به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و به نقل از شبستان، اوقاتی که از آن به عنوان فراغت یاد می‌کنیم، یک فرصت به حساب می‌آید تا بتوانیم ریتم زندگی را تندتر کنیم و اگر مواقعی نتوانستیم به امور مختلف کار و زندگی برسیم از این زمان استفاده کنیم، با این حال برخی فکر می کنند این ایام صرفاً زمانی برای استراحت است تا بتوانند خستگی ناشی از روزمرگی را در چندساعت خواب و تفریحات بدون بازده و بهره‌وری از بین ببرند.
دین مبین اسلام نیز تاکید ویژه‌ای نسبت به اوقات فراغت دارد، در عین حال که تفریح را نیز محترم شناخته و آن را غنیمت می‌داند اما بشدت با بیکاری مخالف است. لذا باید زمان بندی مناسبی را برای اوقات فراغت خود داشته باشیم تا بتوانیم به بهترین شکل ممکن است از آن بهره مند شویم.
از این رو و در بررسی راه‌های بهره‌وری از اوقات فراغت با حجت الاسلام علی ذوعلم، رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه به گفت وگو پرداخته‌ایم که مشروح آن به حضورتان تقدیم می‌شود:
حجت الاسلام علی ذوعلم با بیان اینکه اساساً نگاه اسلام به انسان نگاه کاملاً جدی و همه جانبه و آینده‌نگرانه است، اظهار کرد: با این وصف انسان در هر فرصتی حتی زمانی که به عنوان فراغت در دنیا دارد باید خودش را بسازد و تربیت کند تا بتواند در آن جهان حقیقی و ابدی به یک حیات جاودانه متعالی دست یابد.
وی ادامه داد: البته «اوقات فراغت» تعبیری ترجمه‌ای است نه تعبیر اساسی در نگاه اسلام به زندگی، به این معنا که حتی در زمان تفریح هم باید کاری جدی انجام دهیم نه اینکه اوقاتی را فقط پُر کنیم؛ به عبارت دیگر، بحث اوقات فراغت تعبیر دقیقی نیست، بلکه باید دید که چه برنامه‌ای می‌توان طراحی کرد که افراد به گونه ای مفید به بهره برداری و نتیجه ای از زمان شان برسند که بر اساس آن مهارت، سبک زندگی، اخلاق و همه استعدادهایی که یک انسان از آن برخوردار است را به منصه ظهور برسانند.
اوقات نسل جوان باید غنی‌سازی شود
ذوعلم اضافه کرد: در جامعه اسلامی نظام فرهنگی و تربیتی باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که از همه فرصت‌ها، زمینه‌ها و ظرفیت‌ها استفاده کند تا نسل‌های مختلف به ویژه نسل جوان هیچ فرصت خالی نداشته باشند که بگوییم وقت فراغتی است که باید برای پر کردن آن برنامه‌ریزی شود؛ به عبارت بهتر، باید طراحی کارآمد و مفیدی برای غنی‌سازی وقت داشته‌باشیم.
وی تاکید کرد: امیرالمومنین امام علی(ع) فرمودند: «وَ لاَ تَنسَ نَصیبَکَ مِنَ الدُّنیا: لا تَنسَ صِحَّتَکَ وَ قُوَّتَکَ وَ فَراغَکَ وَ شَبابَکَ وَ نَشاطَکَ اَن تَطلُبَ بِهَا الآخِرَهَ» (سهم خود را از دنیا فراموش مکن: سلامتى، توانایى، فرصت، جوانى و شادابى ات را فراموش مکن تا با آنها آخرت را به دست آوری)، با توجه به این سخن حضرت امیر(ع)، یک انسان مسلمان اوقات مختلفی در زندگی‌اش دارد و اتفاقا باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که بتواند همه این اوقات را داشته باشد و با این رویکرد زندگی سعادتمند خود را تضمین کند.
اوقات فراغت نباید خرج سر دست‌مان بگذارد
استاد حوزه با بیان اینکه نیازهای هر نسل نسبت به نسل قبل متفاوت است، ابراز کرد: طبیعتاً تفریح و گذراندن اوقات فراغت نسل ها نیز با یکدیگر فرق دارد و به نظر می رسد باید نظام جامعی را طراحی کنیم که بر اساس آن با در نظر گرفتن دیدگاه دین مبین اسلام نسبت به مسئله اولاً استفاده صحیح از زمان، کار کردن و در وهله بعد اوقات فراغت لحاظ شود و ثانیاً بتوان بر اساس آن به شکل قابل قبولی برای گروه های سنی مختلف و اقشار مردم امکان استفاده بهینه از فراغت را فراهم کنیم به گونه ای که افراد مجبور نباشند برای هر گذران فراغتی مبلغی کلان بدهند و مثلا در فلان دوره آموزشی تفریحی شرکت کنند.
وی با تاکید بر اینکه مسئله اوقات فراغت را باید در زمره اوقات موثر تلقی کرد، گفت: فراغ بالی که در این فرصت وجود دارد این امکان را به افراد می دهد تا بتوانند روی بسیاری از مسائل زندگی خود سرمایه‌گذاری فکری داشته باشند؛ اوقات فراغت جوانان یک فرصت است اما متاسفانه در حال حاضر نسبت به آن نگاه حاشیه ای و درجه دومی وجود دارد.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی با بیان اینکه اسلام تاکید بر استفاده بهینه از زمان دارد، ابراز کرد: بیکاری و تنبلی در دین ما به هیچ‌وجه پذیرفته نیست و پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) به شدت آن را نکوهش کرده‌اند، این یعنی حتی در اوقات فراغت هم باید انسان به گونه ای برنامه ریزی داشته باشد که این زمان به هیچ‌وجه هدر نرود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: پُر کردن اوقات فراغت هم نباید به هر قیمتی باشد، استفاده مکرر از فضای مجازی و فناوری‌های رسانه‌ای و گوشی‌های تلفن همراه که امروزه دسترسی به آنها آسان است را نمی‌توان استفاده بهینه از اوقات فراغت تلقی کرد بلکه اتفاقا یک آسیب است که جوان اوقات فراغت خود را با فعالیت در فضای مجازی پُر کند و در انتها هیچ نتیجه‌ای هم برایش نداشته باشد. لذا باید نهادهای فرهنگی کشور نسبت به این مساله چاره‌اندیشی داشته باشند تا با آسیب های بیشتری مواجه نشویم.
