نشست علمی بررسی روند تحول علوم انسانی در پنجاه سال اخیر

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست ”بررسی روند تحول علوم انسانی در پنجاه سال اخیر ” دوازدهمین جلسه از سلسله پیش‌نشست‌های همایش ملی «نقش انقلاب اسلامی در تأسیس و توسعه علوم انسانی» با ارائه دکتر رمضان علی‌تبار عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه با مشارکت انجمن علمی تحول علوم انسانی چهارشنبه ۱۴ آذرماه ۱۳۹۸ با حضور صاحبنظران این حوزه در سالن فرهنگ پژوهشگاه دفتر قم برگزار شد.

دکتر رمضان علی‌تبار عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه به عنوان ارائه دهنده در ابتدای مباحث خود گفت: بسیاری از منتقدین در طول سال‌ها که بحث اسلامی سازی و تحول علوم انسانی مطرح بود به ما اشکال می‌کردند که مگر علم اسلامی و غیر اسلامی دارد یا مگر علم مدیریت‌پذیر است که تحول پذیر باشد لذا دغدغه این مباحث همیشه در ذهن من بوده است.نکته‌ای که توجه برانگیز است اینجاست که دیدم تمام نهادها و سازمانها مانند قوه قضاییه دادگستری و…. زاییده و نشات یافته از نظریات علوم انسانی اسلامی است لذا تلاش بود که در جلسات چهل سالگی انقلاب اسلامی این بحث به صورت مفصل‌تر و فلسفی‌تر قرار گیرد.

علی‌تبار بیان داشت: منظور نظر بنده سیر تحول علوم انسانی در پنجاه سال اخیر که حتی دهه قبل از انقلاب هم مورد نظر است چون نظریات علوم انسانی تاثیر بسزایی در شکل‌گیری انقلاب داشت و همچنین نظریات علما و امام راحل (ره) در این جلسه در قالب چند قلمرو مورد بحث قرار گیرد.
مساله اصلی این است که قلمرو تحول علوم انسانی چه حوزه‌هایی است و قبل و بعد از انقلاب چه سیر تحولی را پیموده است و چه هدفی دارد.

عضو هیأت علمی گروه منطق فهم دین پژوهشگاه در ادامه گفت: این قلمروها عبارت است از مبانی و پیش‌فرض‌ها و مباحث فلسفی که نقش در علوم انسانی دارند، تحول در مسائل محتوا، تحول در منطق و روش، نظریه‌هایی که در انقلاب تولید شد، تاثیر این نظریه‌ها در نهادهای انقلابی نظام، درباره رشته‌های علوم انسانی چه تحولی صورت گرفته و تاثیر آنها در ساختار علم چیست؟

وقتی که می‌گوییم تحول منظور تغییر هم از لحاظ کیفی و کمی و معرفتی و محتوایی در تمام سطوح تحول است.یک دسته علوم انسانی امروز مطرح‌اند که از نظر بنده علوم انسانی نیستند بلکه متافیزیک هستند و برخی از علوم هم که در قالب علوم انسانی رایج در غرب شمرده نمی‌شوند مانند فقه و اخلاق اما در علوم انسانی داخل می‌کنیم چون از لحاظ محتوایی و کنش‌ها دارای جنبه انسانی است
وی بیان داشت: تحول در علوم انسانی به صورت تدریجی است همانطور که در غرب در طی هزار سال دکترین علوم انسانی و نظریه‌هایشان شکل گرفت در ایران هم بعد از انقلاب نظریه‌ها در حال شکل‌گیری است ولی هنوز نظام معرفتی شکل نگرفته است و یا بخش خیلی جزیی مانند فلسفه‌های مضاف یا برخی مسائل اجتماعی شکل گرفته که حدود ده درصد از کل مجموعه است
علی‌تبار اظهار داشت: ما دارای مبانی و میراث‌های گرانبها هستیم ولی از نظر منابع که تولید نظریه و رشته‌های علمی کند دستمان خالی است در نتیجه نباید انتظار داشت که در چهل سال شاهد تحول و تغییر در علوم انسانی به صورت صد در صدی باشیم ولی همانطور که مشخص است مسیر تحول به سمت مسیر تحول و پیشرفت است