مفاهیم قوی در شبکه مفهومی تجاوزشناسی

مفاهیم قوی در شبکه مفهومی تجاوزشناسی (مطالعه موردی: جنگ و صلح تحمیلی)

نوشتاری از دکتر محمود مهام استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

«مردم نیمه وحشی (ایران) …»

ویلیام وارن، مجری اصل ۴ در ایران

واکاوی ژرف هر مساله­ ای به مفاهیم قوی و ترسیم شبکه مفهومی مرتبط با مساله، نیاز دارد. با تجاوز ترکیبی رژیم صهیونی، «تجاورزشناسی» ضرورتی حیاتی است. با شروع جنگ تحمیلی، دو پرسش به صورت پیوسته، مطرح و بازتکرار می شوند: اول، چیستی و چگونگی جنگ، دوم، با توجه به این که هر جنگی، روزی به پایان خواهد رسید و صلح، برقرار خواهد شد، چیستی و چگونگی صلح، مورد سوال است. با توجه به چرخه صلح و جنگ، به نظر می رسد باید به واقعیت مشترک و نهفته در هر دوی آن­ها توجه نمود؛ جنگ و صلح، جلوه­های متفاوتی از «زندگی» هستند. در واقع، مباحث جنگ و صلح در ذیل سرفصل «زندگی» و الگوهای زیست جمعی انسان­ها، قرار می­گیرند. انتخاب اجتماعی، الگوها را در زندگی واقعی شکل می دهد. بنابراین، وقتی به جنگ و صلح پرداخته می­شود، بحث از «انتخاب اجتماعی» برای چگونگی زندگی است. این «انتخاب»، موجب می­شود منابع حیاتی سرزمین نظیر آب و زمین و سایر استعدادها(طبیعی و انسانی) در چارچوب معینی مورد استفاده قرار گیرند. بدین ترتیب، وقتی انقلابی در یک جامعه رخ می­دهد، به معنای آن است که انتخاب اجتماعی برای «زندگی»، تغییر بنیادین یافته است. درک پویا و واقعی از این تغییر بنیادین، نیازمند در نظر گرفتن دو واقعیت مهم و تاثیر آن­ها بر زیرساخت و تعاملات قدرت است: اول، بروز تحولات بنیادین با نمودار صعودی در ارتباطات جوامع بشری (فناوری ارتباطات و اطلاعات) و دوم، تغییر در الگوی نظم اجتماعی و صورتبندی قدرت­های سیاسی در مناطق مختلف جهان. از این منظر با صورت مساله متفاوتی روبرو خواهیم شد، زیرا تغییر اجتماعی جدید با سایر انتخاب­های اجتماعی در سایر مناطق جهان و دیگر قدرت های سیاسی، در تقابل یا در پیوند قرار می­گیرد. انقلاب اسلامی در ایران، یک انتخاب اجتماعی برای «زندگی» بوده است. در همین راستا، تغییر نظام سیاسی با هدف تغییر بنیادین در الگوی زندگی مقبول در نظام پیشین از یکسو و حامیان نظری و قدرت های سیاسی حامی آن از سوی دیگر می­باشد. بدین ترتیب، روشن می شود که «تقابل و تخاصم» یا «هم­افزایی و پیوند» با انقلاب اسلامی در ایران و نظام سیاسی برخاسته از آن، دشمنان و دوستانی را در منطقه و جهان شکل می­دهد. از جمله شعارهای مهم انقلاب اسلامی، «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» بوده است. بنابراین، نظام جدید به دنبال «استقلال» برای تحقق قاعده نفی سبیل، رد سیاسی-اجتماعی نظام سلطه، و برخورداری از حق رای برای تعیین سرنوشت یک ملت در امروز و آینده است. بی تردید این «انتخاب اجتماعی جدید»، دوستی و دشمنی می­سازد. بر این اساس، تجاوز دشمن صهیونی، دشمنی با «انتخاب اجتماعی جدید» است. راه انداختن جنگ، برای از بین بردن انتخاب اجتماعی می­باشد. در نتیجه، دو هدف برای نابودی ترسیم می­شود: هدف اول، نفی «قدرت انتخاب» در سطوح مدنی و نظامی، و هدف دوم، پی ریزی «فرایند فروپاشی اجتماعی» از طرق مدنی و نظامی. روشن است که دستیابی به این اهداف از راه­های گوناگون «غیر نظامی» و «نظامی» پیگیری می­شود. واقعیت این است که «زندگی» هیچگاه متوقف نمی­شود و «کیفیت زندگی» و «رضایت اجتماعی» در زمان جنگ و صلح به این بر می­گردد که چه نسبتی با «انتخاب اجتماعی» پیدا می­کنند. بنابراین، اگر پیشنهاد «زندگی در صلح» در تضاد با «انتخاب اجتماعی» صورت گرفته در انقلاب اسلامی در ایران باشد، فاقد هر گونه آسودگی و سرشار از مشقت و ذلت است. پیشنهاد آمریکایی در قرن بیست و یکم برای تسلیم «سرزمین» -که یکی از ارکان اصلی قدرت و تولید آن است- و رژیم متجاوز صهیونی، فاقد آن می باشد، «تباه کردن استعدادها»، «پایمال کردن خون شهدا»، «دفن دستاوردهای دانش و فناوری های بومی»، «نهادینه کردن مغزشویی»، «از دست دادن قدرت حیات و دفاع»، «پهن کردن فرش قرمز برای استعمار قرن بیست و یکمی»، «نابودسازی میراث خوداتکایی و استقلال»، و «خشک کردن ریشه و بنیان نسل­های آینده»، و خلاصه، «عدول از قاعده نفی سبیل»، «صلح» نیست بلکه خودزنی تاریخی – تمدنی، پاکسازی حافظه اجتماعی-اکولوژیک، و فراگیرسازی آلزایمر فرهنگی- زیست­بومی – فناورانه است. بنابراین، آنچه در تجاوز و «جنگ تحمیلی» رژیم صهیونی از یکسو و پیشنهاد «صلح تحمیلی» دولت ایالات متحده آمریکا از سوی دیگر، آشکار است، تجاوز ترکیبی «مدنی – نظامی» در برایر انتخاب اجتماعی مردم ایران برای شکست و تجزیه سرزمین(زیستگاه و سکونتگاه انقلاب اسلامی) است. تجاوز ترکیبی در دوران تغییر نظم جهانی با استفاده از دانش­ها و فنون پیشرفته مدنی- نظامی، دارای ترکیب و فرآیندی است که برای تحلیل ژرف، نیازمند استفاده از مفاهیم قوی – نظیر جنگ و صلح تحمیلی – و ترسیم شبکه مفهومی تجاوزشناسی است. تقویت دانش در این زمینه به تقابل دانشی – پژوهشی موثر، ختم خواهد شد. انشاءالله

[۱] – استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی