اهمیت اجتهاد ـ به معنای تلاش جهت دست‌یابی به اعتبارات شرعی از طریق مراجعه به نصوص معتبر شرعی، ضرورت‌های فقهی و عقل ـ بر هیچ‌کس پوشیده نیست. این حرکت نه‌تنها در رسیدن به شریعت بالمعنی‌الاخص (احکام شرعی) ضروری است، بلکه برای رسیدن به شریعت بالمعنی‌الاعم (معارف دینی) نیز لازم می‌نماید؛ هرچند محور گفت‌و‌گو در کتاب، اجتهاد به گونه اول است.
در استنباط و اجتهاد مورد بحث، روش‌ها ـ بلکه مکتب‌هایی ـ در دوران معاصر وجود دارد. کتاب پیش‌رو عهده‌دار رصد، تحقیق وارزیابی این روش‌هاست. در این کتاب به بیست مکتب و روش فقهی اشاره شده است، ضمن این‌که تعدادی از مکاتب جزئی در ذیل برخی مکتب‌های کلان نیز مطرح گردیده است.
