چرخش جدید در فهم دین؛ از اجتهاد سنتی تا الگوریتم‌های هوش مصنوعی

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،‌ چهارشنبه شب بیست و هشتم آبان ماه ۱۴۰۴ همزمان با سالروز جهانی فلسفه همایش ملّی فلسفه ی منطق فهم دین در قم برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری شبستان از استان قم، دکتر رمضان علی‌تبار، دبیر علمی همایش «فلسفه منطق فهم دین»، در این همایش گفت: همایش «فلسفه منطق فهم دین» به همت گروه منطق فهم دینِ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شده است.

علی تبار با اشاره به جایگاه «منطق فهم دین» به‌عنوان یک رویکرد عقلانی و فراگیر در حوزه مطالعات دینی، گفت: این همایش در ادامه برنامه‌های پژوهشگاه به مناسبت روز جهانی فلسفه برگزار می‌شود؛ برنامه‌هایی که هر سال با محوریت فلسفه‌های مضاف یا فلسفه به معنای اعم طراحی می‌شوند. وی افزود: پیش‌تر نیز در برخی همایش‌ها، موضوعاتی مرتبط با منطق فهم دین یا مباحث مشابهِ فلسفه‌های مضاف مانند فلسفه اصول فقه، اجتهاد عمی‌گرا و اجتهاد حق‌گرا مورد توجه بوده و این همایش ادامه‌ای تخصصی‌تر بر همان مسیر است.

اهداف برگزاری همایش

 دبیر علمی همایش با اشاره با اهداف اصلی این رویداد علمی گفت: ارائه تازه‌ترین دستاوردها در حوزه منطق فهم دین، تقویت گفتمان علمی و بازخوانی روش‌شناسی اجتهاد، تبیین نظریه‌ها و مدل‌های نو در منطق فهم دین، تبادل آرا و تضارب اندیشه‌های صاحب‌نظران، تبیین اهمیت و ضرورت توسعه منطق فهم دین در فضای علمی کشور، و زمینه‌سازی برای فعالیت‌های پژوهشی آینده در این حوزه از اهداف همایش است.

محورهای علمی همایش

وی با اشاره به اینکه این همایش در چارچوب فلسفه مضاف طراحی شده، با اشاره به مهم‌ترین محورها گفت: مبادی و مبانی منطق فهم دین (معرفت‌شناختی و غیرمعرفت‌شناختی)، موضوع و ماهیت منطق فهم دین و تبیین گستره آن، نسبت و مناسبات منطق فهم دین با حوزه‌هایی همچون اصول فقه، قواعد تفصیلی و روش اجتهاد، الگوها و نظریه‌های نوین همچون الگوریتم اجتهادی و مدل‌های بیرونی درجه‌دو در مطالعه معرفت دینی از محورهای اصلی است.

مقالات و فعالیت‌های علمی

علی تبار با ارائه گزارشی از وضعیت مقالات دریافتی اظهار داشت: بیش از ۳۰ مقاله به دبیرخانه رسیده که ۲۵ مورد آن مرتبط با محورهای همایش بوده است. از میان این آثار، ۱۰ مقاله به‌صورت سفارشی تهیه شده و مجموعه مقالات برتر در نشریات علمی پژوهشگاه و دیگر مجلات منتشر خواهد شد.

عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه همچنین به برگزاری پیش‌نشست‌های علمی در مراکز مختلف حوزوی و دانشگاهی اشاره کرد و گفت: این نشست‌ها در مؤسسه امام صادق(ع)، برخی مراکز مشهد، پژوهشگاه و دیگر مؤسسات علمی برگزار شده و نقش مهمی در غنای علمی همایش داشته است.

افق‌های آینده

دبیر علمی همایش در بخش پایانی سخنان خود بر ضرورت گسترش مباحث میان‌رشته‌ای در حوزه منطق فهم دین تأکید کرد و افزود: چالش‌های نوظهور مانند تحولات فضای مجازی، فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی، داده‌کاوی و زبان‌شناسی محاسباتی، ظرفیت‌های تازه‌ای برای مطالعه فهم دین ایجاد کرده‌اند و این موضوعات باید در برنامه‌های آتی همایش‌ها مورد توجه قرار گیرد.

وی ضمن قدردانی از استادان، داوران، پژوهشگران و همراهی رسانه‌ها ابراز امیدواری کرد: مجموعه مقالات و مباحث ارائه‌شده در این رویداد، زمینه‌ای برای تعمیق مباحث اجتهاد و توسعه مطالعات روشی در فهم دین باشد.