به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کرسی ترویجی راهبردهای مدیریتی جمهوری اسلامی ایران در تقابل با بحران ها و اضطرارها با رویکرد قرآنی، توسط گروه مدیریت اسلامی پژوهشگاه سه شنبه ۲۳ اردیبهشت ماه جاری بصورت مجازی برگزار شد.
دکتر علی نجات بخش اصفهانی به عنوان ارائه دهنده بحث در ابتدا در بیان مفهوم شناسی بحران گفت: نگرش سنتی به مدیریت بحران براین باور بود که مدیریت بحران یعنی فرو نشاندن آتش؛ به این معنی که مدیران بحران در انتظار خراب شدن امور می نشینند و پس از بروز ویرانی، سعی می کنند تا ضرر ناشی از خرابی ها را محدود سازند. ولی به تازگی نگرش به این واژه عوض شده است. بر اساس معنای اخیر، همواره باید مجموعه ای از طرح ها و برنامه های عملی برای مواجهه با تحولات احتمالی آینده در داخل سازمان ها تنظیم شود و مدیران باید درباره اتفاقات احتمالی آینده بیندیشند و آمادگی رویارویی با وقایع پیش بینی نشده را کسب کنند؛ بنابراین، مدیریت بحران بر ضرورت پیش بینی منظم و کسب آمادگی برای رویارویی با آن دسته از مسائل داخلی و خارجی تاکید دارد که به طور جدی شهرت، سودآوری و با حیات سازمان را تهدید می کنند. در واقع مدیریت بحران عبارت است از ایجاد آمادگی و فراهم کردن تمهیدات و تدارکات لازم برای رویارویی با بحران و یا به حداقل رساندن آثار تخریبی آن. از این رو مدیریت بحران دانشی کاربردی است که طی آن با مشاهده نظام مند بحران ها و تجزیه و تحلیل آنها، می توان پیشگیری های لازم را انجام داد و در صورت بروز بحران، در خصوص کاهش اثرات، امدادرسانی سریع و بهبود و بازسازی اوضاع اقدام کرد.
وی اصلی ترین شاخصه تفاوت بین بحران ها و مدیریت بر آنها را در شیوه اتخاذی برای کنترل بحران دانست و گفت: هر چقدر در ایجاد موانع پیش گیرنده ی از بحران ها و کنترل بر آنها توفیق حاصل شود، به همان نسبت، مدیریت بحران نیز موفق خواهد بود. یکی از وظایف مدیران هدایت و کنترل منابع (انسانی و غیره)در جهت اهداف تعیین شده می باشد به عبارت دیگر مدیران با هدایت و کنترل منابع خود اعم از منابع انسانی و غیر انسانی را در مسیر درست هدایت می کنند. یکی دیگر از اقدامات مدیران در قبل از وقوع بحران این است که افراد را نسبت به پیامدهای کارها و رفتار نادرست آنها آگاه کنند و آنها را از انجام کارهای نادرست و خطا برحذر دارند تا سازمان دچار بحران نگردد.
وی با بیان اینکه اصل حرکت اسلام برخودسازی فرد و جامعه استوار است گفت: انقلاب اسلامی وسیله ای راهبردی برای نشان دادن الگوی حکمرانی و تمدن سازی است.شعار انقلاب از درون و فطرت انسانها نشات گرفته است ، از آنجا که انقلاب اسلامی و مکتب به ذات حضرت باریتعالی و ابدیت وصل است لذا لازم است به عنوان مطالبه همواره بر نظریه ماندگاری نظام تاکید ورزید.در جمهوری اسلامی بین باید ها و نبایدها فواصل زیادی به چشم می خورد و وجود بحران ها هم در دامن زدن به شکاف بسیار خود نمایی می کند.به آینده باید با برداشتن گامهای استوار امید وار بود، گرچه در آرمان خواهی ایادی استکبار از قدیم الایام دست به مقابله با جبهه حق زده و این تقابل بین اسلام و استکبار وجود دارد لذا باید با کمک آموزه های وحیانی برای ثبات ،امنیت، و معنویت در گستره ملی و سرزمینی تاکید ورزیده و در سبک زندگی بخصوص معاش و اقتصاد به زیر ساخت های حیاتی در بخشهای اقتصادی عمرانی اجتماعی فرهنگی امنیتی و…. توجه خاص مبذول کرده و در امر پاسداری از اصول و مبانی مکتبی تاکید بر عدالت اخلاق معنویت و ایستادگی در مقابل قلدران با شایسته سالاری و گزینش نیروهای مومن و شجاع طی طریق کرد.باید از فرصتهای فراوان پیش رو با تکیه بر علم تحقیق و پژوهش و امیدواری به آینده مبارزه با فساد رابا پایه گذاری اقتصاد سالم و تامین استقلال و آزادی و عزت ملی با داشتن روابط سالم با دنیای خارج الگویی برای کشورهای جهان بود. مواجهه با بحران های ناخواسته ضمن اینکه خسارات و آسیب های جبران ناپذیری را متوجه نظام اسلامی می کند بناچار صبر و استقامت واصرار بر ارزشها و آرمانهای اسلام امت خداجوی مارا آب دیده تر و خالص تر می کند.
علی نجات بخش تصریح داشت: بحران از جمله لغاتی است که بیشتر در ادبیات و گفتمان رایج بین جوامع انسانی و علوم مختلف به ویژه علوم انسانی، سیاسی، پزشکی و گرایش های بین رشته ای مدیریت مطرح شده است. در اینجا حالتی که در نتیجه بروز آن توازن نظام اجتماعی به سمت هرج و مرج کشانده می شود بحران نامیده می شود به عبارت دیگر واژه بحران معادل فرصت خطرناک، یعنی ترکیبی از تهدید و فرصت نیز تعریف شده است. این تعریف به ما کمک می کند که از منظر مدیریتی (یعنی تصمیم سازی) به بحران و جوانب آن نگریسته، و دور از مناقشات مفهومی و گونه شناختی، هر بحران را به عنوان یک عرصه تدبیر و تصمیم (ترکیبی از تهدیدات و فرصت ها) مورد مطالعه قرار دهیم چنانچه برداشت مدیریت رایج از بحران عبارتست از فرآیند به کارگیری جامع، بهینه و سریع منابع در دسترس برای کنترل ناآرامی ها و اختلالات با حداقل هزینه و کمترین خسارت. بحران از منظر اصطلاحی در قرآن امری منفی است و کفار و مشرکان و منافقان که در مسیر حق حرکت نکند دچار آن خواهند شد.
وی در پایان تصریح داشت: با توجه به بررسی های انجام شده در آیات قرآن مدیریت”رهبری”هدایت و … در آیات فوق فرهنگ سازی شده است بدین معنا که مفاهیم مطرح شده فوق در بطن آیات با توجه به سیاق، شرایط نزول و معانی اصلی و زمان و مقاصد مطرح شده در قرآن اذهان را مورد پذیرش قرار داده و نمی توان نزول وحی را صرفا مناسب با صدر اسلام و دوران جاهلیت دانست بلکه قران از نظر کاربردجاویدان بوده و نباید گستردگی و استمرار استفاده از آن را ساقط کرد، بلکه در حکمرانی و اداره مطلوب جامعه امروزه می توان هم از روش ها و سیره¬ها و نیز رهنمودهای اولیای عظام خصوصا حضرت موسی(ع) استفاده مطلوب کرد.
