به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به نقل از خبرگزاری رسا، نخستین پیش‌نشست «همایش ملی کودک، عرفان و سلامت معنوی» با موضوع «نسبت ایمان و دلبستگی ایمن در کودک و نوجوان» روز دوشنبه ۱۹ آبان‌ماه در تالار فرهنگ پژوهشگاه برگزار شد.
حجت الاسلام دکتر علی فضلی مدیر گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه و دبیر علمی همایش، در این نشست بر لزوم گسترش مباحث نظری و تربیتی در حوزه عرفان کودک تأکید و به محورهای اصلی همایش اشاره کرد و افزود: تربیت عرفانی و کودک، ادبیات عرفانی و کودک، سلامت معنوی و کودک، رسانه و عرفان کودک، اشعار کودکانه با رویکرد عرفانی، پویانمایی و انیمیشن عرفانی، و میراث کهن عرفانی از جمله آثار عطار، منطق‌الطیر و مثنوی معنوی از محورهای اصلی این همایش‌اند.
دبیر علمی همایش، محدوده سنی مورد نظر در مطالعات عرفان کودک را بین سه تا چهارده سالگی دانست و تصریح کرد: مقصود ما از کودک، این گروه سنی است، اما این همایش مخاطب مستقیم کودک نیست. تمرکز ما بر پژوهشگران، نویسندگان و مربیانی است که می‌خواهند عرفان را برای این سنین تحلیل و بومی‌سازی کنند. هدف نهایی ما، تربیت کودک عارف نیست؛ بلکه فراهم‌سازی محیطی معنوی است که فطرت زلال و پاک کودک حفظ شود و حس پرسشگری و هوش معنوی او رشد یابد.
وی با تأکید بر نقش دلبستگی ایمن به عنوان زیربنای ایمان و جهان‌بینی کودک، افزود: بر اساس آموزه‌های دینی و تجربیات تربیتی، رفتارها و توجهات والدین در ایجاد دلبستگی ایمن نقش کلیدی دارند. وقتی کودک در محیطی سرشار از محبت، توجه و امنیت روانی رشد کند، پایه‌های ایمان و توحید در او شکل می‌گیرد.
حجت الاسلام فضلی در ادامه سه رفتار کلیدی والدین را در پرورش دلبستگی ایمن برشمرد و گفت: اول، کودکانه زیستن با کودک است؛ یعنی والدین باید با او بازی کنند، هم‌زبان شوند و در دنیای کودکانه‌اش حاضر باشند. دوم، مهربانی و نوازش است؛ محبت عاطفی و جسمی، لبخند و تماس بدنی، حس امنیت را تقویت می‌کند. سوم، گذراندن وقت با کودک و شاد کردن اوست که در سیره اهل بیت (ع) نیز بر آن تأکید شده است.
وی افزود: عمل به وعده‌ها و رعایت عدالت با کودکان نیز از اصول بنیادین تربیت ایمانی است. وعده‌های صادقانه و عدالت رفتاری، تمرینی برای درک توحید و ایمان‌اند. کودک از خلال این تجربه‌ها، نخستین مفهوم اعتماد و پناه معنوی را می‌آموزد و به تدریج اعتماد خود را به خداوند پیوند می‌زند.
دبیر علمی همایش، در تبیین دیدگاه تربیتی مطرح‌شده در نشست، به سخنان حجت‌الاسلام حیدری ابهری اشاره کرد و گفت: بر اساس تحلیل ایشان، دلبستگی ایمن تمرین ایمان و توحید است. کودک ابتدا در آغوش والدین، محبت و حمایت را تجربه می‌کند و سپس با رشد شناختی، درمی‌یابد که این محبت از سرچشمه‌ای الهی می‌آید. در نتیجه، دلبستگی او از والدین به خدای متعال منتقل می‌شود.
حجت الاسلام فضلی با اشاره به اهمیت پاسخ‌دهی به نیازهای کودک اظهار داشت: وقتی کودک گریه می‌کند و والدین با محبت به او پاسخ می‌دهند، حس امنیت و حمایت در او شکل می‌گیرد. این احساس پایه‌ای برای شکل‌گیری ارتباط عاطفی و دعا در آینده است. رفتارهایی همچون سلام کردن به کودک، گذشت از خطاها، احترام، پرهیز از خشونت و بازی با کودک، از مؤلفه‌های دلبستگی ایمن و از تمرین‌های عینی ایمان‌اند.
وی در ادامه افزود: بازی نه تنها وسیله تفریح، بلکه ابزاری برای رشد هوش عاطفی و معنوی است. از طریق بازی، کودک می‌آموزد اعتماد کند، عشق بورزد و درک کند که جهان بر پایه محبت استوار است. این نگاه، مقدمه فهم توحید و شناخت خدای مهربان است.
حجت الاسلام فضلی با تأکید بر نقش رسانه و هنر در تقویت تربیت عرفانی کودکان گفت: شعر، داستان، پویانمایی و بازی‌های کودکانه ابزارهای مؤثری‌اند که می‌توانند حس امنیت، دلبستگی و ایمان را در کودک تقویت کنند. تولیدکنندگان محتوا باید با الهام از آموزه‌های دینی و نظریات تربیتی، این مفاهیم را در قالب‌های خلاقانه و هنری بازنمایی کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: این نظریه می‌تواند مبنای نگارش مقالات علمی و کاربردی در حوزه عرفان کودک و تربیت معنوی باشد و به‌ویژه در مراکزی چون کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و نهادهای فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد. هدف ما آن است که مربیان و والدین، با استفاده از این آموزه‌ها، فضای رشد معنوی و روانی سالمی برای کودکان فراهم سازند.
