به گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به نقل از ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، سوم بهمن ماه در مراسم رونمایی از دانشنامه «قرآن و تاریخ» در قم که با حضور آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، با بیان اینکه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چندین دانشنامه تدوین شده است و در حال انجام است، گفت: اولین دانشنامه این پژوهشگاه با موضوع«امام علی(ع)» در ۱۲ جلد تدوین و در چاپ‌های مختلف منتشر شد؛ این پروژه در سال ۸۱ نشر یافت، سپس کار دانشنامه فاطمی در شش جلد انجام شد که سه جلد سیره و معارف فاطمی و سه جلد هم مسائل حقوقی و اجتماعی زن در اسلام عرضه شد.
وی با بیان اینکه از سال ۱۳۹۳ به این طرف ما وارد دانشنامه علوم قرآن شدیم، افزود: در این دانشنامه که با هدف مرجعیت علمی در این بحث تولید شد، آراء به صورت مقارن ارائه شد که البته ۴ جلد آن منتشر شده است و دو جلد هم اوایل سال جدید نشر خواهد یافت.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه افزود: در کنار این دانشنامه‌ها، دانشنامه قرآن و حقوق را به سرانجام رسانیدیم که جلد اول آن نشر یافته و کار بعدی، دانشنامه قرآن و اخلاق است که جلد دوم آن اوایل سال بعد رونمایی خواهد شد.
مقیمی حاجی با اشاره به تدوین دو جلد از دانشنامه قرآن و تاریخ با محوریت تاریخ اسلام، گفت: گروه قرآن و تاریخ پژوهشکده دانشنامه‌نگاری از گروه‌های منظم و پرتلاش دانشنامه به شمار می‌رود. جلد اول کلیات و تاریخ اسلام در مکه و جلد بعد هم مباحث مدینه است.
مقیمی حاجی با بیان اینکه برخی دانشنامه‌ها مانند قرآن و کلام تا ۵۰ درصد پیشرفت داشته است، تصریح کرد: وهابیت ما را متهم می‌کنند که اعتقادات شیعه انحرافی است لذا این دانشنامه در بیش از هزار و ۵۰۰ صفحه عمدتاً به همین مباحث می‌پردازد و دانشنامه‌های فلسفه و حقوق بین‌الملل و معرفت‌شناسی و … هم در حال فعالیت هستند.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه با بیان اینکه در دانشنامه‌ها مرجعیت تفکر اهل بیتی(ع) را با قضاوت منصفانه دنبال می‌کنیم، اظهار کرد: مراجعه به همه مصادر و منابع متنوع و متعدد از جمله ویژگی‌های این دانشنامه‌ها است.
وی اضافه کرد: گروه، سالانه بیش از ۵۰ جلسه برگزار کرده و مقالات به صورت دقیق و کامل در جلسات مورد بازبینی و بررسی قرار گرفتند.
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسن محرمی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سخنانی با بیان اینکه تاریخ، علم سهل و ممتنع است یعنی کسانی که نخوانده‌اند فکر می‌کنند ساده است ولی کسانی که خوانده‌اند با سختی آن روبرو می‌شوند، گفت: همین مسئله باعث ایجاد انحرافاتی در برخی مباحث در حوزه شده است.
ورود افراد غیر متخصص بر شبهات می‌افزاید
وی ادامه داد: برخی حوزویان وقتی خود را موظف می‌دانند به موضوعات تاریخی جواب دهند، به دلیل عدم تخصص، شبهات را رواج می‌دهند؛ این منبری فکر می‌کند خیلی خوب انحرافات را جواب می‌دهد ولی موجب وهن حوزه و مسائل دینی و تاریخ اسلام می‌شود.
محرمی بیان کرد: بخش تاریخ دانشنامه از مداخل شروع شده است و در شورای علمی آن افرادی چون آیت‌الله یوسفی غروی، حجت‌الاسلام مرادی نسب، دکتر شریفی و خیرخواه و حسنلو در این شورا عضویت دارند.
وی افزود: مداخل براساس تصریح قرآن بر برخی اسامی مانند زید و ابولهب و نبردهایی چون حنین و احد و … تدوین شده است یا مدخلی برای حضرت ابوطالب(ع) داریم که البته چون نام مبارک ایشان در قرآن نبود ولی برخی آیات در شأن ایشان است در مدخل لحاظ شد.
مدیرگروه قرآن و تاریخ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: بعد از این مرحله واگذاری مقالات به نویسندگان انجام شد و از ویژگی مقالات آن است که تاریخ‌مندی در آن‌ها رعایت شده است.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سعید داودی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه یک فرانید طولانی ۱۲ تا ۱۳ مرحله برای تدوین یک مقاله صورت می‌گیرد، افزود: این موضوع نشان از دقت شورای دانشنامه است زیرا بناست دانشنامه مرجعیت علمی داشته باشد و اگر نشر آن طولانی شده، به همین دلیل است؛ به خصوص اینکه مقارن و گاهی ناظر به برخی دانشنامه‌های خارج از کشور مانند لایدن است.
وی افزود: دانشنامه چون با محوریت قرآن نوشته شده است، تأکید داریم آیات مرتبط، پیوست شده و نکات تفسیری در ذیل آن گنجانده شود؛ گاهی در کتب تاریخی به این نکات توجه نشده است و صرفاً منابع تاریخی را دیده و براساس آن کتاب نوشته‌اند.
محرمی بیان کرد: استادان این گروه افراد صاحبنظری هستند که برخی حلقه علمی و تدریس دارند، به خصوص آیت‌الله یوسفی غروی که بسیار خوش حافظه هستند و تسلط ایشان باعث اتقان بیشتر جنبه تاریخی این دانشنامه است.
دانشنامه به انگلیسی و آلمانی ترجمه شود
محمدکاظم شاکر، از نویسندگان این دانشنامه و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، گفت: ترجمه این آثار به زبان انگلیسی را در دستور کار قرار دهید زیرا مجموعه خوبی است که با چکش‌کاری و ابهام‌زدایی آماده شده است و اگر مقدور بود به زبان آلمانی هم ترجمه شود چون در آلمان قرآن‌پژوهی از دیگر کشورها بیشتر است.
وی افزود: کرپس کرونیکوم با سرمایه‌گذاری دولت آلمان در حال انجام است و یکی از دانشجویان بنده هم در این مجموعه همکاری دارد؛ در این کشور به صورت وسیع کارهای قرآن‌پژوهی در حال انجام است لذا اگر آثار ترجمه شود، مورد اقبال زیادی خواهد بود.
شاکر بیان کرد: در این کشور هر چند سال یکبار کنفرانس شرق‌شناسی برگزار می‌شود که بنده در جلسه اخیر آن در دانشگاه فرایبورگ شرکت کردم که هایدگر هم در آنجا تدریس و تحقیق داشته است.
حجت‌الاسلام محمدعلی اسدی‌نسب، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی هم در سخنانی با بیان اینکه موضوعات دینی عمدتاً از اهل سنت در فضای مجازی وجود دارد، گفت: بنده تقاضا دارم برای غنی‌سازی فضای مجازی و بحث هوش مصنوعی، آثار به زودی به انگلیسی ترجمه شود.
وی تأکید کرد: همچنین باید سرعت عمل در کار صورت بگیرد زیرا وقتی به جلد آخر برسیم، باید جلد اول را از نو بنویسیم زیرا موضوعات و عناوین خیلی سریع در حال متحول‌شدن هستند.
