به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آیت الله رضا رمضانی گیلانی دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام در همایش ملی فلسفه معنویت گفت: حوزه های علمیه باید سرآمد ترویج معنویت خصوصا در عصر حاضر باشند و به نظر می رسد در این زمینه کوتاهی هایی صورت گرفته است.
آیت الله رضا رمضانی در همایش ملی فلسفه معنویت با تاکید بر آراء علامه حسن زاده آملی که در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، اظهار داشت: امروزه با توجه به شرایطی که در آن قرار داریم ضرورت دارد که به فلسفه معنویت توجه شود. یکی از جهات آن این است که ما با معنویت های بدلی مواجه هستیم. چندسال قبل که سفری به آمریکا و اروپا داشتم بالغ بر ۴۰۰۰ نوع از این معنویت ها احصا شده بود. در ایران هم به نوعی در برخی مراکز علمی هم این معنویت ها جا پیدا کرده است.
وی افزود: یکی از جهات توفیق این معنویتهای جعلی آن است که آنها را در قالب های جذاب و زیبا قرار داده و عرضه می کنند.
وی گفت: حوزه معنویت در تمدن دینی و اسلامی نقش بسیار مهمی را دارد. با توجه به آیات و روایات، سرآمد آنچه باید در انسان مومن تجلی کند همین معناگرایی است.
آقای رمضانی اظهار داشت: حوزه های علمیه باید سرآمد ترویج معنویت خصوصا در عصر حاضر باشند و به نظر می رسد در این زمینه کوتاهی هایی صورت گرفته است و البته این بحث امروزه در طیف نخبگانی مطرح شده است درحالیکه باید بین آحاد جامعه مطرح شود.
وی گفت: درحالیکه غربی ها «فلسفه» را با ادبیات روز معرفی می کنند ولی ما نتوانستیم به معرفی شخصیت های معنوی تاثیرگذار خود با ادبیات روز بپردازیم. جهان کمتر شخصیت های معنوی دینی ما را می شناسند البته باید بی مهری هایی که وجود داشته است را بدان اضافه کرد.
وی ابراز داشت: علامه حسن زاده آملی در همه فنون مجتهد بود. ایشان هم در فقه اکبر، هم در عرفانیات و فلسفیات مجتهد بودند هم در فقه اصغر.
وی به بیان مولفه های معنویت در منظر علامه حسن زاده آملی پرداخت و ادامه داد: نکته مهم این است که آیت الله حسن زاده آملی معتقدند جامعه ای که معنویت نداشته باشد مانند کالبد بی جان است.
وی افزود: علامه، خودشناسی و خودسازی را اولین مولفه معنویت می دانند و معتقدند خودشناسی می تواند بستری را برای معارف انسانی باز کند. ایشان تاکید می کنند کسی که می خواهد به سلوک برسد باید مرحله به مرحله جلو برود و از جمله باید این ظرف را در وجود خود ایجاد کند تا بتدریج از آن لطائف و مقامات استفاده کند.
وی افزود: خداجویی و خداخواهی در راس معنویت است یعنی نظام توحیدی را در وجود خود راه دادن و به توحید صمدی رسیدن. جوهره معنویت دینی و اسلامی از منظر علامه، یاد خدابودن است.
دبیرکل مجمع جهانی اهل بیت (ع) گفت: مولفه دیگر در معنویت اسلامی، معنویت عبودیت گرایانه است یعنی انسان مالک بر نفس خود شود و در جایگاه عبد مطلق قرار بگیرد.
وی گفت: علامه در معنویت تاکید بر ادب مع الله دارد. برای اینکه انسان به این ادب برسد باید از ادب مع النفس آغاز کند وقتی این ادب در معنای واقعی خود پیاده شود، لایق و شایسته می شود که بتواند دیگران را هم مدیریت کند و اینجاست که به ادب مع الغیر می رسد.
وی خاطرنشان کرد: قرآن کریم می تواند این ادب را به نحو جامع به انسان برساند. انسان باید از این آداب استفاده کند تا بتواند از فیوضات الهی بهره مند شود.
وی معنویت صبورانه را مولفه دیگر در نگاه علامه ذکر کرد و ادامه داد: برخی طلبه ها اول راه با چندتا ذکر می خواهند به مقامات برسند درحالیکه این راه نیست و رسیدن به این معنویت و سلوک «صبر» لازم دارد.
وی بیان داشت: آیت الله حسن زاده بر معنویت عقلانی و متفکرانه تاکید داشت و می گفت هیچ انفکاکی میان معنویت و تفکر و عقلانیت نمی توان پیدا کرد.
وی معنویت تعلق گریزی و توحد گرایی را از دیگر مولفه های معنویت نزد علامه دانست و گفت: اگر انسان به معنویت می خواهد راه یابد باید هرگونه تعلقی را از خود دور کند.
آقای رمضانی اظهار داشت: نتیجه معنویتی که در کلام حسن زاده آملی است یک معنویت مسئولیت پذیری است. امروزه معنویت هایی که در دنیا معرفی می شوند معنویت مسئولیت گریز و مسئولیت ستیز است. یعنی به انسان القا می کند که فضای موجود را تحمل کند بدون آنکه نقدی به آن داشته باشد اما تمدن اسلامی با بهره گیری از قرآن و سنت، انسان را یک مسئول تربیت می کند.
