به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در راستای سلسله گفتگوهای علمی با مدیران گروه‌های پژوهشکده‌های علمی پژوهشگاه، اینبار سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین مرتضی روحانی مدیر گروه علمی غرب‌شناسی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه رفتیم. در این بخش نظر شما را به گفتگو با ایشان جلب می‌نمائیم:
اولویت‌های سال ۱۴۰۰ گروه علمی غرب‌شناسی چیست؟
بسم‌الله الرحمن الرحیم؛ گروه غرب‌شناسی در سال ۱۴۰۰ به سمت الهیات سیاسی رفته و یک اثر با عنوان الهیات سیاسی یهودیت را به اتمام رسانده است. یک اثر دیگر هم در مورد الهیات سیاسی مسیحیت و ریشه‌های الهیاتی ایده سکولاریسم در منازعات بین هانس بلومنبرگ و کارل لویث از سوی گروه پیشنهاد داده شده است. البته کارهای قبلی گروه هم در حال رسیدن به خروجی هستند و سه اثر غرب‌شناسی در اندیشه جهان عرب، غرب‌شناسی در اندیشه آیت‌الله طالقانی و غرب‌شناسی در اندیشه سید حسین نصر نیز به شورای آثار ارسال شده است.
چند رخداد مهم پژوهشی و علمی اعم از نشست، کرسی و غیره را برای برگزاری در سال ۱۴۰۰ برنامه ریزی نموده‌اید؟
طبیعتاً گروه علمی غرب‌شناسی یکسری فعالیت‌های پژوهشی دارد که پیشتر عرض کردم. اما رخدادهای علمی امسال برای گروه دو همایش است. یک وبینار به صورت مجازی حول پژوهشی که قبلاً در گروه انجام شده با عنوان غرب‌شناسی در بین اندیشمندان جهان عرب، که همایش استغراب نام دارد و قرار بود در دهه وحدت انجام شود که ویروس منحوس کرونا برای این کار دردسر آفرین شد و دبیر این همایش نیز فعلا درگیر این ویروس است و علی الحساب کار به تعویق افتاده است. همایش دیگری هم به صورت ملی با محوریت غرب‌شناسی قرار است برگزار شود که بازخوانی همایش ده سال پیش گروه غرب شناسی است، همان همایشی که نتیجه آن کتاب دو جلدی هویت غربی شده است. استفاده از تجربه ده ساله با عنوان همایش دومی از همان همایش می‌تواند جالب باشد و انشاالله کار خوبی هم از آب در خواهد آمد.
آیا برنامه‌ای برای برگزاری نشست‌های مشترک با دیگر مراکز پژوهشی نیز دارید؟
برای همایش استغراب که قبلاً هم خدمت شما عرض کردم قصد داریم با سازمان فرهنگ و ارتباطات تعامل کنیم. در این صورت شاید بتوانیم این وبینار را به صورت همکاری شده با این مجموعه برگزار نماییم تا از ظرفیت‌های بین‌المللی آن مجموعه برای اعتلای این همایش استفاده نماییم..
آیا حوزه‌های تمحض تعریف شده در گروه، اخیراً به روز رسانی شده و یا متناسب با نیاز جامعه هدف تغییر کرده‌اند؟
ما فعلاً در گروه غرب‌شناسی در حال تعریف حوزه‌های تمحض درون گروه هستیم. چون گروه تازه هیات علمی جذب کرده و هم بنده و هم آقای دکتر زارع جزء نفرات جدید الورود به این گروه هستیم، قرار شد تا اول تحقیقات اعضای هیات علمی گروه انجام گیرد و پس از انجام تحقیق اول، حوزه تمحض اعضا انتخاب شود. حوزه تمحضی که آقای دکتر روزبه زارع انتخاب کرده است بحث “علم مدرن و تاثیر آن در شکل‌گیری جامعه مدرن غربی” است که خیلی این بحث مهم، ریشه‌ای بوده، زیرا هم بحث تاریخ علم، هم بحث فلسفه علم و هم بحث جامعه‌شناسی علم را درون خود دارد.
حوزه تمحض بنده نیز در حال نهایی شدن است. از جهت تاریخی “دوره روشنگری” به عنوان یکی از مهمترین دوره‌های شناخت غرب است که می تواند مورد توجه ویژه گروه قرار گیرد و هم حوزه مطالعاتی “الهیات سیاسی” از حوزه های جدید و قابل فعالیت است. امیدوارم به زودی بتوانیم این را در گروه نهایی کنیم.
از تحقیقات جاری در گروه و آثاری که به مرحله چاپ و انتشار رسیده اند، برایمان بگوئید؟
آثاری که در این دو سه سال گذشته درون گروه شروع شده است، به ترتیب در حال رسیدن به مرحله شورای آثار هستند. گروه غرب‌شناسی در حال حاضر چهار اثر در شورای آثار دارد و تقریباً چهار اثر دیگر نیز انشاالله تا پاییز به شورای آثار ارسال خواهد شد. که عناوین این آثار نیز: غرب‌شناسی فردید، غرب‌شناسی شریعتی، غرب‌شناسی طالقانی، غرب‌شناسی نصر، اخلاق و تکنولوژی و یک کار جامع که در سال‌های گذشته در گروه انجام شده ولی متاسفانه به شورای آثار نرسیده است نیز با عنوان: نقد و بررسی آثار کلاسیک غرب با ویراستاری آقای دکتر کلباسی است که به صورت مجموعه مقاله بوده و در حال نهایی کردن آن هستیم.
در انتها، مهمترین دغدغه شما به عنوان مدیر گروه غرب‌شناسی در سال ۱۴۰۰چیست؟
دغدغه اصلی گروه این است که بتوانیم غرب‌شناسی را به عنوان یک دانش آکادمیک معرفی نماییم. همانگونه که شرق‌شناسی یک اصطلاح جا افتاده و دارای قدمت و ریشه آکادمیک است و وقتی که از شرق‌شناسی صحبت می‌کنیم، مخاطب تخصصی ما دقیقاً می‌داند که از چه چیزی سخن می‌گوییم، دغدغه ما هم این است که غرب‌شناسی را به مثابه آن و به عنوان یک اصطلاح آکادمیک تعریف کنیم و حدود آن را معین کرده و در واقع عملکرد و کار کرده آن را تعریف نماییم و بتوانیم آن را به عنوان یک دیسیپلین دانشگاهی عرضه نماییم.
والسلام علیکم
