به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،به نقل از ایکنا، حجتالاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجتپور عضو هیأت علمی گروه قرآنپژوهی پژوهشگاه؛ مفسر قرآن کریم و صاحب تفسیر تنزیلی همگام با وحی به برخی از پرسشها درباره قرآن که از سوی مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزههای علمیه تهیه و منتشر شده است در قالب چند کلیپ کوتاه پاسخ داده که پرسشها و پاسخها را در ادامه میخوانیم؛
سوال _ برخی مدعی هستند که بعضی علما قائل به تحریف قرآن شدهاند آیا این سخن درست است و قرآن تحریف شده است؟
پاسخ _ هم علمای شیعه و هم علمای اهل تسنن همه متفق هستند که قرآنی را که ما در محضر آن هستیم هیچگونه تحریفی نشده و آیهای بر آن افزوده و یا از آن کاسته نشده است. تنها تعداد بسیار اندکی از علمای اخباری شیعه بر اساس روایاتی که در مورد جمع قرآن وارد شده به این نتیجه رسیدهاند که ظاهرا تعدادی از آیات و سورههای قرآن کریم حذف شده است.
حاجی نوری کتابی به نام «فصل الخطاب» نوشت و برخی دلایل تاریخی یا روایاتی را ذکر کرد که دلیل بر تحریف قرآن از منظر وی بوده است؛ علمای زیادی هم در پاسخ به این کتاب، جوابیه نوشتند و دامان اسلام و شیعه را از چنین مسئلهای بری دانستند و به سؤالات و شبهات این گروه پاسخ دادند.
عمده نگرانیهایی که امثال حاجی نوری در مورد تحریف قرآن دارند به این مسئله بازگشت دارد که دو نوع وحی بر پیامبر(ص) نازل شده است؛ یکی وحی قرآنی که آیات و سورههای قرآن است که به تدریج بر ایشان نازل میشود و دسته دوم وحیهایی که برای توضیح آیات و تکمیل و تفسیر آن بوده است. مثلا در قرآن آمده است: لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحًا فِيمَا تَرَكْتُ ۚ كَلَّا ۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا ۖ وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ؛ افراد بعد از مرگ وارد برزخ میشوند و تا روز قیامت در آن سکونت دارند؛ اطلاعاتی که از طریق وحی به پیامبر(ص) ذیل این آیه و آیات مشابه میرسیده است پیامبر(ص) میفرمودند و صحابه هم در مصاحف مرتبط با خود آن را میآوردند؛ وقتی قرآنها یکسان شد این مطالب اضافه را هم حذف کردند و صد سال اجازه ندادند که این نوع مطالب در اختیار مردم قرار گیرد.
گاهی در روایات اهل بیت(ع) تاسف خورده شده است که چرا این نوع مطالب ارزشمند از مردم گرفته شد و اجازه ندادند در دسترس عموم قرار بگیرد تا اختلافاتی که بین صحابه ایجاد شد با این مسئله از بین برود؛ این موضوع باعث شده است تا امثال حاجی نوری سخن از تحریف بگویند یا در روایات مرتبط با بحث قرائات شاهد یکسری قرائاتی هستیم که اشاره به برخی معانی دارد و این موضوع هم سبب توهم به نقیصه شده است و البته هیچکدام دلیل تحریف نیست.
سوال _ ما معتقدیم که تورات و انجیل تحریف شده است، چه دلیلی برای آن داریم؟
پاسخ _ تحریف تورات و انجیل نه فقط از سوی مسلمانان بلکه از سوی محققان و مورخان و دیرینهشناسان هم مطرح شده است؛ ویل دورانت مطالبی بیان کرده که نشان دهنده تغییر در کتب مسیحی و یهودی است. متاسفانه نسخههای تورات و انجیل به در دسترس مردم نبوده است یعنی یک نسخه را علمای یهودی و مسیحی نزد خودشان در کلیسا نگه میداشتند، در طول تاریخ کسانی چون بخت النصر که حمله کردند تورات از بین رفت و گم شد پس از آن کسی به نام عذرا ۵ قرن قبل از میلاد حضرت مسیح(ع) هر چه از حافظه داشت بیان کرد یا در مورد انجیل، کتاب توماس میشل که یک کشیش است را بخوانید؛ او میگوید ما کتابی به نام انجیل نداریم بلکه محتوای انجیل مطالبی است که بر دل راست کیشان جاری شده است.
پیامبر ما مسلمین از روز اول تلاش زیادی کردند تا قرآن در نسخههای زیاد نوشته شود و مردم آن را حفظ کنند و نسبت به ترویج آن اهتمام زیادی صورت گرفت؛ بسیاری از مردم قرآن را حفظ و یا کتابت کردند زیرا این افراد واجد منزلت اجتماعی بودند؛ ۴۰ نفر کاتب وحی بودند و گروهی از مسلمین نسخهبرداری از آن را برعهده گرفتند؛ امروز هم خانهای نیست که قرآن در آن نباشد ولی تا قرن ۱۶ میلادی هیچ نسخهای از عهد عتیق و جدید در اختیار مردم قرار نداشت و از قرن ۱۶ به بعد مطالبی به صورت گزیده دراختیار آنان قرار گرفت و کتب عهد جدید هم متن لاتینی است و نه متن عبری که متن اصلی است.
بنابراین مشکل اصلی کتب ادیان دیگر، گمشدن اصل آن بوده است لذا الان مطالب کنونی ترجمه است که در اختیار مردم مسیحی و یهودی است ولی قرآن همیشه همراه ترجمه منتشر شده است و مجموعه این تدابیر باعث حفظ قرآن است.
سوال _ چرا قرآن به زبان عربی و در عربستان نازل شده است؟
قطعا قرآن به زبان دیگر نیامده است و به زبان عربی عربستانی نازل شده است البته واژگان غیر عربی هم در آن وجود دارد و دلیل آن هم این است که خداوند پیامبر را در بین اعراب عربستان مبعوث به رسالت کرد؛ رسالت اسلام جهانی است و در زمان بعثت، چهار تمدن بزرگ ایران، روم، مصر و یمن اطراف عربستان را گرفته بود و خداوند این منطقه را انتخاب کرد زیرا فرهنگ این منطقه ضعیف و لجوج و عقبمانده، سختگیر و جاهلی بود؛ خدای متعال برای اینکه قدرت قرآن و اسلام را در تحول و اخلاقیکردن بشر نشان دهد این منطقه را برای رسالت پیامبر(ص) انتخاب کرد.
به تعبیر حضرت علی(ع)؛ انتم یا معاشر العرب علی شر دین و علی شر دار، هم دینتان و هم زندگی شما بسیار بد بود؛ این منطقه برای رسالت پیامبر(ص) انتخاب شد و کاملا هم باعث تحول در این منطقه شدند و در مدت ۲۳ سال از اینها تمدنی ساخت که سید و آقای تمدنهای دیگر شد و همه پذیرفتند که زیز چتر این تمدن قرار بگیرند و قرآن برای اینکه این ظرفیت را نشان دهد در اینجا نازل شد و چون محیط عربی بود زبان هم عربی شد وگرنه اگر اسلام در جای دیگری ظهور میکرد حتما به زبان مردم آن منطقه میشد.
سوال _ آیا الفاظ قرآن نیز از طرف خداوند نازل شده است؟
قرآن قبل از اینکه در مرتبه نزول قرار بگیرد و در اختیار جبرئیل و پیامبر باشد به صورت قرآن بوده است؛ در سوره واقعه فرموده است: إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ فی فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ؛ قرآن در لوح محفوظ قرآن و خواندنی بوده است؛ در جای دیگر فرموده است: إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ یعنی جبرئیل قرآن را به صورت خواندنی بر پیامبر نازل کرد لذا پیامبر تولیدکننده الفاظ نیست؛ این تصور شده است که باعث کاستن از مقام پیامبر(ص) است ولی وحی قرآنی یک گونه از وحی نازله بر پیامبر(ص) است و وحی دیگر غیرقرآنی یعنی تبیین مطالب و معارف قرآنی است. دسته اول معجزه است لذا الفاظ هم باید از طرف خدا باشد و اینطور هم هست ولی در انواع وحیهای دیگر یعنی سنت پیامبر(ص) الفاظ از ناحیه پیامبر(ص) است.