عضو هیات علمی گروه عرفان پژوهشگاه با اشاره به جایگاه و تاثیر نیایش در دین اسلام و خاصتا مراسم اعتکاف گفت: اعتکاف فرصتی برای شناخت خود و زنده کردن ظرفیت‌های انسانی است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین بهرام دلیر، عضو هیات علمی پژوهشگاه در گفت وگو با خبرگزاری شبستان، در مورد وجه عرفانی اعتکاف و تفاوت آن با انزوا و گوشه نشینی که به نام تزکیه و عرفان در ادیان دیگر وجود دارد، گفت: البته گاهی بشر نیاز به خلوت نیاز دارد، اما آنچه که به نام اعتکاف در اسلام وجود عیچ مغایرت و تضادی با اجتماعی بودن ندارد.
وی ادامه داد: این خلوت با معبود برای پاکسازی فرد است، یعنی انسان تا خود را از رذایل اخلاقی تخلیه نکرده است، دست از این عبادت بر ندارد و واقعا تصمیم به تغییر بگیرد. به هر صورت اعتکاف قدمی است برای یک تصمیم اساسی مبتنی بر درست زندگی کردن و در سیره اهل بیت(ع) قدم برداشتن.
دلیر افزود: در قاموس آیین ما هرکسی که هنوز به رذایل اخلاقی گرفتار است نباید به حیطه مدیریت و بحث های جنبی مدیریت کردن وارد شود، این روا نیست چون آن فرد هنوز مشکل دارد و کسی که مشکل دارد چه طور می تواند گره از گره های اجتماعی باز کند؛ لذا اعتکاف یک نوع بروز شدن و ویروس کشی و از بین بردن رذایل و آراسته شدن به فضایل اخلاقی است.
وی با بیان اینکه اعتکاف خلوت حق با عبد است، تصریح کرد: فرصت اعتکاف را می توان به نماز شب تشبیه کرد، در نماز شب انسان به خلوتی با پروردگار خود نیاز دارد و این خلوت سبب تقویت روحی او می شود و می تواند در تعامل با خَلق بهترین خُلق را داشته باشد.
عضو هیأت علمی گروه عرفان افزود: چنین انسانی وقتی بعد از اعتکاف سه روزه وارد جامعه می شود بار نیست بلکه کمک به جامعه است چراکه با خود عهد بسته است که دگرگون شود و بر مسیر پیروی از اخلاق و سیره ای که ائمه(ع) بر آن تاکید داشته اند حرکت کند.
وی اظهار کرد: اعتکاف فرصتی است که می تواند این ظرفیت های نهفته در وجود انسان را زنده کند، گاهی برخی افراد از نظر اخلاقی و رفتاری ظرفیت های بالقوه ای دارند اما هرگز شرایطی برای بالفعل شدن برایشان وجود نداشته است، این خلوت سه روزه با خداوند و حضور جماعتی که هرکدام به نیت عبادت معبود آمده اند تاثیر و تاثر فراوانی را بر معتکفان خواهد گذاشت و سبب می شود تا این ظرفیت های درونی بالفعل شود.
وی با تاکید بر اینکه غالب فسادهای اداری، مالی و سیاسی ناشی از آن است که افراد فرصتی را برای عبادت با خلوص و خلوت با خداوند نگذاشته اند، گفت: این اشخاص چون هرگز طعم عبادت واقعی را نچشیده اند خیانت کرده و خیانت را زرنگی می دانند در حالی که این رویکرد آنان زرنگی نیست بلکه پخمگی تسن و هرگز خیانت به ملت مایه افتخار نیست بلکه ناشی از عقلی و روحی است که به تکامل نرسیده است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: بنابراین وقتی به ماهیت اعتکاف فکر می کنیم می بینیم که خداوند این فرصت سه روزه را در اختیار ما قرار داده است که در ماه عزیز رجب به خودشناسی و خودسازی برسیم و ظرفیت والای انسانی خود را پیدا کرد و آن را به منصه ظهور برسانیم.
وی ادامه داد: اساسا در فرصت هایی نظیر اعتکاف، نیایش ها و عبادات مختلفی توصیه شده است، گویی جمعی از عبادات در این سه روز سفارش شده تا فرد به معنای واقعی کلمه به خداوند انس پیدا کند. هرچند که فارغ از این ایام هرکدام از عبادات و ادعیه که ائمه(ع) سفارش کرده اند کارخانه انسان سازی است.
دلیر با بیان اینکه فلسفه اعتکاف هیچ منافاتی با اجتماعی بودن دین اسلام ندارد، افزود: اعتکاف گریز از جامعه نیست، بلکه خود را بازیافتن است. رهبانیت در گزاره های مسیحی وجود دارد ولی در گزارهای اسلامی چنین رویکردی نیست و در همین مراسم اعتکاف هم مردم در مسجد حضور می یابند و به عبادت می پردازند، مسجدی که در آن معتکفان زیادی مشغول به ذکر و عبادت هستند.
وی ادامه داد: با این وصف اعتکاف خود را پیراستن از رذایل و آراستن به فضایل اخلاقی است که انسان در طول سه روز با حضور در مسجد کسب می کند.
