ با این تفاوت که تلاش گردید با استفاده از ظرفیت‌های درون نظام حقوقی اسلام، اصلاحات حقوقی مورد نظر محقق شود. مانند گزینش فتوای مناسب، بهره‌برداری از عناوین ثانوی، و استفاده از شروط ضمن عقد.

در ارزیابی نهایی تحولات حقوق خانوادگی زنان پس از انقلاب اسلامی می‌توان گفت: اهداف حقوقی مذکور در اصل ۲۱ قانون اساسی، تا حدود زیادی محقق شده است. در نتیجه، زن امروزی در خانواده خود به عنوان دختر، همسر یا مادر نسبت به پیش از انقلاب اسلامی امنیت حقوقی بیشتری دارد. در عین حال، «در بعضی موارد، به‌منظور تأمین و تضمین حقوق زنان، مصالح کلان خانواده نادیده گرفته شده است».

  • گفتنی است همایش ملی «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و توسعه علوم انسانی» سه‌شنبه ۲۸ بهمن ماه جاری ساعت ۱۶ تا ۱۸ برگزار خواهد شد.