عدالت سیاسی لازمه و پیش شرط حاکم و مسئول اسلامی

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کرسی علمی- ترویجی “پیوند قدرت و عدالت سیاسی” دوشنبه ۶ اسفند ۹۷ توسط حلقه تخصصی عدالت و الگوی اسلامی پیشرفت مرکز مطالعات بینارشته‌ای پژوهشگاه در سالن فرهنگ پژوهشگاه دفتر قم برگزار شد.

در این کرسی علمی حجت‌الاسلام دکتر سیدکاظم سید باقری عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه بعنوان ارائه‌دهنده کرسی به ارائه مطالب خود پرداخت و اظهار داشت: وقتی از عدالت سیاسی صحبت می کنیم یک بحث بسیار مهم و بحث از قدرت است، چراکه در جوهره سیاست و عدالت، قدرت حضوری همیشگی دارد. وقتی از نوع ارتباط میان حق و قدرت صحبت می شود می توان گفت که کارکرد بنیادین قدرت در اندیشه سیاسی اسلام این است که باید در راستای عدالت باشد و هرگاه از عدالت دور بشود به دامن فساد غلتیده و در آن فرو می رود.

وی ضمن تاکید بر این مطلب که تمام تلاش پیامبران الهی برای پرستش خداوند و دوری از طاغوت بوده است، گفت: لرد اکتون، می گوید« قدرت فساد آور است و قدرت مطلق فساد مطلق می آورد». در اندیشه دینی هم این مباحث وجود دارد. وقتی از قدرت مطلق صحبت می کند مصداق آن را طاغوت و فرعون می داند که در فساد و بی عدالتی فرو رفته است. و نیز قرآن بیان می کند که شما وقتی بحث از فساد قدرت می کنید به قدرت نامطلوب رسیده‌اید.

عضو هیات علمی پژوهشگاه در تبیین ویژگی طاغوت خاطرنشان کرد: طاغوت قدرت فراوان در اختیار دارد و قدرت فراوان به فساد می انجامد، «الذین طغوا فی البلاد فاکثروا فیها الفساد». یا در آیاتی که در داستان حضرت سلیمان برای بیان اینکه بگوید سلیمان طاغوت و ظالم نیست به بیان ملکه سبا بیان می شود، ان الملوک اذا دخلوا قریه افسدوا اهلها و جعلوا اعزه اهلها . . . ، چون عزیز جامعه به راحتی در مقابل قدرت سر فرود نمی آورد نتیجه می‌گیریم که این قدرت باید قدرتی بسیار نیرومند باشد تا بتواند عزیز یک منطقه را ذلیل کند.

حجت‌الاسلام سید باقری در بخش دیگری از سخنان خود با طرح بحث قدرت و عدالت سیاسی در اندیشه دینی بیان داشت: در اندیشه دینی ما برخی از سازوکارهای مناسب برای این امر دیده شده است تا صاحب قدرت نتواند به هر گونه که می خواهد عمل کند اولین سازوکار آن درونی است و با ملکه عدالت و تقوا عملی می شود. در طول تاریخ تعداد کمی از حاکمان پیدا می شوند که ملتزم به عدالت بوده باشند.

وی افزود: در ادبیات غرب هم این مطلب تا حدودی وجود دارد. برای مثال، هگل وقتی جامعه مدنی را مطرح می کند، می‌گوید برای اینکه قدرت عریان و آشکار نتواند شهروندان را مورد هجوم و بی مهری خود قرار بدهد باید جامعه مدنی شکل بگیرد که این جامعه مدنی محتویات و ملزوماتی از قبیل رسانه ها، گروه‌ها و . . . ، دارد.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه گفت: جامعه مدنی ضربه‌گیر قدرت است. قدرت غالبا افراد را از سعه صدر دور می کند. امیر المومنین علی (ع) می فرماید ابزار ریاست سعه صدر است. شخص قدرتمند نباید بتواند به راحتی و بدون هرگونه محدودیتی از قدرت خود استفاده کند.

در ادامه این کرسی حجت‌الاسلام دکتر سید سجاد ایزدهی و دکتر مسعود پورفرد به نقد مطالب ارائه‌شده پرداختند.