به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کتاب «از کدام ولایت؟!» (نگاهی به زندگی، آثار و افکار علی اشرف درویشیان) به زودی توسط گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر خواهد شد. در همین زمینه گفت‌و‌گوی کوتاهی با نویسنده کتاب آقای دکتر شهریار زرشناس انجام داده‌ایم که در ادامه مطلب، از منظرتان عبور خواهد کرد.
با سلام؛ اهمیت مساله اصلی کتاب در شرایط امروز چیست؟
سلام؛ ادبیات غرب‌زده شبه مدرن ایران نوعاً ادبیات تحمیق و تخدیر است و نه ادبیات بیدارگری، تعهد و شورآفرینی؛ ادبیات تصویرگر منفعل و راکد زشتی‌ها است به گونه‌ای که تصویرگری آن، خود مقوّم ماندن در باتلاق غرب‌زدگی و تکمیل و پذیرش اسارت ناشی از آن است. ادبیات شبه مدرنیست ایران، بیمار، تحمیق‌گر و گمراه کننده است و مخاطب خود را در وهمی تلخ فرو می‌برد تا منفعلانه پذیرای منجلاب غرب‌زدگی شبه مدرن باشد.
ساختار کلی کتاب چگونه است؟
در ادبیات معاصر ایران و به طور مشخص در ادبیات منثور آن گرایش‌ها و رویکردهای مختلفی وجود دارد؛ یکی از این گرایش‌ها را می‌توان رویکرد رئالیسم منفعل روستایی ـ حاشیه‌ای نامید. در رویکرد رئالیسم روستایی ـ حاشیه‌ای، داستان‌نویس در مقام یک گزارشگر صرف، به تصویر کردن زندگی روستاییان و خانواده‌های حاشیه‌نشین شهری می‌پردازد. در این رویکرد، نویسنده یک گزارشگر منفعل و یک تصویرگر محض است و به شیوه یک دوربین عکاسی فقط آنچه می‌بیند را روایت می‌کند. اگر چه در بسیاری موارد تعلقات روشنفکرانه و وابستگی‌های ایدئولوژیک و وجهه نظر آته‌ئیستی بسیاری از این نویسیندگان سبب شده است که به ویژه در خصوص دین و مذهب و هویت دینی و زندگی و شخصیت متدینین، به تحریف و اقعیت بپردازند که به نمونه‌هایی از آن در خصوص علی اشرف درویشان در این کتاب اشاره می شود.
اصلی ترین دستاوردهای پژوهشی در این کتاب کدام است؟
علی اشرف درویشیان داستان‌نویسی متوسط و روشنفکری کم اطلاع و اسیر مشهورات و عاداتِ فکری مدرنیستی است که به تبع تغییر آرایش ساختاریِ روشنفکری جهانی (و غالب شدنِ گرایش نئولیبرالیست در آن) و به تبع آن بدل شدن نئولیبرالیسم به ایدئولوژی غالب در کاست منورالفکری ایران، او نیز به سمت شعارها و مدعاهای نئولیبرالی روی آورده است. درویشیان از آغاز سال ۱۳۷۰ هجری شمسی همراه دیگر روشنفکرانِ متجددمآب ایرانی، در کانون نویسندگان و خارج از آن، فعالانه در مقام یک معاند فرهنگیِ کارگزار نئولیبرالیسم ایرانی عمل کرده است. نئولیبرالیسم ایرانی، ماهیتی ارتجاعی و خودکامه و وابسته به استعمار دارد و روشنفکران نئولیبرالیست و همه همراهان و کارگزاران و مدافعان آن، جاده صاف کنان ارتجاع و استبداء نئولیبرالی و سلطه استعمار خارجی‌اند.
به چه سوالات و شبهات جوان در این کتاب پاسخ داده می‌شود؟
علی‌اشرف درویشیان پی گیرترین نویسنده پیرو رویکرد رئالیسم منفعل روستایی حاشیه شهری و داستان‌نویسی متعلق به ادبیات غرب‌زده شبه مدرنیست ایران است و این بن‌بست فراگیر غرب‌زدگی، خود را در آثار و آراء و هویت ایدئولوژیک و ادبی او نیز نشان می‌دهد. درویشیان نویسنده‌ای رئالیست است؛ اما رئالیسم او نوعی رئالیسم منفعلِ عکاسانه است و به صرف توصیف و روایت فقر و بی‌عدالتی منحصر می‌شود. درویشیان زندگی تلخ و رنج‌آور روستاییان و خانواده‌های فقیر حاشیه شهرها را می‌بیند و توصیف می‌کند، اما درخصوص علت این وضع تلخ، هیچ آگاهی‌ای به مخاطب نمی‌دهد و نیز راهی فرارویِ مخاطب برای رهایی راستین و ایجاد تحول سازنده سالم ارائه نمی‌دهد. درویشیان در مقام یک روشنفکرِ شبه مدرنیست آن‌گاه که به حرکت‌های انقلابی دینی و آموزه‌هایی بخش اسلامی و مبارزه عدالت طلبانه روحانیت می‌رسد، حتی آن ویژگی گزارش‌گری صرف را نیز کنار می‌گذارد و آشکارا به تحریف واقعیت می‌پردازد
