رمز ماندگاری ادبیات، توسعه در میان اصناف مختلف است

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر احمد شاکری عضو هیات علمی گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه درباره جریان داستان شناخت و دستاوردهای آن به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: ما در یک دوره از فضای ادبیات داستانی در کشورمان هستیم که تفاوت‌های عمده‌ای با ادوار گذشته دارد و یکی از شاخص‌هایی که می‌شود از آن به عنوان تفاوت‌ها، مزایا و ظرافت‌های ادبیات داستانی کنونی یاد کرد بحث آموزش است.

شاکری ادامه داد: حوزه آموزش داستان، برگزاری جلسات نقد، برگزاری دوره‌های کارگاهی و کلاس‌های نظری در کشور ما تنوع و تکثر بی‌نظیری دارد و نمی‌توان احصا کرد که چه تعداد کلاس و جلسه وجود دارد. تقریبا در تمام شهرهای بزرگ و کوچک و حتی برخی روستاها این جلسات و دوره‌ها برگزار می‌شود و این ظرفیتی است که باید به‌خوبی از آن استفاده کنیم.

وی با بیان اینکه دوره داستان‌شناخت به طلاب علوم دینی یعنی کسانی که در حوزه علمیه درس می‌خوانند اختصاص داشت، عنوان کرد: اینکه آیا دوره‌هایی باید برای طیف‌هایی که دارای تجربیات، رویکرد و یا اندیشه ویژه هستند، برگزار شود، محل توجه است یعنی اگر ادبیات ما بخواهد ماندگار شود و عمق تاریخی و تجربی ما را روایت کند باید بتواند در بین اصناف مختلف توسعه پیدا کند.

این منتقد ادبی با اشاره به اینکه توسعه داستان‌نویسان در صنوف مختلف موضوعیت دارد، بیان کرد: این درست است که هر نویسنده‌ای می‌تواند هر موضوعی را بنویسد. این مسئله روی کاغذ و به لحاظ نظری غلط نیست و در واقع نویسندگان فرصت ندارند در همه حوزه‌ها تجربه غنی داشته باشند. به عنوان مثال کسی که عمری را در ساحت فلسفه گذرانده است، اگر بخواهد اندیشه غنی خودش را روی کاغذ آورد خیلی بهتر می‌تواند این  کار را در قالب داستان انجام دهد تا داستان‌نویسی که واقعا باید عمری را در کلاس‌ها و دوره‌های تخصصی بگذراند.

عضو هیئت مدیره انجمن قلم ایران تصریح کرد: برخی صنوف مثل طلاب از یک ویژگی متمایزی برخوردارند زیرا به هر حال داعیه ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی، سوق دادن ادبیات به سمت ارزش‌ها بود و گونه‌های زیادی در ذیل ادبیات داستانی پدید آمدند. به عنوان مثال گونه داستان تاریخی به‌ویژه داستان تاریخی معصومین و سوال این است که چه کسی می‌تواند این را بنویسد؟ طلاب حوزه‌های علمیه کسانی هستند که در طول عمر تحصیلی طولانی‌شان فلسفه، فقه، اصول، منطق، ادبیات عرب، تفسیر و تاریخ می‌خوانند. طلاب می‌توانند واقعا یک نگاه جامعی به دین و مقولات دینی داشته باشند و ورود این قشر به حوزه داستان‌نویسی می‌تواند موضوعیت داشته باشد.

شاکری با بیان اینکه حوزه آموزش چندان اهالی دانش و تجربه را به حوزه داستان‌نویسی ترغیب نکرده است، افزود: چه اشکالی دارد که دوره‌های داستان‌نویسی برای اهل تاریخ برگزار شود؟ واقعا افراد فاضل، دانشمند، اساتید دانشگاه و پژوهشگران برجسته‌ای داریم که در مورد تاریخ اسلام، تاریخ معاصر و انقلاب و حتی تاریخ کشورهای دیگر کار کردن دو این افراد منابع تمام‌نشدنی از داستان هستند اما چون نمی‌توانند و نمی‌دانند هیچ وقت وارد داستان‌نویسی نمی‌شوند و از طرفی داستان‌نویسان هم چون دانشی در حوزه تاریخ ندارند به این مقوله‌ها وارد نمی‌شوند و این سنخ جلسات باید برای اصناف مختلف برگزار شود‌.

وی درباره همکاری با خانه کتاب و ادبیات ایران برای برگزاری جلسات داستان شناخت گفت: در مورد ادامه همکاری فعلا برنامه  ای نیست. این دوره دو ترم به مدت شش ماه به طول انجامید و چند هدف را توامان داشتیم. در وهله اول تلاش کردیم داستان‌خوانی فعالی داشته باشیم به این شکل که در هر ترم یک رمان منتخب در نظر گرفتیم که در ترم اول رمان«سه کاهن» نوشته مجید قیصری و در ترم دوم رمان «پس از بیست سال» اثر سلمان کدیور را داشتیم که هر دو تاریخی و دینی هستند و فن داستان‌خوانی و داستان‌فهمی را لحاظ کردیم.

نویسنده کتاب‌هایی همچون «انجمن مخفی» و «سرزمین پدری» نکته دوم جلسات داستان شناخت را تمرین فعال کارگاهی عنوان کرد و افزود: به موجب موضوعاتی که مطرح شد، تمرین انجام شد. افراد متعدد در این دوره کار تولید کردند و صحنه نوشتند و نکته سوم ورود به مباحث نظری است که ما در مورد برخی از مهم‌ترین ابزارها و عناصر داستانی در این دوره توضیح دادیم .

شاکری با اشاره به نکته چهارم در دوره داستان شناخت بیان کرد: متن‌خوانی منابع نظری را در این دوره داشتیم و هدف این بود که کتاب‌های آموزشی را بخوانیم تا به روش فهم آنها بیشتر نزدیک شویم.

وی درباره محصول دوره داستان شناخت گفت: مدت دوره ما کوتاه بود و بیشتر بر آموزش مبتنی بود. این محصول بیشتر به صورت ضبط تصویری و صوتی انجام شد و بخش‌هایی از این دوره از تلویزیون اینترنتی  کتاب پخش شد که این موسسه می‌تواند طبق برنامه ریزی خود از آن استفاده کند. غیر از فضای موسسه خانه کتاب پروژه‌هایی داریم که برخی شرکت‌کنندگان این دوره در آنها شرکت دارند.