ایجاد ارتباط میان دین و انسان و تقویت دیندارى آدمى، از طریق فرآیندى به نام تربیت دینى امکان پذیر است. اهمیت و ضرورت بحث درباره آسیب شناسى تربیت دینى نیز به جایگاه دین در زندگى بشر باز مى گردد. على(ع)در سخنان خود، به برخى از مهم ترین نشانه هاى آسیب مندى تربیت دینى اشاره کرده است. تردید درباره آموزه ها و اعتقادات دینى و ظاهرگرایى و قشرى نگرى، اعراض و ملالت از عمل به تکالیف دینى و عدم پایبندى به هنجارهاى اخلاقى، از مواردى به شمار مى آیند که به تربیت دینى آدمیان آسیب مى رسانند و در آن اختلال ایجاد مى کنند. البته هر آسیبى که به تربیت دینى مى رسد، از علل و عوامل ویژه اى پدید مى آید. بعضى از عوامل فردى به آسیب زایى در تربیت دینى منجر مى شوند؛ از جمله: هوا و هوس و امیال نفسانى و پیش زمینه هاى ارثى نامناسب و اخلاق فاسد. برخى از علل و عوامل آسیب زا نیز اجتماعى یا اقتصادى و یا سیاسى اند. رواج فرهنگ و روحیه دنیاگرایى در جامعه، سستى درباره تربیت دینى فرزندان و عدم ترویج روحیه دیندارى در اجتماع، بحران هاى اقتصادى و فقر، و معاشران ناباب، جملگى مى توانند در حوزه عوامل غیر فردى آسیب زا براى تربیت دینى قلمداد شوند. برخى از علل آسیب زاى تربیتى، عواملى است که به طور مستقیم به متولیان تربیت دینى ارتباط مى یابد. نقش اینان در فرآیند تربیت دینى جامعه بسیار ویژه است و هر اختلالى در آن، مى تواند به بروز آسیب هایى جدى در دین باورى جامعه بینجامد. على(ع)درسخنان خود، پاره اى از عوامل آسیب زاى تربیتى را برشمرده است. سیطره نااهلان بر فرآیند تربیت دینى، بهره نجستن از فنون هنرى و لطایف ادبى، هر گونه اکراه و اجبار ناروا در امر تربیت، یکجانبه نگرى در روند تربیت آدمى، استفاده از دروغ و خرافه پردازى در تربیت دینى، بهره گیرى از ابزارها و شیوه هاى ناشایست و عدم اهتمام لازم به تقویت باورها و اعتقادات دینى، برخى از عوامل آسیب زا در تربیت دینى به شمار مى آیند. بدین سان، على(ع)در سخنان خویش مبانى آسیب شناسى تربیت دینى را بیان مى کند.
