به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به نقل از خبرگزاری مهر، آیت‌الله علی اکبر رشاد رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران در آغاز درس خارح خود، امروز در مدرسه علمیه امام رضا(ع) ضمن قرائت کلام امام علی (ع) که فرموده است: «مَنْ لَمْ يُنْجِهِ الصَّبْرُ أَهْلَكَهُ الْجَزَعُ» (نهجالبلاغة: ص۵۰۲) گفت: معنی این کلام حضرت آن است که «هر آن کس که شکیبایی نجاتش ندهد ناشکیبایی او را از پای درخواهد آورد»؛ سختیها با سرسختی‌ها حل و هموار خواهدشد. امام صادق(ع) نیز مى فرمايد: «اتَّقُوا الله وَاصْبِرُوا فَإِنَّهُ مَنْ لَمْ يَصْبِرْ أهْلَكَهُ الْجَزَعُ وَإنَّما هَلاكُهُ فِى الْجَزَعِ أَنَّهُ إذا جَزِعَ لَمْ يُؤجَرْ» یعنی : «تقوا بورزید و صبر پیشه کنید، چون هر که شکیبایی نکند جزع و فزع او را هلاک می‌کند؛ زیرا جزع اجر آدمی را زایل می‌سازد».
این استاد درس خارج حوزه افزود: بر اساس کلام دو امام همام: در مواجهه با بلایا، و وقایع تلخ، انسان می‌تواند به دو گونه عمل کند تحمل، و شکیبایی و قهرا تدبیر و تلاش، و دیگر جزع و فزع، شکایت و ناشکیبی؛ هر کدام از این دو رفتار یک نوع مواجهه با قضایا و بلاها قلمداد می‌شوند، اما نتایج و آثار آنها با هم تفاوت فراوان دارد.
وی فزود: در حوادث و بلایا به هرکدام از این دو روش پناه ببریم به نحوی با بلیه روبرو شده‌ایم، اما امام علی و همچنین حضرت صادق (سلام الله علیهما) توصیه می‌فرمایند به صبر و شکیبایی پناه ببرید گرچه تحمل سختیها و شکیبایی در برابر بلایا و صبوری کردن در مقابل حوادث و وقایع تلخ و سخت است اما سخت‌تر از او جزء و فزع کردن است.
آیت‌الله رشاد با بیان اینکه همه حوادث دارای فلسفه و حکمت است، ابراز کرد: بر حوادث و بلایا مصالحی مترتب است که باید مورد توجه قرار گیرد، بلایا سخت و تحمل آن دشوار است اما جزع و فزع سخت‌تر و دشوارتر و زیانبارتر است، بر اساس کلام امام صادق (ع) محروم شدن از اجر بلا که نوعی امتحان الاهی است از جمله مهم ترین زیانهای آن است.
مؤسس و رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اینکه بلا و سختی دشواری خود را دارد و طاقت در برابر بلا سهل و آسان نیست، عنوان کرد: درست است صبر در برابر بلا سخت است اما جزع‌وفزع کردن در برابر بلایا نیز آسان نبوده و به‌مراتب سخت‌تر است. درنتیجه در مواجهه با بلایا اگر انسان به جزع‌وفزع پناه ببرد گویی بلیه مضاعف شده و از دو سختی رنج خوهد برد نخست اصل بلا و دیگر بی صبری دربرابر سختی‌های بلا.
رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران با تاکید بر اینکه کشور در سیل اخیر در امتحان و آزمایش الهی قرار گرفت، گفت: این سیل گسترده اکثر نقاط کشور را فراگرفت و بعضاً در برخی از مناطق خسارات بی‌سابقه و سنگینی را بر مردم وارد آورد و عموماً خسارت این سیل متوجه طبقات محروم و طبقه مستضعف شد به جهت اینکه سیل بیشتر در مناطقی جاری شد که مناطق مرفه نشین نبود، و مردمانی در معرض آسیب قرار گرفتند که ساختمان‌ها و بناهای آنها امن نبود، و طبقاتی مانند کشاورزان آسیب دیدند که تنها دارایی آنها زمین کشاورزی و کشت آنان بود و این دارایی در معرض سیل ویرانگر قرار گرفت و سیل با بی‌رحمی تمام بر همه دارایی آنان حمله ور شد.
وی سیل اخیر را حادثه‌ای بسیار تلخ دانست و اظهار داشت: به حوادث می توان از زوایای مختلف نگاه کرد ازجمله از این زاویه که بلاهای طبیعی امتحان الهی است چراکه خداوند متعال انسان را به ابتلائات و امتحاناتی مبتلا می‌کند؛ بنابراین سیل و زلزله که از آزمایش‌های الهی هستند ممکن است هم نشانه مهر الهی و هم بیانگر قهر خداوند باشند.
آیت الله رشاد ادامه داد: محبت ازآن‌جهت که خداوند انسان را در معرض بلا و امتحان قرار می‌دهد تا به رشد و کمال برسد : «اگر با دیگرانش بود میلی/ سبوی من چرا بشکست لیلی» و همچنین ممکن است قهر الهی محسوب شود ، اما این به این معنی نیست که آن که آسیب دیده است مقصر بوده است، بلکه گاهی دیگران معصیت و خطا می‌کنند و در اثر بدکرداری‌های آنان همه از جمله افراد غیرمقصر نیز آسیب می‌بینند. به‌اصطلاح کسانی بد می‌کنند و بلا متوجه جامعه می‌شود و در این میان خشک و تر باهم می‌سوزند. در سوره مبارکه الأنفال آیه ۲۵ می فرماید: «وَاتَّقوا فِتنَةً لا تُصيبَنَّ الَّذينَ ظَلَموا مِنكُم خاصَّةً وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ»: و از فتنه‌ای بپرهیزید که تنها به ستمکاران شما نمی‌رسد؛ و بدانید خداوند کیفر شدید دارد.
این استاد حوزه در ادامه اضافه کرد: برای مثال انسان کشاورز و یک روستایی، قدرت و دسترسی به بیت‌المال ندارد که به آن دستبرد بزند و یا از اموال عمومی اختلاس کند بنابراین باید این احتمال را داد زمانی که برخی افراد در یک جامعه دست به اختلاس می‌زنند و گروه‌های مرفهی به عیش و انجام معصیت مفرط می‌پردازند بلا متوجه جامعه شود و خشک و تر در آن بلا گرفتار شوند. عرض من این است که که به بلایای طبیعی می‌توان از این زاویه نیز نگریست.
وی درخصوص زوایای دیگر این فاجعه طبیعی گفت: زاویه دیگر این است که این بلاها به ما بفهمانند چرا ما علمی زندگی نمی‌کنیم؟ چرا برای مقابله با حوادث احتمالی از قبل تدابیر لازم را صورت نمی‌دهیم، تا زمانی که حادثه پیش آمد با آن به نحو مناسبی مقابله کنیم و خسارتهای آن را مهار کنیم؟ بی‌تدبیریهایی مدیران در دولت‌های دوره‌های مختلف یکی از علل توسعه‌ی خسارات این سیل بود. به لحاظ حقوقی و به جهت شرعي بسا کسانی که عامدا و از سر سهل‌انگاری باعث بارآمدن این خسارتها شده‌اند ضامن هستند و باید دسستگاههای مسؤول یقه آنها را بگیرند و طبق قانون و فقه با ظآنها برخورد کنند که هم استیفای حقوق شود و هم برای آینده این اوضاع تکرار نشود.
آیت‌الله رشاد ادامه داد: البته گاهی برخی از حوادث به‌قدری عظیم و وسیع است که ممکن است به رغم تدابیر مناسب اتخاذشده و تجهیزات پیشرفته‌ای که در اختیار باشد بازهم آن حادثه به جامعه آسیب بزند کند. همان‌گونه که ما در کشورهای به‌اصطلاح پیشرفته صنعتی بارها شاهد هستیم که مردم در مواجهه با آن بلایا متحمل خسارتهای مادی و معنوی سنگین می‌شوند، که بعضاً بنا به گزارش‌های داده‌شده در یکی از کشورها قریب به هزار و هشتصد نفر در حادثه سیل کشته شده اند.
رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران اضافه کرد: بنابراین گاهی این حوادث می‌تواند به‌قدری بزرگ باشد که به رغم تجهیز و تدبیر نتوان به‌صورت کامل از زیان و خسارات آن در امان بود اما باتدبیر و برنامه‌ریزی می‌توان حد خسارات را کاهش داد. پس‌ازاین زاویه هم می‌توان به این وقایع نگاه کرد و ما حتماً در این جهت دچار ضعف هستیم.
وی تاکید کرد: می‌طلبد مسؤولان و آحاد جامعه در برابر بلایا تدابیر لازم را داشته باشند چنانکه رهبر معظم انقلاب تأکید و توصیه داشتند که ما باید این بلیه و تهدید را به فرصت تبدیل کنیم؛ بنابراین مسؤولان باید بنشینند و تحلیل کنند و از این واقعه درس بگیرند و تدابیری اتخاذ کنند که اگر حوادث مشابه پیش آمد بتوانند پیش‌بینی‌شده با آن مواجهه و مقابله کنند و اضافه بر این از مواهب این اتفاق تلخ بهره‌برداری کنند.
آیت الله رشاد تأکید کرد: که عمده مردمی که در معرض آسیب قرار گرفتند زندگی فقیرانه و زاهدانه‌ای داشتند و آن چه که از دست دادند همه موجودی آنها محسوب می‌شد؛ از این رو مسؤولان باید هر چه سریع‌تر تلاش کنند خسارات مردم را جبران کنند و وعده‌های به‌جا و واقعی به آنها بدهند و از دادن وعده‌های نابجا اجتناب کنند، و به هر آنچه وعده می‌دهند سریع به آن عمل کنند تا زخم مردم به سرعت التیام پیدا کند. این نشود که مانند بخشی از خسارات سال ۹۵ خوزستان که هنوز خسرات آن جبران نشده.
آیت الله رشاد بیان داشت: مسؤولان در حوادث اخیر لطفا وعده ندهند و اگر وعده دادند به‌موقع و سریع به وعیدها عمل کنند ، مردم ما انسان‌های صبوری هستند اما دلیل نمی‌شود از صبوری و شکیبایی مردم سوءاستفاده شود بلکه از این صبوری باید تشکر کرد. امید می‌رود مسؤولان تدبیر کنند و این خسارت را هر چه سریع تر جبران کنند تا این تلخی‌ها و سختیها به شیرینی بدل شود.
رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران با قدردانی از تلاش بی شائبه سپاه، ارتش و بسیج مردمی و روحانیون و طلاب در کمک رسانی به مردم سیل زده گفت: اینجا جا دارد که از همه نهادها و ارگانهای دولتی و غیردولتی تقدیر شود خاصه ارگانهای نظامی، حقا ارتش، بسیج و سپاه در این واقعه آن غیرت نظامی‌گری خود را نشان دادند و حس انسان‌دوستی و وطن‌پرستی خود را به نمایش گذاشتند و قبل از هرکسی، نهادی و جریانی و بیش از هر گروه، دستگاه و ارگانی وارد میدان عمل شدند و ایثارگرانه و با فداکاری تمام به خدمت‌رسانی به مردم سیل‌زده پرداختند و همچنان پای‌کار ایستاده‌اند.
استاد رشاد: دو روز گذشته شنیدیم که سردار سرفراز اسلام سردار سلیمانی بیانیه داد که ما با همه امکانات خودمان ازجمله موکب‌هایی که در اربعین حسینی در مسیر کربلا مستقر می‌شوند در مناطق سیل‌زده مستقر خواهند شد و تا زمانی که تهدید سیل وجود دارد این موکب‌ها در این مناطق مستقر بوده تا با خدمات‌رسانی افراد بی‌پناه را پناه دهند.
آیت الله رشاد با اشاره به اقدامات خوب حوزه های علمیه در کمک رسانی فیزیکی به مردم سیل زده، اظهار داشت: حوزه‌های علمیه و طلاب بدون آنکه مسؤولیت حقوقی در این زمینه‌ها داشته باشند به وظیفه انسانی و دینی و اخلاقی خود به‌خوبی عمل کردند و طلاب در کنار سایر اقشار و در زمره جریان‌ها و اقشار پیش‌قدم و پیش‌آهنگ با همان عمامه به سر دامن قبا به کمر زدند و در گل‌ولای به‌صورت فیزیکی به کمک مردم سیل زده شتافتند و در کارهای یدی و اجرایی بعضاً خطر خیز خودشان را قراردادند و به خدمت اجتماعی پرداختند و این ازجمله وظایف اخلاقی بود که موردتوجه طلاب قرارگرفت.
رییس شورای حوزه های علمیه استان تهران ادامه داد: توجه به این وظیفه اخلاق مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است، ایشان دو سال پیش در دیدار طلاب و مسؤولان حوزه علمیه تهران سه وظیفه را برای حوزه‌های علمیه بیان فرمودند که در خصوص وظیفه سوم همه گفتند این وظیفه جدیدی است که معظم له بیان فرمودند و آن درواقع حضور اجتماعی و ارائه خدمات اجتماعی روحانیت به جامعه بود که در این حادثه تلخ حوزه‌ها و روحانیت این وظیفه سوم را به‌خوبی انجام دادند.
وی در پایان تاکید کرد: اینجا به‌عنوان کمترین خادم طلاب تقاضا دارم از طلابی که می‌توانند و آمادگی دارند با سازمان‌دهی که از سوی مراکز مدیریت حوزه‌های علمیه صورت می‌پذیرد به مناطق سیل‌زده بروند و در خدمت‌رسانی به مردم سیل‌زده از هیچ تلاشی مضایقه نکنند و مطمئن باشند که ثواب حضور در این مناطق کمتر از حضور در مناطق جنگی در دوران دفاع مقدس نسبت و بدانند ثواب خدمت‌رسانی به محرومان و آسیب دیدگان کمتر از ثواب درس‌آموزی و تحصیل نخواهد بود.
