به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به نقل از شبستان پانزدهمین پیش نشست علمی همایش ملی فلسفه فرهنگ با عنوان نشست «اصالت فرهنگ اسلامی در وضعیت ترجمه» یکشنبه مورخ ۲۱ مرداد ماه توسط گروه فرهنگ پژوهی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.
این نشست علمی با حضور دکتر حبیب الله بابایی، دکتر حسین رمضانی و دکتر محمد محمدی نیا برگزار شد.
در این نشست حجت‌الاسلام «حبیب‌الله بابایی» با موضوع «اصالت فرهنگ اسلامی در وضعیت ترجمه» به ارایه مباحث خود پرداخت و در ابتدا با طرح این پرسش که آیا ما به نقل معنا بسنده می کنیم یا به نقد معنا می‌پردازیم، اظهار کرد: آیا در این رفت و برگشت می‌توانیم به تعریف و خلق معنایِ پایه خود نیز بپردازیم؟
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی ادامه داد: اساسا تغییر تمدن‌ها و تغییر فرهنگ با تغییر مفاهیم رخ می‌دهد، استعمار جوامع با استعمار معنا رخ می دهد، استقلال جوامع و ملت ها نیز به استقلال معانی آن جوامع بستگی دارد، انقلابی هم که گاهی اوقات در جوامع اتفاق می افتد، در ناحیه معانی اتفاق می افتد، انقلاب یا به معنای اصلاح معنا، یا زیر و رو شدن و یا کلا اضمحلال معنا، عصر ترجمه در تمدن اسلامی با عصر ترجمه در امروز جهان اسلام دارای تفاوت هایی است، در عصر ترجمه و در تمدن اسلامی ترجمه ها از زبان یونانی به عربی بود یا از فرهنگ کنفسیوسی به عربی یا ترجمه از فرهنگ های دیگر به زبان عربی؛ اما مساله این بود که در گذشته تمدن اسلامی صرفا موضوع نقل معنا نبود و به این مساله بسنده نمی شد بلکه برای مثال کاری که نسبت به ترجلمه فلسفه یونانی انجام می شد نقد معنا هم وجود دارد، علاوه بر این خلق معنا هم می‌شد و علاوه بر فلسفه یونانی که در غرب می‌ماند، فلسفه اسلامی هم ایجاد می شود که هرگز منجر به فلسفه الحادی نمی شود.
وی گفت: مساله این است که آنچه بعد از ورود ناپلئون به جهان اسلام و مصر و اساسا ورود مدرنیته به اسلام اتفاق افتاد مساوی با این مساله بود که عموما جهان اسلام به نقل معنا پرداخت و معنا خلق نکرد، مشکلی که امروز به جهت اصالت فرهنگی می یابیم در این نقطه است ما اصالت معنایی خود را از دست داده ایم و اکنون با لفظ عربی و گاه فارسی اما با معانی غربی سخن می گوییم، می نویسیم، گفت وگو و تفکر می کنیم؛ در واقع اگر «الحضاره» در زبان عربی به معنای تهذیب و شهود بود اما از وقتی که ناپلئون وارد مصر می شود این معنا تغییر یافته و حتی در لغت نامه های جامع نظیر معجم البسیط، کلمه الحضاره دیگر معنای قبلی را ندارد و معنای گذشته به عنوان معنای چهارم و پنجم ارائه شده و اول معنای «الحداثه» را قرار داده ایم؛ همین مساله است که منجر به این می شود که تغییر و تصور دگرگونه شود.
