حجت الاسلام و المسلمین قاسم ترخان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگو با شفقنا به مناسبت سالروز رحلت نبی مکرم اسلام (ص)، پیامبر را نه تنها راه نجات بشریت بلکه چراغ هدایت همیشه فروزان خواند و اظهار داشت: اگر میخواهیم چهرهای درست از پیامبر اکرم (ص) ارائه کنیم، باید بر یک سری از ویژگیهای حضرت تأکید داشته باشیم. پیامبر عظیمالشأن اسلام دارای ویژگیهای اخلاقی فراوانی بود، و جهان امروز تشنهی معنویت و نکات اخلاقی است. اگر تبیین درستی از سیرهی اخلاقی پیامبر صورت گیرد، انسانها که فطرتاً اخلاقگرا هستند به سوی آن جذب خواهند شد. حتی اگر تبلیغات ضد اسلامی گسترده شود، نمیتوانند مانع درخشش این خورشید تابان شوند. قرآن کریم پیامبر را به عنوان «اسوهی حسنه» معرفی میکند: «لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ». ما باید با ابزارها و روشهای گوناگون، ابعاد اخلاقی پیامبر را برای جهانیان ترسیم کنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: قرآن میفرماید: «إِنَّکَ لَعَلَی خُلُقٍ عَظِیمٍ»؛ اما این اخلاق عظیم چه بود که باید آن را معرفی کنیم؟ از جمله نکات قابل اشاره این است که پیامبر در تمام ابعاد زندگی اعم از عبادت، اخلاق، روابط اجتماعی، روابط فردی، خانوادگی، مالی و اقتصادی الگو و نمونه بود. متأسفانه برخی تنها به بخشی از زندگی ایشان، مثلاً عبادت، بسنده میکنند، در حالی که پیامبر در همهی ساحتها اسوه بود.
وی با اشاره به سایر ویژگی های ممتاز پیامبر اکرم(ص) گفت: در جهان امروز باید بر این ویژگیها تأکید کرد؛ تواضع و فروتنی پیامبر، مهربانی و رافت ایشان حتی با غلامان و زیردستان. قرآن میفرماید: «لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ». این رحمت و مهربانی ویژهی مؤمنان بود، اما محدود به آنان نبود؛ چرا که پیامبر «رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ» بودند. اینها مفاهیمی است که باید برای مردم جهان تبیین شود.
حجت الاسلام و المسلمین ترخان عنوان کرد: در حدیثی از حضرت فاطمه زهرا (س) آمده که پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) پدران امت هستند. پدر چقدر نسبت به فرزندانش دلسوز است؟ تمام تلاش او این است که کژیهای امت اصلاح شود و آنان از عذاب دردناک نجات یابند. اگر امت همراه پیامبر(ص) و امام علی (ع) باشند، این رحمت شامل حالشان میشود. پیامبر همانگونه که پدری مهربان برای فرزندان است، برای امت خود نیز چنین بود. این رحمانیت پیامبر نسبت به جهانیان و رحیمیت ویژهی ایشان نسبت به مؤمنان، از نکاتی است که باید برای مردم روشن شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: پیامبر با وجود قدرت و توانمندی، اهل گذشت و بخشش بودند. این دوگانگی (قدرت و مهربانی) باید تبیین شود. ایشان همواره جانب ضعفا و مظلومان را میگرفتند و اهل عدالت و انصاف بودند. اینها ویژگیهایی است که فطرت انسانها به سوی آن گرایش دارد.
وی خاطر نشان کرد: صبر و بردباری پیامبر در برابر سختیها و مقاومت ایشان از دیگر نکات برجستهای است که امروز میتوان بر آن تأکید کرد. مقاومت مردم غزه نمونهای از تأثیر این آموزههاست؛ چرا که بسیاری به خاطر همین پایداری به اسلام گرایش پیدا کردهاند. غزهایها این روحیه را از اسلام و سیرهی پیامبر گرفتهاند. با این حال، با وجود جامعیت اخلاقی پیامبر، متأسفانه امت ایشان آنگونه که باید از ایشان الگو نگرفتند. وضعیت مردم غزه را ببینید! آیا حکام کشورهای اسلامی به وظیفهی خود عمل کردهاند؟ این کوتاهیها قابل توجیه نیست. اگر پیامبر بودند، چگونه با غزه برخورد میکردند؟
حجت الاسلام و المسلمین ترخان بیان کرد: روایات بسیاری نشان میدهد که پیامبر نگران سرنوشت امت پس از خود بودند. ایشان فرمودند: «إِنِّی أَخَافُ عَلَیْکُمْ مَا یُخْرِجُ اللَّهُ لَکُمْ مِنْ زَهْرَةِ الدُّنْیَا»؛ یعنی میترسیدم زرق و برق دنیا شما را فریب دهد. این هشدار پیامبر بود که اگر دنیاطلبی بر شما چیره شود، از مسیر منحرف خواهید شد. حتی امام حسین (ع) نیز به همین دلیل به شهادت رسید؛ چرا که مردم دنیا را بر امام ترجیح دادند. در زیارت اربعین میخوانیم که برخی خود را به دنیا فروختند و در مقابل امام ایستادند، چون میخواستند از لذتهای دنیوی بهرهمند شوند.
وی یادآور شد: امروز نیز همین عامل (دنیاطلبی) باعث شده تا کشورهای اسلامی در برابر ظلم علیه غزه سکوت کنند. آنان میترسند که اگر در برابر اسرائیل بایستند، منافع دنیویشان به خطر بیفتد. این معیار مهمی است برای سنجش اینکه آیا ادعای پیروی از پیامبر راستین است یا نه؟ آیا آنها به جای دفاع از حق، چشم بر واقعیتها بستهاند؟ به نظر میرسد این شاخصی کلیدی است که باید مورد توجه قرار گیرد.