حضور پررنگ امام(ره) در فضای ادبیات عصر انقلاب

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر محمدرضا سنگری مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پاسخ به این سئوال که ابعاد مختلف شخصیت و زندگی امام خمینی(ره) تا چه اندازه در ادبیات ما مطرح شده است، به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، گفت: شخصیت حضرت امام خمینی(ره) حتی پیش از وقوع انقلاب اسلامی مورد توجه نویسندگان بوده است، به گونه ای که بعضی از نویسندگان در قبل از انقلاب در آثار خود به شخصیت امام(ره) پرداختند. به عنوان مثال محمدرضا حکیمی در آثار خود به شخصیت امام(ره) اشاره کرده است. دکتر شریعتی به شخصیت امام خمینی(ره) تحت عنوان روح خدا اشاره کرده بود.

دکتر سنگری با بیان اینکه در ساختارهای ادبی در قبل از انقلاب اشارات فراوانی به حضرت امام خمینی(ره) شده است، عنوان کرد: به خصوص این مساله را در سروده‌های شاعرانی مثل مرحوم مهرداد اوستا و موسوی گرمارودی می بینیم. شاعرانی هم بودند که به دلیل فشار حاکمیت دستگاه های امنیتی، سروده هایشان را تا مدتها بی نام و نشان پنهان می‌کردند، مثل مرحوم بهجتی و م آزرم که در آن روزگار مستقیم به شخصیت امام(ره) می‌پرداختند.

وی با اشاره به اینکه بعد از وقوع انقلاب آفاق وجوی امام(ره) بیشتر برای نویسندگان روشن شد، بیان کرد: بر این اساس خیلی کارهای خوب در مورد شخصیت و زندگی امام خمینی(ره) صورت گرفت. یکی از زیباترین کارها در حوزه ادبیات داستانی، «سه دیدار» نادر ابراهیمی است که واقعا اثری شاخص و برجسته است. سه دیدار از گونه های موفق داستان نویسی بعد از انقلاب است. جز این در عمده داستان هایی که به موضوع جنگ می پردازند، در دوره وقوع جنگ ، شخصیت حضرت امام(ره) و تاثیر حضرت امام(ره) در فضاهای داستانی ما کاملا معلوم و مشخص است.

محمدرضا سنگری تصریح کرد: در کتاب «نخل‌های بی سر» قاسمعلی فراست و آثار نویسندگانی مانند محمدرضا بایرامی، مرحوم گلاب دره ای و حمید داوود آبادی، حضور امام(ره) را احساس می‌کنیم. ناصر ایرانی در اثر خود با نام عروج به امام خمینی(ره) اشاره کرده است. گسترده تر از این در کتابهای خاطرات مربوط به جنگ و انقلاب اسلامی به حضرت امام(ره) اشاره شده است و از آن گسترده تر می‌توان حضور امام(ره) را در حوزه شعر دید.

این نویسنده و پژوهشگر حوزه ادبیات عنوان کرد: چندین مجموعه شعر داریم که در عصر امام خمینی(ره) در ستایش امام‌(ره) سروده شد و بخش قابل توجهی از اشعار هم تحت تاثیر غزل معروف امام(ره) با عنوان «من به خال لبت ای دوست گرفتار شدم»، سروده شد. به هر حال حضور پر رنگ امام خمینی(ره) را در فضای ادبیات عصر انقلاب به خوبی می‌بینیم.

مدیر گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه شعر نسبت به سایر گونه‌های ادبی خود را در مورد امام(ره) بیشتر نشان داده است، خاطر نشان کرد: یک سبب و دلیل این امر این است که شعر حوزه سنتی و رسانه ملی ماست. از گذشته تا حال ادیبان اقبال بیشتری نسبت به شعر نشان دادند. بر این اساس در مورد امام(ره) نیز اشعار زیادی سروده شده است.

سنگری با اشاره به اینکه بعد از رحلت امام خمینی(ره) بلافاصله اشعار فراوانی تحت تاثیر غزل معروف امام(ره) سروده شد، افزود: شاعران زیادی تحت تاثیر  اشعار امام(ره) قرار گرفتند و برای حضرت امام(ره) شعر گفتند. مثنوی «خبر پتک سنگین در آینه بود» آقای محمد رضا عبدالملکیان در رثای امام( ره) یکی از اشعار خوبی است که در مورد امام(ره) سروده شده است. شعر مشهور محمد علی بهمنی با عنوان «زنده تر از تو کسی نیست چرا گریه کنیم/ مرگمان باد و مباد آنکه تو را گریه کنیم/» نیز یکی از سروده‌های زیبا و اثر گذار در مورد حضرت امام(ره) است. این سروده‌ها بر سر زبانها افتاد و هنوز هم در حافظه‌ها باقی ست.