آشنایی با طرح تمحض اعضای هیأت علمی

  • تمحض یعنی چه؟

تمحض از واژه محض گرفته شده به معنی خالص و صاف و در اصطلاح توجه و دقت زیاد در یک مطلب و موضوعی خاص را شامل می شود.

 

  • طرح تمحض یعنی چه؟

– مدیریت فرآیندی تمحض محور تولید دانش

– مدیریت فرآیندمدار تمحض‌محور رشد پژوهش

 

  • حوزه تمحض یعنی چه؟

حوزه تمحض علمی، به شاخه تخصصی مطالعاتی اطلاق می‌شود که دارای شاخص‌هایی است که در ادامه خواهید دانست.

 

  • طرح تمحض چیست؟

به اقتضاء ضرورت طراحی حوزه‌های تمحض علمی اعضاء هیات علمی و محققان پژوهشگاه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی(با قابلیت الگوگیری در سایر موسسات آموزشی و پژوهشی) با اهداف و شرایطی که در ادامه خواهد آمد به تصویب شورای پژوهشگاه رسیده است.

 

  • حوزه تمحض چیست؟

حوزه‌ معرفتی است مشتمل بر مجموعه‌ مسائل سامان‌مند، که به مثابه نقشه راه فعالیت هریک از اعضای هیأت علمی، مشی و مسیر، قلمرو و غایت برنامه‌های او را در بازه‌ زمانی نسبتاً طولانی تعیین می‌کند، و اجرای آن، منتهی به تولید معرفت انباشته و تکوین نظریه یا نظریه‌ها علمی معتنابه در آن حوزه گشته، محقق مربوط را به مرجع علمی شاخص در جامعه‌ نخبگانی مربوطه بدل می‌سازد.

 

  • اهداف:
    – تعمیق تحقیقات و توانا‌سازی پژوهشگاه درجهت گسترش مرزهای معرفت و ارائه آثار علمی تخصصی متقن و معتبر.
    – زمینه‌سازی برای توغل و ارتقاء، شکوفایی خلاقیت و ابتکار علمی اعضای هیأت علمی، پژوهشگران و محققان همکار،
    – افزایش کارایی پژوهشگاه در جهت گره‌گشایی و تحول‌آفرینی در حوزه‌ دین‌پژوهی و علوم انسانی اسلامی.

 

  • فواید:
    – فراهم شدن امکان ترسیم دورنما و چشم‌اندازی از مسیر علمی پژوهشگاه تا نقطه‌ مطلوب (کاهش فاصله‌ نقطه‌ آرمانی)،
    – روشن‌شدن اهم مأموریت های بخشی در پژوهشگاه (مأموریت های هر گروه)،
    – تمرکز توان و امکانات پژوهشگاه از طریق تخصیص منابع انسانی و مالی پژوهشگاه به فعالیت‌های مهم‌تر و دارای اولویت،
    – امکان ارزیابی دقیق تر رشد و فعالیت اعضای هیأت علمی و پژوهشگران در دوران همکاری،
    – ایجاد حرکت ساختارمند پژوهش‌ها.

 

  • سیاست‌ها و خطوط‌مشی:
    – جامعیت، کلان‌نگری و بهره‌گیری از تجارب داخلی و جهانی، به عنوان اصل حاکم بر این دستورنامه، لحاظ ‌شود،
    – شناسایی و تعیین حوزه‌هایی که ظرفیت و ضرورت تداوم مطالعات توسط یک یا چند محقق را داشته باشد،
    – شناسایی و تعیین حوزه‌های حائز اولویت و روز آمد که پرداختن به آن موجب گره‌گشایی می‌شود،
    – شناسایی و تعیین حوزه‌هایی که واجد ادبیات علمی در خور یا اثبات داده‌های معرفتی در خور باشد،
    – ساختار برنامه‌های پژوهشی فردی در ساختار کلان مباحث گروه گنجانده شود.

 

  • مراحل تعیین و تصویب حوزه تمحض علمی:
    – تعیین عنوان حوزه‌های تمحض علمی: عنوان حوزه‌های تمحض علمی، از طریق بررسی و مطالعه کارشناسانه توسط مدیر گروه علمی و با عنایت به ساختار موضوعی گروه، پیشنهاد و تحت نظر و اشراف شورای علمی گروه، تعیین و تصویب می‌گردد.
    – تهیه طرح اجمالی: طرح اجمالی حوزه تمحض علمی، توسط محقق محوری تنظیم و پس از تایید از سوی مدیر گروه و تصویب در شورای علمی گروه و تأیید از سوی پژوهشکده مربوط به تصویب نهایی شورای پژوهشگاه می‌رسد. مفاد طرح اجمالی، مطابق بند ب کتابچه حاضر، تنظیم می‌گردد.
    – تهیه طرح تفصیلی: طرح تفصیلی حوزه تمحض علمی، توسط محقق محوری تنظیم و پس از تایید از سوی مدیر گروه و تصویب در شورای علمی گروه و تأیید از سوی پژوهشکده مربوط به تصویب نهایی شورای پژوهشگاه می‌رسد.

 

  • محور‌‌‌های علمی و نکات اجرایی حوزه‌های تمحض:

محورها:
– بیان دقیق عنوان حوزه تمحض به صورت شناسه مدخل علمی مقاله و شرح کلمات کلیدی حوزه ی تمحض.
– شرح کافی و وافی موضوع و قلمرو حوزه تمحض.
– تعیین هویت معرفتی حوزه تمحض(آیا دانش، یا رشته ای از یک دانش، یا فلسفه مضاف به علم یا امر، یا برشی از یک فلسفه مضاف، بینارشته‌ای، فرارشته ای، یا نظریه، یا فرانظریه، یا مسئله، و یا… است؟)
– تبیین جایگاه حوزه تمحض در رشته‌های متعارف حوزوی و دانشگاهی و ادبیات علمی مربوط بدان در داخل و خارج.
– تبیین مسئله یا مسائل اصلی حوزه تمحض و پرسش های فرعی آن.
– ارائه ساختار منطقی معرفتی منسجم حوزه تمحض.
– تبیین و تفکیک مسائل کلاسیک، جدید، کلی و خاص حوزه تمحض، با توجه به فهرست عنوانهای ارائه شده.
– تبیین حوزه‌های تمحض «پیش‌نیاز»، « هم‌نیاز» و «پس‌نیاز» حوزه تمحض. مقصود از حوزه تمحض پیش‌نیاز یک حوزه تمحض، حوزه‌ای است که اجرای حوزه تمحض مورد نیاز، متوقف بر اتمام و تحقق کامل آن باشد. مقصود از حوزه تمحض هم‌نیاز، حوزه‌ای است که به دلیل هم عنانی و موازات، همپوشانی‌هایی با حوزه تمحض مورد بحث داشته و از این رو اجرای همزمان آن دو هم افزایی دو سویه دارد. حوزه پس نیاز نیز حوزه‌ای است که پس از اتمام حوزه تمحض مورد بحث، برای دست یابی هرچه افزون تر و بهتر به اهداف حوزه تمحض مورد بحث، اجرای آن لازم می نماید.
– شرح اهمیت و ضرورت نظری و یا کاربردی حوزه تمحض، و بیان اهداف اصلی و فرعی آن.
– اشاره به پیشینه پژوهشی و آموزشی حوزه تمحض در ایران و جهان.
– مرحله بندی اجرای حوزه تمحض و توجیه آن بر اساس دسته‌بندی مسائل.
– پیش بینی انواع بروندادهای مورد نظر از اجرای حوزه تمحض.
– برآورد زمان لازم برای اجرای حوزه تمحض بر اساس واحد «نفر ـ سال» .
– مشخص ساختن نهادها و سازمان‌های بهره بردار از دستاوردهای حوزه تمحض.
– بیان امکان طراحی علمی رشته‌های علمی ـ آموزشی بر اساس حوزه تمحض.
– پیشنهاد چگونگی و راههای ترویج دستاوردهای حوزه تمحض.
– پیشنهاد چگونگی تأمین بودجه و درآمدزایی حوزه تمحض.

 

  • فعالیت‌های قابل انجام ذیل حوزه تمحض:
    – فعالیت‌های پژوهشی: کتاب‌های منتشره، تحقیقات در دست اجرا، مقالات (منتشره در نشریات، ارائه به همایشها، ارائه به مجموعه مقالات و …)، کرسی علمی، گفتگوی علمی- انتقادی، مصاحبت تحقیقات، همایش‌ها و نشست‌های علمی، گفتگوی علمی، سخنرانی، مصاحبه و ….
    – فعالیت‌های آموزشی: راهنمایی و مشاوره پایان نامه، تدریس، تدوین متون درسی، کارگاه آموزشی و …
    – فعالیت‌های علمی- اجرایی: دبیری همایش، تأسیس مجله، سردبیری مجله، راه‌اندازی وب سایت و ….

 

حوزه های تمحض تعریف شده برای اعضای هیات علمی پژوهشگاه

مطالب بیشتر در مورد طرح تمحض، در سایت پژوهشگاه 

 

بیشتر بخوانید:

طرح تمحض، نقشه راه برای مرجع‌سازی علمی و رسیدن به نظریه‌های قابل اعتنا و کارگشا است

طرح تخصص گرایی به دنبال مدیریت فرآیند اجرای پژوهش به نحو تخصص گراست

کرسی علمی تخصص‌گرایی پژوهش در علوم انسانی