به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به همت گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه، هم‌اندیشی تبیین گام دوم از نظر تا عمل در قلمرو هنر و ادبیات با حضور صاحبنظران در این حوزه، روز یکشنبه مورخ ۱۲ اسفندماه جاری برگزار شد.
در ابتدای این هم‌اندیشی دکتر محمدرضا سنگری با تشکر از حاضرین در نشست به معرفی گروه ادبیات اندیشه در خصوص موضوع هم‌اندیشی توضیح داد و سوالاتی در حوزه جایگاه بیانیه، نسبت بیانیه با هنر و ادبیات، مخاطبان اصلی بیانیه، نسبت آن با اسناد بالادستی، نحوه عملیاتی کردن و روش‌های امید آفرینی در ادبیات و هنر را مطرح کرد و از حاضرین درخواست اظهار نظر نمود.
اولین نفر جواد محقق در خصوص جایگاه هنر و ادبیات بعد از انقلاب صحبت کرد و بیان داشت شرایط نسبت به چهل سال پیش بهتر است و ما رویش‌های فراوانی داشته و نیروهای متعهد داریم و نیازمند هماهنگی این مجموعه‌ها و قرارگاه فرهنگی در حوزه هنر و ادبیات هستیم. ما فاقد مهندسی فرهنگی در حوزه ادبیات و هنر هستیم.
سنگری با بیان این که کتابی برای معرفی تاریخ ادبیات انقلاب نداریم بیان داشت: چنین کتابی نتوانسته‌ایم تولید کنیم. تاریخ هنر انقلاب اسلامی را هم نداریم. همچنین نظریه ادبی انقلاب اسلامی تدوین نشده است. این‌ها برخی از راه‌های نرفته قلمرو هنر و ادبیات انقلاب اسلامی است.
سخنران بعدی مهدی قزلی با بیان این جمله که این بیانیه مخاطب دارد و برای جوانان نگاشته شده است گفت: یکی از ارکان پیام جوانان هستند. پیام با مخاطب باید تعامل پیدا کند. شیوه اشپیگل (کنار هم نشاندن دو نسل و تعامل آنها) الگویی برای بهره‌گیری از جوانان و تجربه اندوختگان است.
در ادامه مسعود نقاش‌زاده به عنوان سخنران بعدی این هم‌اندیشی علمی گفت: این بیانه نظریه است و فرصت آزمایش شدن دارد. اصولا انقلاب اسلامی دستاورد عملی یک نظریه است. اگر انقلاب اسلامی را یک واقعه تاریخی بدانیم یک اتفاق می‌افتد و اگر نظریه بدانیم اتفاقی دیگر. نظریه نظام انقلاب عصاره تئوریک بیانیه است. تولید اثر انقلابی معادل شعار انقلابی نیست. برای تولیدات آینده هنری و ادبی نیازمند صراحت، شجاعت و ظرافت بیشتر هستیم.
سخنران بعدی ساسان والی‌زاده با بیان این نکته که حداقل در بیانیه پنج بار بر فرهنگ تکیه شده است و بیانیه را می‌توان بیانیه فرهنگی دانست و ادبیات و هنر در عرصه فرهنگ تعریف می‌شوند گفت: باید براساس بیانیه خطاها و آسیب‌های خودمان را بشناسیم. آیا دایره تولید و توجه به توانایی‌ها و امکانات را تنگ نکرده‌ایم! از ادبیات بزمی و شادی آفرین غفلت کرده‌ایم. نکته دیگر این است که نویسندگان حاضر نیستند با تابلو انقلاب زیست کنند و اثر خلق کنند.
اصغر عباسی سخنران بعدی این هم‌اندیشی گفت: برای خلق آثار هنری فرصت، امکان و دید باز لازم است. تلاش و تکاپوی همه جانبه نیاز است. زبان هنر تبدیل کردن یک آرمان یا مضمون به یک فرم هنری و ماندگار است.
علی محمد مودب با طرح این موضوع که جایگاه رهبری فرهنگی است و وظیفه رهبری تبیین مسائل انقلاب است؛ تصریح کرد: رهبر در این زمینه حکیم و صاحب نظرند. ایشان نماینده فهم جامع دین است و چون رهبر چهره فرهنگی است باید بیانیه را از خودمان بدانیم. باید کاستی‌هایمان را بشناسیم. شاعر آزادی و عدالت نداشتیم و در دشمن‌شناسی کاری نکرده‌ایم.
محمد مهدی سیار با طرح این موضوع که دعوت بیانیه به عمل انقلابی و جهادی است. نفقّه لازم است. بیان داشت: گروه‌های پژوهشگر لازم است تا انذار کنند و خطرگاه‌ها را نشان دهند. بدون فاصله گیری از شعارهای اصلی انقلاب باید عمل کنیم.
حجت‌الاسلام مهدی جهان دیگر سخنران این هم‌اندیشی بود. وی گفت: مسئولیت و نسبت خودمان را با این بیانیه مشخص کنیم عبور از عمل‌زدگی و نظرزدگی لازم است. از افتادن به دام عمل زدگی که دچار آن هستیم رهایی بیابیم، حسن این بیانیه جمع کردن ماست، باید با همکاری و همفکری از نظر به عمل برسیم و عمل‌زدگی یا نظرزدگی یکی از آفت‌های بزرگ روزگار ماست.
احمد شاکری با طرح این موضوع که دست یابی به هدف مشخص در چنین جلساتی باید صورت پذیرد، بیان داشت: سه سطح اندیشه‌ورز، مجری فرهنگی و نویسندگان در این نشست‌ها لازم است. عنوان کلی است و بیانیه فشرده و نیاز به تبیین است. این بیانیه باید در چند محور تبیین شود و موضوعاتی در ذیل آن مشخص شود.
وی افزود: در پیچ و خم مباحث تئوریک و نظریه نمانیم. مسئله پژوهی نسبت ادبیات و هنر انقلاب اسلامی با مطالب و بیانات رهبری باید روشن شود. این جلسات را ادامه دهیم و هربار به میزبانی دستگاهی برگزار شود. در این بیانیه نگاه به گذشته افتخارآمیز و به آینده امیدوارانه است. باید ادبیات در همین مسیر خلق شود. این نشست باید ما را به سند چشم‌انداز و سند تحول برساند.
در انتهای هم‌اندیشی دکتر محمدرضا سنگری به جمع‌بندی مباحث مطرح شده پرداخت و گفت: از مجموع سخنان دوستان نتیجه می‌گیریم، بیانیه هم به اعتبار صادر کننده که رهبر و حکیم است و هم از نظر محتوای بیانیه، بیانیه‌ای فرهنگی است و مبتنی بر نظریه انقلابی، بنابراین اهالی هنر و ادبیات به سبب فرهنگی و انقلابی بودن باید در این زمینه فعالیت کنند.
دکتر سنگری افزود: گذشته را باید کاوید و قوت‌ها و ضعف‌ها را شناخت و آینده را با نگاه به همین گذشته پیش‌بینی و مهندسی و مدیریت کرد. تکیه بر نسل جوان لازم است. از شعارها و آرمان‌های انقلاب نباید فاصله گرفت و باید امیدوارانه به سمت آینده حرکت کرد. باید براساس همین بیانیه به سند چشم‌انداز و سند تحول ادبیات و هنر رسید. خود نقدی و خود ارزیابی برای تصحیح حرکت در عرصه هنر و ادبیات لازم است.
