جهانی‌گرایی امروز، از آن جهت خطرناک است که تلاش می‌کند، ایده‌اهمیت عام‌بشری فرهنگ اروپایی را هم در معنی اول (قابل فهم بودن) و هم در معنی دوم (الزام و ضرورت)، در ذهن جا دهد. ایده‌ساختار کل‌بشریِ جهان، می‌تواند تنها پادزهر باشد. بله، دنیا به‌لحاظ ارتباطات در سطح همگانی، جهانی می‌شود. و نمی‌توان جلوی آن را گرفت. ولی چه کسی گفته است، که جهان باید تک‌منطقی شود؟ طرح کل‌بشری برای ساختار جهانی، عبارت است از طرح حفظ تمام گوناگونی‌ها، تمام جلوه‌های روح بشری که در تنوع منطق‌ها آشکار شده‌اند؛ منطق‌هایی که به‌صورت تنوع فرهنگ‌ها بسط یافته‌اند. هر فرهنگ، یک تمدن است و جهان چندقطبی را فقط به‌صورت چندتمدنی می‌توان در نظر گرفت.