به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گروه قرآن‌پژوهی از گروه‌های با سابقه و فعال پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی است که در سال‌های ابتدایی تاسیس پژوهشگاه، فعالیت خود را آغاز کرد. این گروه آثار فاخری از جمله مبانی انسان‌شناسی در قرآن، قرآن و سکولاریسم، تحلیل زبان قرآن و روش شناسی فهم آن و دوره پنج جلدی معرفت قرآنی را در کارنامه درخشان خود دارد. فرصتی دست داد تا پس از تصدی مدیریت جدید این گروه توسط حجت‌الاسلام دکتر محمدحسن جواهری ضمن گفتگو با ایشان از برنامه های جدید گروه قرآن‌پژوهی پژوهشگاه بیشتر بدانیم.
• با سلام؛ لطفاً در ابتدا به اختصار تاریخچه‌ای از گروه قرآن‌پژوهی بیان کنید.
قرآن کریم، متقن‌ترین، معتبرترین، جامع‌ترین، اثرگزارترین، هدایت‌بخش‌ترین و روشن‌ترین متن آسمانی نازل شده است که درک توأم با عمل به آن، ضامن سعادت فرد و جامعه در دنیا و آخرت در طول حیات بشریت است، اما اختلاف سطح مخاطبان، نیازهای رو به رشد، ظهور مکاتب و آرای جدید، و سؤالها و شبهات فزاینده از یک طرف وضرورت نگاه جامع به قرآن و دیگر منابع همراه با درک روشمند از قرآن، موجب شد تا پژوهشگرانی به تحقیقات قرآنی بپردازند و معارف درون قرآنی و مباحث برون قرآنی را با محتوا و ساختاری نو و کارآمد ارایه دهند، گروه قرآن‌پژوهی در سال ۱۳۷۸، برای تحقق این اهداف ارزشمند تأسیس گردید و تاکنون منشأ آثار ارزشمند فراوانی شده است.
• تاکنون چه آثاری از گروه به چاپ رسیده است؟
تاکنون در حدود ۴۰ جلد از عناوین گوناگون این گروه به زیور چاپ آراسته شده که اجمالا شرح داده خواهد شد:
۱. مبانی انسان شناسی در قرآن / عبدالله نصری.
۲. تحلیل زبان قرآن و روش شناسی فهم آن / محمدباقر سعیدی‌روشن.
۳. معجزه شناسی / محمدباقر سعیدی‌روشن.
۴. تحلیل وحی از دیدگاه اسلام و مسیحیت / محمدباقر سعیدی‌روشن.
۵. رابطه متقابل کتاب و سنت / علی نصیری.
۶. جهان‌شناسی در قرآن / ابوالفضل کیاشمشکی.
۷. قرآن و سکولاریسم / محمدحسن قدردان قراملکی.
۸. سیاست و حکومت در قرآن / کاظم قاضی‌زاده.
۹. مبانی تربیت از دیدگاه قرآن / محمد بهشتی.
۱۰. معرفت قرآنی (مجموعه پنج جلدی ـ یادنگار آيت‌الله معرفت) / به کوشش: علی نصیری.
۱۱. نگاه قرآنی به دوست و دشمن / محمدرضا کاشفی.
۱۲. نگاه قرآنی به حق و باطل / حسن معلمی.
۱۳. نگاهی به مبانی قرآنی ولایت فقیه / علی ذوعلم.
۱۴. زیباترین داستان (مباني هنري و تربيتي سوره يوسف) / حسین سیدی ساروی.
۱۵. نگاه قرآنی به حیات معنوی / اسدالله جمشیدی.
۱۶. آگاهی به اعجاز بیانی قرآن / رضا بابایی.
۱۷. نگاهی قرآنی به آزمون الاهی / حسن مهدویان و احمد نطنزی.
۱۸. نگاه قرآنی به فشار روانی / سیداسحاق حسینی کوهساری.
۱۹. نگاه قرآنی به پاکسازی روح / محمد جواد اسکندرلو / بازنویسی: مژگان مغفوری.
۲۰. ایمان و آزادی در قرآن / سید محمدعلی داعی‌نژاد.
۲۱. زیباترین سخن / حبیب‌الله احمدی.
۲۲. بازپژوهی آیات فقهی قرآن / محمد فاکر میبدی.
۲۳. قرآن و پلورالیزم / محمدحسن قدردان قراملکی.
۲۴. وحی‌شناسی / محمدباقر سعیدی‌روشن.
۲۵. توکل / حسین روحانی‌نژاد.
۲۶. قرآن در نهج‌البلاغه / آيت‌الله عبدالله جوادی آملی.
۲۷. جامعيت قرآن كريم / مصطفي كريمي.
۲۸. •ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن / حسين شرف‌الدين.
۲۹. شبهات حقوقی قرآن / سعید داودی.
۳۰. نقد شبهات اعجاز قرآن / سید محمدحسن جواهری.
۳۱. تفسیر به ترتیب نزول مبانی، اصول، قواعد، و فوائد / عبدالکریم بهجت‌پور.
۳۲. نقد و بررسی تفاسیر عرفانی/ محمدجواد رودگر.
۳۳. مبانی تفسیر روایی / محمد فاکر‌میبدی
۳۴. شرح رسالهْ‌الولایهْ / محمدجواد رودگر.
۳۵. جهاد اقتصادی از منظر قرآن / محمد عابدی.
۳۶. قرآن و جوان / محمدباقر پورامینی.
۳۷. قرآن و خردورزی / سیدمحمدعلی داعی‌نژاد.
۳۸. مکتب تاویلی و گفتمان وحی/ میثم توکلی بینا
• چه حوزه های تمحضی تاکنون در گروه قرآن‌پژوهی تعریف شده است؟
تمحض‌هایی که فعلا در گروه بر قرار است عبارت‌اند از: تفسیر عرفانی، تفسیر موضوعی، علوم قرآنی، فقه و حقوق و تفسیر سیاسی؛ البته ظرفیت‌های دیگری نیز در ساختار کلان گروه تدبیر شده که در وقت مقتضی و فراهم شدن شرایط و اسباب آن پیگیری خواهد شد.
• چه تحقیقاتی در گروه در دست اجرا ست؟
در حال حاظر بیش از ده موضوع گوناگون توسط اعضای محترم هیات علمی گروه قران پژوهی در حال پیگیری است از جمله: اصول و مبانی تفسیر سیاسی توسط محمد عابدی، اعجاز بیان و تاثیری قرآن کریم، اعجاز علمی و تشریعی قرآن کریم و فلسفه علوم قرآن توسط سیدمحمدحسن جواهری، اهداف نزول قرآن با رویکرد تفسیر تنزیلی توسط عبدالکریم بهجت‌پور، طرح کلان آيات‌الاحكام توسط خالد غفوري، طرح کلان تفسير اثري جامع توسط مهدي رستم‌نژاد، طرح کلان تفسير مختصر قرآن كريم و نقد تفاسیر عرفانی توسط محمدعلي اسدی‌نسب و همچنین حقوق خانواده در قرآن توسط سعید داودی.
• چه نشست، کرسی و یا همایش هایی برای برگزاری توسط گروه تدارک دیده شده است؟
دو نشست در نقد آثار گروه (تفسیر مختصر قرآن کریم) و (حقوق کیفری در قرآن) و نشستی با موضوع “مبناسازی قرآنی سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران بر اساس اندیشه آیت الله جوادی آملی” از برنامه های این گروه است. لازم به ذکر است همایش ملی المیزان و علوم انسانی در اندیشه علامه طباطبایی رحمت الله علیه نیز از برنامه هایی است که قبلا توسط گروه قرآن پژوهی پیگیری شده و در حال حاظر گروه علوم انسانی قرآنی پیگیر این همایش بزرگ است که در شهرهای قم، تهران، مشهد و بروجرد در حال تدارک است و نیمه دوم آبان ماه همزمان با سالروز جهانی فلسفه برگزار خواهد شد. این همایش تاکنون دو پیش نشست نیز با موضوعات “ویژگی‌های پارادایمی موضوع علوم انسانی از منظر علامه طباطبایی(ره)” و ”ضرورت اسلامی سازی علوم انسانی از منظر قرآن” را نیز برگزار کرده است.
• چه راهکاری برای نفوذ بیشتر آثار گروه قرآن پژوهی در بین مخاطبین خود اندیشه‌اید؟
با پیگیری سیاست‌های جدید پژوهشگاه در خصوص استخراج و تولید مقاله از کتاب‌هایی که در پژوهشگاه تألیف می‌شود و نیز رسانه‌ای کردن آن‌ها از طریق معرفی کتاب، نشست‌های نقدو بررسی، کرسی و مانند این‌ها و نیز استخراج و تدوین کتب درسی نفوذ بیش از پیش آثار گروه تعقیب می‌شود.
با تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.
