به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کتاب «نگاهی به زندگی، آثار و افکار رضا براهنی» به زودی توسط گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر خواهد شد. در همین زمینه گفت‌وگوی کوتاهی با نویسنده کتاب دکتر شهریار زرشناس انجام داده‌ایم که در ادامه مطلب، از منظرتان عبور خواهد کرد.
اهمیت مساله اصلی کتاب در شرایط امروز چیست؟
رضا براهنی در مقام یک روشنفکر متجددمآب ایرانی دلبسته و مقلد مدرنیته و فرماسیون غرب زدگی شبه مدرن است و دقیقاً به دلیل همین ماهیت روشنفکرانه و تعلقات متجددمآبانه، با اسلام اصیل و انقلاب اسلامی مخالف است و دشمنی می‌کند. اشخاص و گرایش‌های روشنفکری ایران علیرغم وحدت در تعلق به مدرنیته و اومانیسم و شبه مدرنیته؛ اما دارای تفاوت‌هایی در تعلقات ایدئولوژیک سکولاریستی خود هستند. رضا براهنی روشنفکری سوسیالیست- پان ترکیست است که در دو دهه اخیر و در پی فروپاشی بلوک کشورهای سوسیالیست وجه پان ترکیستی‌اش به نحو آشکاری بر وجه سوسیالیستی غلبه کرده است به گونه‌ای که اکنون می‌توان او را بیش از هر چیز یک روشنفکر پان ترکیست دانست. در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بخش مهمی از سیاست‌های دول استکباری علیه نظام اسلامی، برتقویت گرایش‌های تجزیه طلبانه متمرکز شده است و از این منظر نحوی همسویی تام و تمام میان جنون شووینیستی پان ترکیسم براهنی و اغراض و سیاست‌های امپریالیسم جهانی و سیاست‌های رژیم‌های جمهوری آذربایجان و حتی ترکیه وجود دارد. براهنی در مقام یک روشنفکر شبه مدرنیست خواهان احیاء ساخت و صورت فرماسیون غرب‌زدگی شبه مدرن در ایران است و از این رو موضعی ارتجاعی دارد.
ساختار کلی کتاب چگونه است؟
براهنی در مقام یک داستان‌نویس، نویسنده‌ای گرفتار وقیح نویسی است. در این کتاب با او و افکار و اثارش آشنا می شویم.
اصلی ترین دستاوردهای پژوهشی در این کتاب کدام است؟
رضا براهنی در مقام یک روشنفکر شبه مدرنیست از مقلدان ایرانی تروتسکیسم است و با نشر مقالات و ترجمه آثار لئون تروتسکی، در مسیر ترویج آراء او گام برداشته است. در سال‌های دهه ۱۳۵۰ و چند سال آغازین دهه ۱۳۶۰، تروتسکیسم (به مثابه صورتی از صور ایدئولوژیک غرب‌زدگی روشنفکرانه) نقش محوری و مهمی در آراء و جهان‌بینی رضا براهنی داشته است. اما از اواخر سال‌های ۱۳۶۰ و پس از آن به تدریج وجه تروتسکیستی در جهان‌بینی براهنی کم رنگ گردیده است و به جای آن تمایلات شووینیستی پان ترکیستی و وجوهی از آراء پسامدرن نئولیبرال در او قوت گرفته است. این تغییرات در آراء براهنی همسو و به تبع غلبه ایدئولوژی غرب زده نئولیبرالیسم ایرانی بر بخش مهمی از روشنفکری متجددمآب ایران و تبدیل شدن نئولیبرالیسم به ایدئولوژی هژمونیک در روشنفکری اروپایی ـ آمریکایی بوده است.
به چه سوالات و شبهات جوان در این کتاب پاسخ داده می‌شود؟
رضا براهنی یکی از روشنفکران شبه مدرنیست ایرانی است که از سال‌های دهه ۱۳۴۰ شمسی شروع به انتشار مقالات و اشعار و داستان‌های خود در مطبوعات و به صورت مجموعه‌های شعری و چند کتاب داستان نموده است. در بحث و بررسی آثار و آراء رضا براهنی هم باید درباره درون مایه ایدئولوژیک برخی مقاله‌های او سخن گفت و هم به نقد و بررسی آثار داستان او و نیز آثاری که خود براهنی آن‌ها را شعر می‌نامد(مصایق شعر نو! )پرداخت. درادامه می‌کوشیم تا به اختصار در خصوص زندگی و آراء و نقد و بررسی آثار داستانی و شعری رضا براهنی سخن بگوییم.
