صحیفه علویه

 دعا آینه حقیقت وجودى امامان و بهترین راه براى شناخت آنان است. عالمان بسیارى کوشیده اند تا ادعیه على(ع)را گرد آورند. در سده دوازدهم هجرى، شیخ عبداللَّه سماهیجى مجموعه اى از دعاهاى على(ع)را فراهم ساخت و آن را الصحیفه العلویه نام نهاد. این عالم بزرگ در سال ۱۰۸۶ ق در بحرین به دنیا آمد. نخستینِ مراحل تحصیلات وى در ماحوز گذشت. وى سپس به اصفهان مهاجرت کرد و در آن جا به سمت شیخ الاسلامى رسید. پس از چندى ناگزیر به بهبهان رفت و سرانجام به سال ۱۱۳۵ در همان جا در گذشت. سماهیجى از مدافعان مکتب اخبارى است و در این عرصه کتاب هایى هم نگاشته است. شمار تألیفات او به ۵۸ اثر مى رسد. مشایخ اجازه او در روایت بسیارند.

 الصحیفه العلویه کتابى است فراهم آمده از ادعیه على(ع). سماهیجى براى پرهیز از تطویل، اسناد دعاها و نیز مآخذ کتاب خود را نیاورده است. در این کتاب ۱۵۶ دعا از ادعیه على(ع)نقل شده است. این دعاها در موضوعاتى چهل گانه ترتیب یافته اند. سماهیجى در خطبه کتاب خود به براعت استهلال، نام مآخذ خویش را آورده است. کتاب هایى از شیخ بهایى، ابن فهد حلى، ابن طاووس، شیخ طوسى، کلینى، فیض کاشانى، شیخ صدوق و شیخ حر عاملى، از مآخذ کتاب سماهیجى به شمار مى روند.

 به جز صحیفه سجادیه، صحیفه علویه نخستین کتابى است که ادعیه یک امام را گردآورده است. مقام گردآورنده کتاب نیز بر اهمیت آن مى افزاید. این کتاب بارها در ایران، لبنان و هند به چاپ رسیده است. همچنین دست کم ۲۶ نسخه خطى از این کتاب در کتابخانه هاى ایران شناسایى شده است. میرزاى نورى به سال ۱۳۰۳ ق تکمله اى بر این کتاب نوشته و آن را الصحیفه العلویه الثانیه نام نهاده است. او دعاهاى دیگرى از على(ع)به این کتاب ضمیمه کرده است. الصحیفه العلویه الثالثه، اثر سید مهدى غریفى بحرانى، از عالمان سده چهاردهم هجرى، صحیفه امام على(ع)، الصحیفه العلویه الجامعه و مسند الامام على(ع)، تکمله هاى دیگر این کتاب به شمار مى آیند. صحیفه علویه تاکنون چندین بار ترجمه شده است.