به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام محمد ملک‌زاده عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه در گفتگو با حوزه، اظهار داشت: همچنان که برجام به نقطه غیرقابل بازگشت خود نزدیکتر می‌شود، بازی کودکانه اتحادیه اروپا با ایران بر سر حفظ برجام نیز افزایش می‌یابد.
وی افزود: از همان ابتدای اعلام خروج آمریکا از برجام و اعلام بازگشت تحریمها علیه ایران، کشورهای انگلیس و فرانسه و آلمان گرچه در ظاهر و به صورت محتاطانه بر حفظ این پیمان و حفظ مراوده اقتصادی با ایران تاکید کردند اما در عمل و بدون اعلام رسمی خود به تحریم های ظالمانه علیه ایران پیوستند.
عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه همچنین گفت: در طول این مدت، سکوت معنادار اروپاییان در برابر اقدامات یکجانبه آمریکا و گاه همراهی با سیاست‌های ظالمانه کاخ سفید علیه مردم ایران همگی حاکی از یک سیاست مزورانه و طراحی دقیق غربی- اروپایی علیه ایران داشته است.
وی اضافه کرد: ابعاد سناریوی اروپایی– آمریکایی علیه ایران کاملاً حساب شده است؛ ابتدا ترامپ خروج آمریکا از برجام را اعلام می‌کند و دیگر تمدید تحریمها تعلیق نمی‌شود اما در یک بازی حساب شده با اروپاییان، فعلاً مجوز محدودی برای برخی کشورها صادر می‌شود تا اهرم و فرصتی در اختیار متحدان اروپایی آمریکا قرار گیرد که به خیال خود بتوانند ایران را به مذاکرات مجدد بر سر آن چه «اصلاح برجام» نامیده می‌شود و نیز مذاکره برای تحدید قدرت موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران، متقاعد کنند.
حجت‌الاسلام ملک زاده تصریح کرد: اعلام مواضع و بیانیه های متعدد سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در مقاطع مختلف تاکنون نشان داده است که آن چه اتحادیه اروپا در قالب رسیدن به توافق‌های جدید با ایران دنبال می‌کند، عملاً تفاوت چندانی با خواست آمریکا ندارد.
وی افزود: در واقع انگلیس، فرانسه و آلمان درباره فشارهای به اصطلاح غیر برجامی آمریکا به ایران و ادعاها درباره فعالیت‌های بی‌ثبات کننده و یا تهدید دانستن برنامه موشکی ایران با ترامپ همراه شده‌اند و حتی در این موارد علیه ایران پیش نویس قطعنامه‌ای هم به شورای امنیت داده‌اند تا مثلاً کاخ سفید را راضی نگه دارند.
ملک‌زاده همچنین تاکیدکرد: تحولات چند ماهه اخیر و مذاکرات با کشورهای اروپایی پس از خروج آمریکا از برجام نشان می‌دهد که اروپاییان با سیاست یکی به نعل –یکی به میخ، قصد دارند با ارائه کمترین امتیاز در مذاکرات و کمترین هزینه برای خود، بیشترین امتیاز که حفظ برجام است را به دست آورند که در این صورت بدیهی است برجام عملاً برای حفظ منافع اقتصاد ایران هیچ کارایی نخواهد داشت.
وی گفت: روزنامه گاردین در تحلیلی از بازی اروپاییان با برجام می‌نویسد: اروپایی‌ها در تلاشند تا با اعمال تحریم‌های غیر‌هسته‌ای علیه ایران، خواسته‌های ترامپ را برآورده و در عین حال برجام را نیز حفظ کنند، اما این بازی اروپا، یک بازی پرریسک است؛ زیرا ممکن است اروپایی‌ها از یکسو نتوانند خواسته‌های ترامپ را برآورده کنند و از سوی دیگر ایرانیان را نیز از خود دلزده و مایوس سازند، تا آنجا که وزیر خارجه ایران تاکید کردکه اروپا آماده هزینه دادن نیست، نمی‌خواهد هزینه آسیب شرکت‌های اروپایی و همچنین موسسات مالی و بانک‌ها را از تحریم‌های آمریکا بپردازد.
عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه در ادامه سخنان خود ابراز داشت: پس از گذشت ۹ ماه مذاکرات ایران با اروپایی‌ها، برای تدوین ساز و کار کانال مالی اروپا با ایران، یازدهم بهمن ماه سال جاری، وزرای خارجه سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس در بیانیه مشترکی سازوکاری را اعلام کردند موسوم به اینستکس، سازوکاری برایبه اصطلاح حمایت از تبادلات تجاری با ایران، اما با سازوکاری مبهم و نامشخص!
وی افزود: بنابر گفته سفیر روسیه در کشورمان: سیستم پرداختی که اخیراً کشورهای آلمان و فرانسه و انگلیس برای تسهیل مبادلات مالی با ایران موسوم به اینستکس راه‌اندازی کردند بیشتر از آن که پاسخ به سؤالات باشد ابهامات جدید ایجاد کرده است. این مقام روس همچنین تصریح می کند که این سیستم برای مسائل اساسی تحریم نیست بلکه سیستم پرداخت اینستکس تنها در ارتباط با مسائلی است که در فهرست سیاه آمریکا نیستند، اما مبادلات مالی مربوط به بخش‌های حیاتی با ایران انجام نمی‌گیرد.
حجت‌الاسلام ملک‌زاده بیان داشت: از این حیث بسیاری از کارشناسان، اینستکس را فرمولی تحقیرکننده توصیف کرده‌اند که حتی از سازوکار تحقیرآمیز “نفت در برابر غذا” هم ضعیف تر است، زیرا اولاً اینستکس علاوه بر اینکه هنوز ضوابط کاری مشخصی ندارد، دارای مشکلات فنی بسیاری است که طرز کارش ماه‌ها زمان خواهد بُرد و ثانیاً هم این که محدوده تجاری اینستکس بسیار اندک است و حتی ظاهراً فروش نفت را نیز شامل نمی‌شود.
وی گفت: هر چند اینستکس لفظ تجارت را به غذا و دارو محدود نمی‌کند، ولی آغاز از این کالاها که به طور رسمی و بین‌المللی تحریم پذیر نیست، به معنی این است که اروپا قصد هیچ مقاومتی در قبال آمریکا را ندارد و اگر بتواند حداکثر به همین مقدار بسنده خواهد کرد.
وی افزود: البته این سازوکار تحقیرکننده به همین جا ختم نمی‌شود بلکه اروپاییان در بیانیه‌ای برای ایران تعیین تکلیف هم می‌کنند که شرکتی شفاف تشکیل دهد که طرف معامله باشد؛. سازوکاری که معلوم نیست چه وقت اعمال می‌شود مشروط گردیده است بر اینکه ایران به سرعت FATF را هم بپذیرد!
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار داشت: شورای اروپا در همین حال نسبت به نقش ایران در تنش‌های منطقه از طریق حمایت نظامی و سیاسی از بازیگران غیردولتی در سوریه و لبنان اظهار نگرانی می‌کند و مؤکداً از ایران می‌خواهد که در سوریه و یمن کاملاً از نقشه و برنامه سازمان ملل تبعیت کند.
وی اضافه کرد: این شورا همچنین نگرانی جدی خود را از فعالیت‌های موشکی بالستیک ایران ابراز می‌دارد و جمهوری اسلامی را به ترک این فعالیت‌ها -که به زعم آنان بی‌اعتمادی و بی‌ثباتی را در منطقه افزون می‌سازد-فرامی‌خواند.
وی گفت: جالب این که دستورات زیاده خواهانه اروپا برای ایران به همین جا ختم نمی‌شود بلکه در ازای ارائه یک سازوکار مالی ضعیف و غیرکاربردی، ایران متهم به حمایت از عملیات تروریستی در کشورهای اروپایی هم می‌شود و از ایران مؤکداً خواسته می‌شود که حقوق بشر را رعایت کند و از اعدام قاچاقچیان مواد مخدر دست بکشد.
این محقق و پژوهشگر حوزوی در خاتمه بیان داشت: در قبال این همه تحقیر و توهین و دخالت‌های ناروا در مسائل داخلی ما و رفتارهای متکبرانه، مزورانه و عهدشکنانه، سخنگوی وزارت خارجه از اینستکس، استقبال می‌کند و آن را «بی‌شک گامی مهم و مثبت» تلقی می‌کند، در حالی که این گونه واکنش های ضعیف در برابر رفتارهای توهین آمیز کشورهای اروپایی و غربی آنان را گستاخ تر و نسبت به تداوم درخواستهای زیاده خواهانه علیه منافع ملی ایران تشویق خواهد کرد.
