به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست علمی با عنوان «حاشیه علامه ملا عبدالله و عقلانیت سیاسی» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین بهرام دلیر، عضو هیأت علمی گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه برگزار شد.
در این نشست علمی، حجت الاسلام والمسلمین بهرام دلیر به موضوع “نقش منطق در عقلانیت سیاسی” پرداخت و گفت: «پیشینه این بحث به یونان باستان بر می‌گردد و در ادوار زمان، فرآیند تکاملی خود را پیموده است که به گونه‌های متنوع همچون منطق دیالکتیک، منطق کوانتوم، منطق فازی و… رسیده است. با توجه به موضوع نشست، گزاره‌های منطقی در فرآیند تحصیل قدرت و توزیع آن و نیز تصمیم سازی سیاسی و اجرای آن، نقش آفرین می باشد. نظام سیاسی اگر مبتنی بر منطق باشد، از کارآمدی و رضایت شهروندان برخوردار خواهد شد و در سیاست داخلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای می‌تواند از کارآمدترین ابزار سیاست داخلی و خارجی باشد.»
عضو هیأت علمی گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه با طرح این سوال که «نقش منطق در عقلانیت سیاسی چیست؟» پاسخ داد: «تصمیم سیاسی می‌بایست منطقی باشد و به اقتضاء منطق، شایسته است که تصمیم اتخاذ شده بدرستی اجرا شود. در بین علوم، دانش منطق است که با تکیه به آن می‌توان تصمیم سیاسی منطقی گرفت و بدرستی آن را اجرایی نمود. دانش منطق فقط برای فلسفه ضروری نیست؛ بلکه برای همه علوم انسانی و علوم تجربی و صنعتی به طور عام و برای تک‌تک علم حقوق، علوم سیاسی و علوم اجتماعی و… به طور خاص مورد نیاز می باشد. نوشتن منطقی، گفتمان سیاسی منطقی، تصمیم سازی سیاسی منطقی، اجرا منطقی تصمیم سیاسی، تحصیل و توزیع قدرت سیاسی به صورت منطقی و حکمرانی منطقی و مدیریت سیاسی مبتنی بر عقلانیت، همگی می‌طلبد که دانش منطق مورد توجه جدی صاحبان قدرت سیاسی قرار بگیرد و در تحصیل دانش منطق بکوشند.»
وی با توجه به نقش دانش منطق و کتاب حاشیه علامه ملاعبدالله اظهار داشت: «ما در پی اثبات این ادعا هستیم که عقلانیت در سیاست و حکمرانی، با تمام قلمرویی که دارد، لازم می نماید که مسائل منطقی مرتبط با سیاست مورد پژوهش قرار گیرد.»
استاد سطوح عالی حوزه یادآور شد: «ایده اصلی بنده در این نشست، بکارگیری دانش منطق در عرصه‌های سیاسی است و ملاک و معیار این که تصمیم سیاسی منطقی و عقلانی است و یا اجرایی، دانش منطق است واین دانش می‌تواند ملاک خوبی برای پیشگیری خطاهای فکری باشد. چه بسا برخی از تصمیم‌های سیاسی پشتوانه فکری نداشته باشند و تصمیم عاقلانه به نظر نیایند. نظریه‌های رقیب دارای رویکردهای ژورنالیستی و ظاهرگرایی و رسانه‌ای است و رویکرد منطقی به مسائل سیاسی ندارند.»
عضو هیأت علمی گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه در ادامه نشست خاطر نشان کرد: «بکارگیری منطق در همه علوم و امور ضروری است، حتی در خانه و خانواده نیز جهت استحکام زندگی باید بکار گرفته شود و بکارگیری منطق مانع از بسیاری از طلاقها می‌شود. اگر منطق ملاعبدالله بین دولت و ملت حاکم شود، تعامل استواری بین آن دو حاصل می‌گردد. دولت اگر رفتار سیاسی‌اش مبتنی بر منطق باشد در داخل کشور از مشروعیت لازم برخوردار و در عرصه بین‌المللی از مقبولیت قوی برخوردار می‌شود.»
وی بیان داشت: «شهرت و جایگاه علامه بهابادی در علوم و دانش ها به منطق و در بین آثار به حاشیه ملاعبدالله مشهور شده است. منطق قانونی است که بوسیله آن فکر صحیح را از فکر فاسد مشخص می کنند. فکر و اندیشه در هر کجا که باشد نیاز به منطق نیز است؛ ما بر این باوریم که در سیاست می‌تواند بسیار نقش‌آفرین باشد و در کارآمدی نظام سیاسی مددرسانی کند و همچنین در ساری و جاری ساختن خردمندی در عرصه سیاسی نقش‌آفرین‌ترین دانش شود. در ادامه بحث به برخی از مباحث منطقی که در حاشیه ملاعبدالله آمده است اشاره می‌کنیم و پیوند آن مباحث با علوم سیاسی و قدرت سیاسی و بخصوص فرهنگ سیاسی را یادآور می‌شویم.»
حجت الاسلام والمسلمین دلیر به تبیین جایگاه علم منطق و سیاست در علوم پژوهشی پرداخت و بخشی از مباحث حاشیه ملاعبدالله را در ارتباط با سیاست بررسی نمود از جمله: «در تصورات تاکید بر این شد، تا تصور درستی از موضوعات و مسائل سیاسی نباشد، نبایستی به آن‌ها ورود کرد و نیز در تصدیقات سیاسی بدون در نظر گرفتن شرایط و مبادی تصوری و تصدیقی آن نبایستی به گزاره‌های سیاسی اذعان یافت.» سپس به بحث مفرد و مرکب و نیز قضایا پرداخته و تأکید نمود: «تمام گزاره‌های سیاسی، یا بصورت مفرد و یا مرکب و در قالب قضایا به دست ما می‌رسند و در داوری‌های سیاسی و نیز در تجزیه و تحلیل‌های سیاسی می‌بایستی بین قضایای شخصیه و حقیقیه و طبیعیه تفاوت گذاشت تا آنارشیسمی از داوری‌ها و تحلیل‌های سیاسی پیش نیاید. ایشان در پایان به صناعات خمس و ارتباط آن با سیاست پرداخته و روش آموزش عقلانیت سیاسی را به یکی از اجزای رؤس ثمانیه که هشتمین جزء بود، تشبیه نمود.
وی در جمع بندی کاربردی این نشست تاکید نمود: «اصولی را که می‌توان از حاشیه ملاعبدالله در عرصه سیاسی به کار بست عبارتند از: اصل تصور- اصل تصدیق- اصول الفاظ- اصل دلالت- اصل کلیات خمس- اصل قضیه- اصول صناعات خمس- اصل رئوس ثمانی
